تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1836721948
رازداری (2)
واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
رازداری (2) نويسنده: محمد علی حجت منبع : اختصاصی راسخون فصل سوم: برخي از علل و عوامل افشاگري در حکمت های بلند بزرگان آمده است: «صدور الاحرار، قبور الاسرار».سینههای آزادمردان، گور رازهاست. باید دلی پاک و ایمانی محکم وارادهای استوار داشت، تا به افشای راز این و آن نپرداخت. اگر انسان بتواند هر چه کمتر از اسرار مردم مطلع باشد، بهتر است و احتمال فاشکردن آن هم کمتر. راهها و مسیرهایی که انسان را در جریان «افشاء اسرار » قرارمیدهد، عبارتند از: 1- گمان بد و كنجكاوي پيغمبر گرامى (صلي الله عليه و آله) در حديثى مىفرمايد:.«خداوند خون و مال و آبروى مسلمان را بر ديگران حرام كرده، و همچنين گمان بد در باره او بردن.»(66)گمان بد نه تنها به طرف مقابل و حيثيت او لطمه وارد مىكند، بلكه براى صاحب آن نيز بلائى است بزرگ زيرا سبب مىشود كه او را از همكارى با مردم و تعاون اجتماعى بر كنار كند، و دنيايى وحشتناك آكنده از غربت و انزوا فراهم سازد، چنان كه در حديثى از امير مؤمنان على (عليه السلام) آمده است: «كسى كه گمان بد داشته باشد از همه كس مىترسد و وحشت دارد.»(67) گمان بد سرچشمه تجسس، و تجسس موجب افشاى عيوب و اسرار پنهانى، و آگاهى بر اين امور سبب غيبت مىشود كه اسلام از معلول و علت همگى نهى كرده است.همچنان كه امام صادق (عليه السلام) فرمودند: «افشاء كننده اسرار بسيار شك كننده (در امور ديگران) مي باشد»(68)انسان هر چه نسبت به اسرار ديگران بي اطلاع باشد آن اسرار ديرتر در معرض فاش شدن قرار مي گيرد در نتيجه كنجكاوي و تجسس در امور ديگران يكي از راه هاي اطلاع بر اسرار مردم است و گناه آن هنگامي بزرگتر مي شود كه تؤام با عيب جويي شود. خداوند تعالي مي فرمايد: «و لا تجسسوا»(69) «در امور ديگران تجسس نكنيد.»جستجوی عیب ها، لغزش ها و اسرار مردم و آشکار نمودن آنها هر چند كه از روي عداوت و كينه نباشد گناهي است بزرگ، چنانکه گفتهاند: «و عین الرضا عن کل عیب کلیلة كما أن عین السخط تبدی المساویا» چشمی که از روی خشنودی بنگرد از دیدن هر عیبی ناتوان است، ولی چشمي كه از روي خشم و ناخشنودی بنگرد بدی ها و زشتی ها را ظاهر میکند.رسول اكرم (صلي الله عليه و آله) فرمودند:«هر که به صحبت ديگران كه دوست ندارند کسی آن را بشنود گوش فرا دهد، در قیامت در گوش های او سرب ریزند.»(70) به درستي كه هر كه سعي نمايد كمتر از اسرار مردم بداند كمتر در اين گناه گرفتار مي شود و بدتر از تجسس و عيب جويي، فاش و بر ملا ساختن اسرار مردم است كه خداوند براي ايشان عذابي دردناك فراهم نموده است. «کسانی که دوست دارند زشت کاری و اعمال ناشایست در میان مؤمنان فاش و شایع شود عذابی دردناک دارند.»(71)امام محمد باقر (علیه السلام) فرمود: «از نزدیکترین لحظه هاي انسان به کفر این است که با كسي عقد برادری در دین بسته باشد و بدی ها و لغزش های او را بشمارد که روزی او را به آنها سرزنش کند.»(72)همچنين شخصی به آن حضرت عرض کرد: «مردم میگویند: عورت مؤمن بر مؤمن حرام است؟ امام فرمودند: مراد آن نیست که پنداشتهای،عورت مؤمن این است که کسی مواظب باشد که وي سخنی بگوید تا بر او عیبي گرفته شود و آن را به خاطر بسپارد تا روزی که بر او خشمگین است به وسیله آن وی را سرزنش کند.» 2- غيبت امام صادق (عليه السلام) مىفرمايد: " كسى كه به منظور عيبجويى و آبروريزى مؤمنى سخنى نقل كند تا او را از نظر مردم بيندازد، خداوند او را از ولايت خودش بيرون كرده، به سوى ولايت شيطان مىفرستد، اما شيطان هم او را نمىپذيرد.»(73)تمام اين تاكيدات و عبارات تكان دهنده به خاطر اهميت فوق العادهاى است كه اسلام براى حفظ آبرو، و حيثيت اجتماعى مؤمنان قائل است، و نيز به خاطر تاثير مخربى است كه غيبت در وحدت جامعه، و اعتماد متقابل و پيوند دلها دارد، و از آن بدتر اينكه غيبت عاملى است براى دامن زدن به آتش كينه و عداوت و دشمنى و نفاق و اشاعه فحشاء در سطح اجتماع، چرا كه وقتى عيوب پنهانى مردم از طريق غيبت آشكار شود اهميت و عظمت گناه از ميان مىرود و آلودگى به آن آسان مىشود.سرمايه بزرگ انسان در زندگى حيثيت و آبرو و شخصيت او است، و هر چيز آن را به خطر بيندازد مانند آن است كه جان او را به خطر انداخته باشد، بلكه گاه ترور شخصيت از ترور شخص مهمتر محسوب مىشود، و اينجا است كه گاه گناه آن از قتل نفس نيز سنگينتر است.يكى از فلسفههاى تحريم غيبت اين است كه اين سرمايه بزرگ بر باد نرود، و حرمت اشخاص در هم نشكند، و حيثيت آنها را لكهدار نسازد، و اين مطلبى است كه اسلام آن را با اهميت بسيار تلقى مىكند.نكته ديگر اينكه غيبت، بد بينى مىآفريند، پيوندهاى اجتماعى را سست مىكند، سرمايه اعتماد را از بين مىبرد، و پايههاى تعاون و همكارى را متزلزل مىسازد.مىدانيم اسلام براى مساله وحدت و يكپارچگى جامعه اسلامى و انسجام و استحكام آن اهميت فوق العادهاى قائل شده است، هر چيز اين وحدت را تحكيم كند مورد علاقه اسلام است، و هر چيز آن را تضعيف نمايد منفور است، و غيبت يكى از عوامل مهم تضعيف است.از اينها گذشته غيبت بذر كينه و عداوت را در دلها مىپاشد، و گاه سرچشمه نزاع هاى خونين و قتل و كشتار مىگردد.خلاصه اين كه اگر در اسلام غيبت به عنوان يكى از بزرگترين گناهان كبيره شمرده شده به خاطر آثار سوء فردى و اجتماعى آن است. 3- دروغ دروغگو نمىتواند راز خود و ديگران را براى هميشه مكتوم دارد، چرا كه واقعيت هاى عينى به هنگامى كه وجود خارجى پيدا مىكند، روابط بىشمارى با موضوعات ديگر در اطراف خود دارد، و دروغگو كه مىخواهد صحنه نادرستى را با دروغ خود بيافريند، هر قدر زيرك و زبر دست باشد نمىتواند تمام اين روابط را حفظ كند، به فرض كه چندين رابطه دروغين در پيوند با مسائل پيرامون حادثه درست كند، باز نگهدارى همه اين روابط ساختگى در حافظه براى هميشه كار آسانى نيست و كمترين غفلت از آن موجب تناقض گويى مىشود، به علاوه بسيارى از اين پيوندها مورد غفلت قرار مىگيرد و همان هاست كه سرانجام واقعيت را فاش مىكند، و اين درس بزرگى است براى همه كسانى كه به آبرو و حيثيت خويش علاقمنداند كه هرگز گرد دروغ نروند و موقعيت اجتماعى خويش را به خطر نيفكنند.در نتيجه دروغ گو هيچ گاه نمي تواند نه راز خود را حفظ كند و نه راز ديگران را. 4- سخن چيني حضرت اميرالمؤمنين علي (عليه السلام) فرموند: «با سخن چين رازي را در ميان نگذاريد.»