واضح آرشیو وب فارسی:جوان آنلاین: تلاشي سخت در مسير احياي ارزشهاي فراموش شده
فيلم مزار شريف به لحاظ ساخت و نوع پرداخت دراماتيك به موضوع مهم و حياتي ترور ديپلماتهاي ايراني در كنسولگري ايران در شهر مزار شريف افغانستان كه به دنبال هجوم نيروهاي طالبان منجر به شهادت 10 تن از كاركنان كنسولگري ايران شد ميتواند در دستهبندي فيلمهاي سينماي بدنه جايگاه خوب و قابل توجهي پيدا كند.
نویسنده : محمدرضا محقق
فيلم مزار شريف به لحاظ ساخت و نوع پرداخت دراماتيك به موضوع مهم و حياتي ترور ديپلماتهاي ايراني در كنسولگري ايران در شهر مزار شريف افغانستان كه به دنبال هجوم نيروهاي طالبان منجر به شهادت 10 تن از كاركنان كنسولگري ايران شد ميتواند در دستهبندي فيلمهاي سينماي بدنه جايگاه خوب و قابل توجهي پيدا كند.
فيلمي كه هم به لحاظ ساخت يك اثر حرفهاي است و هم به جهت موضوع، مسئلهاي تاريخي و جدي براي مرز و بوم و تاريخ ما محسوب ميشود و هم به جهت ارتقاي استانداردهاي سينماي ايران گامي مهم و درخور به شمار ميآيد. فيلم روايتگر موقعيت تلخ و دردناك و فاجعهباري است كه ديپلماتها و خبرنگار ايراني در شهر مزار شريف بدان گرفتار ميآيند و در دوران سياه سيطره طالبان بر آن كشور، يكي از تاريكترين و ناجوانمردانهترين تجربههاي ديپلماسي در دوران اخير را به يادگار گذاشت.
فيلم از زبان و بيان تنها بازمانده آن واقعه روايت ميشود و با اين تدبير، بستري براي دو موقعيت فراهم ميآيد؛ روايت يك برهه تاريخ خطير و حساس و نيز هنرورزي سينماگرانه در روايت يك درام جذاب و كششمند براي همراه نمودن مخاطب. اساساً در فيلمهايي از اين دست، مهمترين نكته در همين بزنگاه و پاشنه آشيل نهفته است. اينكه فيلمساز موفق شود يا نشود روايت داستان واقعي و تاريخياش را با بستر درام سينمايي و جذابيتهاي ملهم از عناصر بصري و داستاني و تخيلي پيوند زده و به صورت توأمان، موقعيتي فراهم آورد كه مخاطب هم بتواند با آن واقعه و شخصيتهاي تاريخي همراه شود و در بستر جذابيتهاي سينمايي، در تجربهاي هنري شريك گردد. از اين جهت ميتوان گفت فيلم مزار شريف يك گام مهم و رو به جلو است و من حيثالمجموع توانسته اين دو موقعيت و بستر را به شكلي نسبتاً متوازن و متناسب به جلو برد.
ناگفته نماند تدبيري كه فيلمنامهنويس به خرج داده و زاويه ديد روايت ماجرا را از زبان تنها بازمانده واقعي اين رخداد تاريخي انتخاب كرده از چند جهت مهم است كه شايد يكي از مهمترينهايش رويكرد و بار امروزين و نوآورانهاي باشد كه به تعريف و توصيف ماوقع بخشيده است. در واقع كارگردان تلاش كرده تا فيلمش را چه از جهت مضمون و محتوا و چه حتي در قالب روايت و شيوه ساختاري، فيلمي بدون تاريخ مصرف و زبان و بياني براي هميشه تاريخ و خصوصاً براي تصويرگري و بازنمايي مسائل امروز جهان بنا نهد. اما مزار شريف علاوه بر روايت آن موقعيت تاريخي تلخ، ويژگيهاي فرامتني و مهم ديگري هم به دنبال دارد كه ميتواند گويا و جوياي وجه حقيقتجويانه و يادآوريهاي فرازماني و انساني اثر باشد.
نكاتي كه ميتوان آنها را در بيان حسن برزيده كارگردان فيلم «مزار شريف» هم پي گرفت: «متأسفانه حتي يك عذرخواهي ساده هم از داغداران اين ماجرا نكردند و حتي مورد بيمهري قرار گرفتند. اميدوارم با ساخت اين فيلم اين عذرخواهي را رسماً اعلام كنند و ياد بگيرند جايي كه اشتباه كرديم بايد صادقانه بپذيريم. در فيلم مشخص است كه طالبان با خشونتها و رفتار غيرانساني به دنبال نفع شخصي هستند اما دولت پاكستان متهم اصلي اين پرونده است. اين فيلم نه تنها برگي از تاريخ كشور است بلكه حكايتي را تصوير ميكند كه ادامه دارد و به هيچ وجه محدود به تاريخ خاصي نميشود و مربوط به نگرش آدمهاست. اين افراد از دينداران سوءاستفاده ميكنند و امروز داعش و افراطيگري به هرشكلي ديده ميشود و فقط يك فيلم تاريخي يا سياسي نيست بلكه ميتواند اجتماعي باشد.»
اينكه يك اثر هنري بتواند و بخواهد علاوه بر هويت و تعهدات سينماورزانهاش، بار اجتماعي و سياسي و حتي فرهنگي معتنابهي را به درستي بر خود حمل كند و به نوعي محمل و محفل بيان دردها و مصائب و التيامي بر آنها گردد كاري است درخور و شايسته تقدير كه شايد بتوان گفت از كمتر اثر هنري ميتوان چنين توقعي داشت؛ مگر فيلمي كه اسباب بزرگي و درستي و اصالت خويش را چه از منظر فرم و ساختار و ساخت و چه در وادي مضمون و «پيام»ي كه بر مبنا و براي اداي آن شكل گرفته، فراهم نموده باشد. مزارشريف در حوزه سينماي بدنه ايران فيلم حرفهاي و قابل دفاعي به شمار ميآيد؛ اين نكته را در طراحي صحنه و چهرهپردازي و فيلمبرداري اثر ميتوان پي گرفت.
در عين حال بايد اشاره كرد كه در اجراي روايتگري واقعه به خصوص در حوزه شخصيتپردازي، كار تا حدي در سرازيري ميان مايگي و حتي سطحيگرايي و سادهپسندي افتاده و توقعات مخاطب جدي را برآورده نميكند. شخصيتهاي اصلي و فرعي داستان تا حدي تخت و بدون رعايت مؤلفههاي شخصيتپردازانه و بدون قوام لازم در فيلم حضور دارند و به همين دليل هم هست كه در نهايت ميتوان گفت بار دراماتيك اثر در مقابله با وجه راستينمايي آن مبتني بر آن رخداد تاريخي، تا حدي ميلنگد.
با اين حال، يادآوري اين نكته لازم است كه اين فيلم به خصوص در فضاي كنوني سينماي ايران، واگويه و نشانهاي از يك نياز اساسي و دغدغه جدي است كه حول محور ارزشها و آرمانهاي بزرگ شكل ميگيرد. آري؛ مزار شريف ميتواند تمرين و تذكري باشد براي همه آنان كه بناي گام نهادن در اين مسير سخت اما شيرين در سينماي امروز ايران را در ذهن ميگذرانند.
منبع : روزنامه جوان
تاریخ انتشار: ۲۸ شهريور ۱۳۹۴ - ۱۷:۳۵
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جوان آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 43]