(74)يكي از مصداق هاي بارز افشاگري سخن چيني مي باشد و شخص سخن چين اگر رازي را از كسي بداند و يا بر اسراري آگاه باشد آن را دهان به دهان براي ديگران نقل مي كند. انگيزه هاي سخن چيني را مي توان اين گونه برشمرد: 1- نفرت 2- اظهار محبت به مخاطب 3- تفريح و سرگرمي 4- وقت گذراني 5- پر گويي و ... امام باقر علیه السلام فرمود: «بهشت بر سخن چینان حرام است.» همچنين ايشان فرمودند: «بنده خدایی روز قیامت محشور شود و با اینکه در دنیا خونی نریخته، به اندازه یک حجامت یا بیشتر خون به وی دهند و گویند: این سهم تو از خون فلانی است. عرض میکند: خدایا تو میدانی که تا وقتی که جانم را گرفتی خونی نریختم، خداوند می فرماید: آری، تو از فلانی چنین و چنان شنیدی و به ضرر او بازگو کردی، و این نقل تو دهان به دهان به فلان ستمکار رسید و وی با شنیدن آن او را کشت، و این سهم تو از خون اوست.»(75)حکایت کردهاند که مردی بندهای فروخت و به خریدار گفت: این بنده هیچ عیبی ندارد جز سخن چینی، خریدار گفت: قبول کردم، آن را خرید، چند روزی گذشت، روزی غلام به همسر آقای خود گفت: همسرت تو را دوست ندارد، و میخواهد زنی دیگر بگیرد، و من میتوانم با موی او برای تو افسون کنم، زن گفت: چگونه به موی او دستیابم؟ گفت: هنگام خواب تیغی بر گیر و چند موی از پشت سر او بتراش و به من ده. سپس به نزد آقا رفت و گفت: همسرت با مردی بیگانه طرح دوستی افکنده و قصد کشتن تو دارد، و اگر میخواهی صدق گفتار من روشن شود خود را به خواب زن تا بدانی که راست میگویم. مرد به هنگام شب خود را خواب وانمود، زن را دید با تیغ بر بالین او آمد، یقین کرد که اراده قتل او دارد، پس برخاست و زن را کشت، آنگاه غلام نزد خویشان زن رفت و ایشان را از قتل وی آگاه ساخت، آنها آمدند و مرد را کشتند، سپس دو قبیله زن و شوهر به جان هم افتادند و میان آنها کشتار در گرفت و سال ها گریبانگیرشان شد. پس بر هر کسی لازم است که سخن نمام را باور و تصدیق نکند، زیرا سخن چین فاسق است، و شهادت فاسق مردود است. خداوند متعال فرمود: «اگر فاسقی خبری نزد شما آورد به تحقیق پردازید.»(76) 5- مسخره كردن افراد با ايمان كه به مشت خاك دنيا نظرى ندارند ارزش هاى مادى را در برابر ارزش هاى معنوى بىرنگ مىبينند.استهزاء نمودن و مسخره كردن، كار افراد بي ايمان، نادان و جاهل است آنهايي كه سخت فريفته زرق و برق دنيا شده اند و افق ديدشان از چهار ديواري ماده فراتر نمي رود.استهزاء غالباً از كبر و غرور ناشي مي شود و انسان مغرور حاضر به اين امر نيست كه ديگران در نظر او بزرگ جلوه كنند براي همين ، از هر امري استفاده مي كند تا ديگران را خوار و ذليل و خود را بزرگ جلوه دهند از اين رو اگر اسرار و رموزي را در اختيار داشته باشد براي رسيدن به مقاصد خود از افشاي آنها خود داري نمي كند و آنها را فاش مي سازد. 6- آگاهي افراد زياد بر اسرار امام علي (عليه السلام) فرمودند: «هر چه تعداد كساني كه اسرار را مي دانند بيشتر باشد، آن اسرار بيشتر در معرض فاش شدن هستند.»(77) باید توجه داشت که راز، همچون شریان حیاتی تو و جامعه و انقلاب تو است. پاسداری از آن هم بر عهده تو است. چه ژرف وزیباست این کلام حضرت صادق(عليه السلام):«راز تو از خون تو است، پس نباید جز در رگهای خودت جاریشود!»(78)و مگر «خون»، عامل بقای انسان نیست؟ و اگر خون از بدن برود، جان هم پر میکشد. اسرار هم همین حکم را دارد. گفتن هر سخنی در هر جا نبود شیوه مردان خدا هر سخن، جا و مقامی دارد مرد حق، حفظ کلامی دارد حاصل کار دهد باد فنا گفتن هر سخنی در هر جا 7- پر حرفي از لابهلای پرحرفی های انسان، بسیاری از «اسرار مگو»از زبان میپرد. درمانش نیز کمحرفی است. 8- خود نمايي این خصیصه، بیشترین ضربهها را میزند. یعنی وانمود کردن اینکه انسان در جریان است و با «بالا»ها ارتباط دارد واخبار دست اول را میداند یا آدم مهمی است، سبب میشود خیلی از اسرار را (چه شخصی و چه مربوط به نظام) باز بگوید. باری ... باید زبان را در حفظ راز، یاری کرد. راز، امانت است. درحفظ آن باید کوشید. فصل چهارم: آثار راز داري و تبعات افشاگري رابطه اعمال نيك و بد برخي از اعمال نيك اگر به طور شايسته و مقبول انجام گيرد آثار اعمال بد گذشته را از بين مي برد مانند توبه كه اگر به صورت مطلوب انجام گيرد گناهان شخص آمرزيده خواهد شد.(79 )و عيناً مانند پرتو نوري است كه دقيقاً بر همان نقطه تاريك بتابد و آن را روشن نمايد. اما هر عمل نيكي اثر هر گناهي را از بين نمي برد و از اين رو ممكن است شخص مؤمن، مدتي گرفتار كيفر گناهش باشد و سرانجام به بهشت جاوداني در آيد. گويي روح انسان، داراي ابعاد گوناگوني است . هر دسته از اعمال نيك و بد به يك رؤيه آن مربوط مي شود مثلاً عمل نيكي كه مربوط به رؤيه «الف» است اثر گناهي كه ارتباط با رؤيه «ب» دارد را از بين نمي برد مگر اينكه عمل صالح آن قدر نوراني باشد كه به جوانب ديگر روح هم سرايت كند يا گناه آن قدر آلوده كننده باشد كه ساير ابعاد را هم آلوده سازد. از جمله در روايات و قرآن وارد شده «نماز مقبول، گناهان را شستشو مي دهد و موجب آمرزش گناهان مي گردد»(80) و بعضي از گناهان مانند عقوق والدين و شرب خمر تا مدتي مانع قبولي عبادت مي شود يا افشا كردن گناه ديگران موجب پاك شدن گناه آنها است و عقوبت گناه و سنگيني آن بر عهده افشاگر است همچنين خداوند ديگر گناه كار را در آخرت مجازات نمي كند زيرا در دنيا به واسطه افشاگري ملامت و سرزنش شده است.(81) ولي تعيين انواع و مقدار تأثير و تأثر اعمال نيك و بد در يكديگر را بايد از طريق وحي و سخنان معصومين (عليهم السلام) به دست آورد و قاعده كلي براي همه آنها نمي توان تعيين كرد. نکته: قبل از آن که آثار و برکات راز داری و نیز آثار و تبعات افشاگری را مورد بررسی قرار دهیم ذکر این نکته را ضروری می دانیم که آثار و تبعات مذکور نسبت به نوع و درجه اهمیت راز داری و افشاگری متفاوت می باشند و نمی توان همه موارد را برای هر حفظ راز یا افشای راز صادق دانست. آثار و بركات راز داري 1- آثار دنيوي 1-1- ايجاد امنيت رواني و اجتماعي شرط اساسي زندگي توام با آسايش، نشاط، پيشرفت، موفقيت، رشد و کمال برخورداري از سلامت، بهداشت، و امنيت جسماني و رواني و اجتماعي است. ليکن تغيير و تحولات سريع علمي و تکنولوژي، تغيير و تحولات اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي، پيش آمدهاي غير منتظره از قبيل جنگ، زلزله، بيماري و تصادف، پيچيدگي ارتباطات اجتماعي و تهاجم فرهنگي در عصر کنوني مشکلات گوناگوني در زمينه‌هاي معيشتي، تحصيلي، شغلي، خانوادگي، تصميم‌گيري، ارتباطي، عاطفي، رواني رفتاري و اخلاقي براي بسياري از افراد در همه جوامع به وجود آورده است و سلامت بهداشت و امنيت جسماني رواني و اجتماعي آنان را دچار آسيب کرده است. براي جلوگيري و حل و رفع مشکلات اخلاقي و اجتماعي و سازگاري و برخورد موثر و منطقي با موقعيت‌هاي گوناگون زندگي و تامين سلامت رواني و اجتماعي افراد جامعه بايستي به موضوعات آداب معاشرت و اخلاقيات جامعه توجه كافي داشت و با فرهنگ سازي و اطلاع رساني افراد جامعه، از بروز ضد اخلاقيات جلوگيري نموده و در نتيجه جامعه اي خالي از هر گونه مفاسد اخلاقي، اجتماعي و ... را به وجود آورد در اين بخش با توجه به موضوع راز داري بيانگر اين مطلب مي باشيم كه راز داري از جمله مواردي است كه سلامت رواني و اجتماعي در گرو حفظ آن مي باشد. به طور مثال كسى كه رازهاي ديگران را حفظ مي كند و از افشاي آن مي پرهيزد در حقيقت آبرو و حيثيت ديگران را حفظ نموده و ديگر تحقيرها و سرزنش ها به تبع افشاگري جايي را براي بروز خود در جامعه پيدا نمي كنند. همچنين به واسطه راز داري از ايجاد مشكلات بعدي از جمله مالي و حتي جاني و ... جلوگيري به عمل مي آيد.حفظ اسراري مانند اسرار اجتماعي، نظامي، حكومتي و ... كه از اهميت ويژه و فوق العاده اي برخوردارند، و صلاح نيست كه همه اقشار اجتماع از آن آگاهي داشته باشند، تا چه حد مي تواند موجب حفظ آرامش جامعه شود و از بروز هر گونه تشنج و آشوب جلوگيري مي كند و در نتيجه جامعه اي آرام و به دور از هر گونه خشونت و ... خواهيم داشت. 2-1- تمام خير دنيا و آخرت در راز داري و دوستي با نيكان حضرت على (عليه السلام) فرمودند: «تمام خير دنيا و آخرت در اين دو چيز نهفته شده: «كتمان راز و دوستى با نيكان»(82)در فصل اول اشاره كرديم كه انسان با حفظ رازهاي خود اعم از خوب و بد چه اثرات و تبعاتي را از خود دفع مي نمايد. از جمله اين اثرات مي توان به: مورد شماتت ديگران واقع شدن، سر خوردگي نزد دوستان و خفت و ذلت نزد دونان در ناكامي ها و شقاوت ها و همچنين ايجاد حسادت در ديگران، توقع بي جا درست نمودن و زياد شدن دشمنان در خوشبختي ها و سعادت ها اشاره كرد كه انسان با حفظ رازهاي خود از همه اين موارد در امان مي ماند و در دنيا با كمال آسودگي و فراغ بال به زندگي خويش ادامه مي دهد. همچنين با حفظ اسرار ديگران كه موجب حفظ آبروي آنها و جلوگيري از شكست و ضرر در امور ايشان است آخرت خود را به خطر نمي اندازد.و به فرموده امام علي (عليه السلام) در دنيا و آخرت به حض و بهره وافر دست پيدا مي كند. به پیر میکده گفتم که چیست راه نجات بداد جام می و گفت راز پوشیدن 3-1- گوشه اي از خوشبختي امام علي (عليه السلام) فرمودند: «خاموشي حكمت است، سكوت مايه سلامت و راز داري گوشه اي از خوشبختي.»(83)در اطراف خود كساني را مي بينيم كه زندگي مرفه و به ظاهر خالي از هر نقصان و كمبودي را دارند اما در عوض احساس خوشبختي و رضايت، از زندگي خود ندارند و برعكس بعضي ها با اينكه زندگي ساده و بي آلايشي دارند، سرشار از آرامش اند و خوشبختي هر صبح و شام با زندگي ايشان تؤام است.براي خوشبختي مؤلفه هاي گوناگوني را مي توان بر شمرد از جمله: ايمان به خدا، عمل صالح، اخلاق نيكو، علم، تلاش، وسعت رزق، خانواده خوب و ... كه به موجب اين موارد آدمي در دنيا و آخرت از تمامي لحظه هاي زندگي خويش لذت مي برد. همچنين براي رسيدن به خوشبختي علاوه بر داشتن ملاك هاي بالا بايد به دور بعضي از رفتارها و اعمال، خط سرخي كشيد و هرگز به آنها نزديك نشد از جمله افشای راز خود و ديگران. زيرا انساني كه حافظ اسرار خود نيست تا خوشبختي فاصله اي دور و دراز دارد. و هر كس به دنبال خوشبختي خويش مي باشد بايد به فكر خوشبختي ديگران هم باشد و با افشاي اسرار آنها از رسيدن ضررهاي غير قابل جبران نسبت به ايشان بپرهيزد. تا بستر مناسبي براي بقاء زندگي توام با آرامش و خوشبختي براي خود و ديگران ايجاد نمايد. به درستي كه خوشبخت ترين انسان ها كسي است كه حتي راز خود را از نزديك ترين افراد نيز محفوظ مي دارد. 4-1- موفقيت و پيروزي امام علي (عليه السلام) فرمودند: «موفق ترين كارها كاري است كه با كتمان كامل صورت گيرد.»(84)براي درك هر چه بهتر معنا به يك مثال مي پردازيم. به طور مثال خوشبيني يك اصل كلي در همكاري و زندگي اجتماعي مي باشد و براي حفظ اين سرمايه بزرگ صلاح اين است كه مردم از تمام جزئيات حال يكديگر با خبر نباشند، زيرا بالآخره هر كس نقطه ضعفى دارد، و فاش شدن تمام نقطههاى ضعف، همكارى هاى افراد را مواجه با اشكال مىكند، مثلا ممكن است يك فرد با شخصيت و مؤثر تصادفاً در يك خانواده پست و پائين متولد شده باشد، اكنون اگر سابقه او فاش شود، ممكن است آثار وجودى او در جامعه متزلزل گردد و مثمر ثمر واقع نشود.همچنين بسيارى از نقشه ها و طرح هاى مبارزات اجتماعى بايد تا هنگام عمل پنهان باشند و افشاى آن ها ضربهاى بر موفقيت و پيروزى اجتماع است.اينها و امثال آن مواردى است كه تا انجام و پايان كار نبايد در معرض افشاء قرار گيرد.امام علي (عليه السلام) فرمودند: «پيروزي با دورانديشي به دست مي آيد و دورانديشي با رايزني و رايزني با راز داري.»(85) 5-1- موجب شادي «با هر شادي غمي است» و يا «هر نوشي را نيشي است» و ... مسلما اين ها جملاتي هستند كه بارها آنها را شنيده ايم. اما سوالي كه مطرح مي شود اين است كه چه عواملي شادي حقيقي و هميشگي را براي ما به ارمغان مي آورد؟ و چه اسبابي باعث غم و اندوه در درون ما مي شود؟ اين ها سوالاتي است كه در اين مختصر مجال توضيح آنها نيست. تنها در زير به كلامي زيبا از مولاي متقيان علي (عليه السلام) اشاره مي نمائيم كه با عمل به آن مي توانيم جامه ي غم را از تن بزدائيم و جامه ي شادي را بر تن كنيم. حضرت علي (عليه السلام) در كلامي زيبا و دلنشين بيان داشتند: «راز تو، اگر آن را پنهان داري موجب شادي توست و اگر آن را فاش سازي، سبب هلاكت توست.»(86) 6-1- رهايي و راحتي امام علي (عليه السلام) فرمودند: «ملاك رهايي و راحتي پرده پوشي است.»(87) كسي كه اسرار خويش را از ديگران مخفي نمايد و تنها سينه خويش را محرم اسرار خود قرار دهد آسوده خاطر است و ديگر نگراني در دل خويش راه نمي دهد چون تنها خود بر آن آگاه است اما كسي كه اسرار او دهان به دهان نُقل مجالس است هر لحظه احساس خطر مي نمايد و احساس آسودگي ندارد. 7-1- قدرت انتخاب انسان در مسير زندگي، همواره در دو راهي انتخاب قرار دارد؛ راه شقاوت يا راه سعادت. آدمي بر اساس فطرت خدادادي و آموزه هاي وحياني راه را از بي راه مي شناسد، اما موانع مختلفي نيز بر سر راهش قرار دارد که او را از رسيدن به کمال باز مي دارد. در نتيجه، در پي كنار نگذاشتن اين موانع عاقبتي جز ناکامي و بدفرجامي نصيبش نمي گردد. چه نيکوست که آدمي در مسير هدايت و صراط مستقيم، آموزه هاي نوراني امام علي (عليه السلام) را چراغ راهش سازد. ايشان مي فرمايند: «كسي كه راز خود را بپوشاند قدرت انتخاب در دست اوست. »(88)داشتن قدرت انتخاب و دور بودن از هر نوع فشاري انسان را در تصميم گيري هاي صحيح و به جا ياري مي رساند و او را به سعادت ابدي رهنمون مي سازد. اما به موجب افشاي اسرار دامنه انتخاب آدمي محدود مي شود و ديگر قادر به گرفتن هر تصميمي نيست چون بايد ملاحظه ديگران را نيز بكند و ديگران اين اجازه را به خود مي دهند تا به جاي او تصميم گيري نمايند. البته اين باعث نمي شود كه انسان با اهل خبره مشورت ننمايد. 8 -1- عزت در دنيا امام صادق (عليه السلام) به يكي از ياران خود اين چنين فرمودند: «اسرار ما را حفظ كنيد و آنها را فاش نكنيد. همانا كسي كه اسرار ما را پنهان كند و آنها را فاش نكند خداوند او را در دنيا عزيز مي كند و در آخرت نوري بين دو چشمانش قرار مي دهد كه او را به سوي بهشت رهنمون مي سازد.و كسي كه اسرار ما را فاش كند و آنها را پنهان نگرداند خداوند در دنيا او را ذليل مي كند و در آخرت نوري را از بين چشمانش بر مي دارد و او را در تاريكي قرار مي دهد كه به سوي جهنم رهنمون است. به درستي كه تقيه از دين من و دين پدرانم مي باشد و شخصي كه تقيه نمي كند دين ندارد.و خداوند دوست دارد كه بنده اش حافظ اسرار باشد همان طور كه دوست دارد بنده اش دين خود را آشكار نمايد.و به درستي كه فاش كننده اسرار ما، مانند كسي است كه ما را انكار نموده.»(89) 9- 1- چراغ هاي هدايت و چشمه هاي دانش پيامبر (صلي الله عليه و آله) فرمودند: «خوشا به حال بنده گمنامي كه خدا او را بشناسد و مردم نشناسندش. اينان چراغ هاي هدايت و چشمه هاي دانشند كه هر فتنه تاريكي به سبب وجود آنها بر طرف مي شود، نه سخن پراكن و پخش كننده اسرارند و نه نافرهيخته و رياكار»(90) 10- 1- ايمان كامل رسول اكرم (صلي الله عليه و آله) فرمودند: «ايمان مؤمن كامل نمي شود الا اينكه راز دار باشد.»(91)همچنين مردي از امام علي (عليه السلام) تقاضا نمود كه صفات مومن را براي او برشمرد امام (عليه السلام) «پوشيده نگه داشتن اسرار را يكي از آن صفات برشمردند.»(92)انسان با ايمان در شرايط گوناگون زندگي، خود را در محضر پروردگار متعال مي بيند و خدا را شاهد و ناظر رفتار خويش مي داند. ايمان به خداوند در اعماقِ جانِ چنين فردي ريشه دوانيده است و رشته حضور الهي را هيچ گاه گسسته نمي بيند.هنگامي كه تشخيص دهد که کاري مورد رضايت الهي است، با تمام توان در انجام آن مي کوشد، هر چند ديگران را ناخوش آيد. حتي اگر ديگران به او اعتراض کنند، در انجام وظيفه کوتاهي نمي کند. چنين کرداري از اعتقاد عميق و ايمان راسخ انسان هاي وارسته ريشه مي گيرد که دنيا را بسيار ناچيز و هر حب و بغضي را در برابر خشم و رضاي الهي ناپايدار مي دانند. 2- آثار اخروي 1-2- در سايه عرش خدا در حديثي از امام كاظم (عليه السلام) مىخوانيم: «سه طايفهاند كه در روز قيامت در سايه عرش خدا قرار دارند، روزى كه سايهاى جز سايه او نيست: كسى كه وسائل تزويج برادر مسلمانش را فراهم سازد، و كسى كه به هنگام نياز به خدمت، خدمت كنندهاى براى او فراهم كند و كسى كه اسرار برادر مسلمانش را پنهان دارد»(93) 2-2- ورود به بهشت و در حديثي ديگر امام صادق (عليه السلام) بيان داشتند «هر كس اسرار مومني را حفظ نمايد داخل در بهشت مي شود.»(94) 3-2- در درجات حورالعين پيامبر مكرم اسلام (صلي الله عليه و آله) فرمودند: «اگر زني اسرار همسر خود را پنهان نمايد و كسي از اسرار او مطلع نشود پس او در درجات حور العين مي باشد.» (95) 4-2- خداوند حافظ اسرار اوست امام صادق (عليه السلام) فرمودند: «كسي كه حافظ اسرار برادر مسلمان خود باشد خداوند نيز در دنيا و آخرت اسرار او را حفظ مي نمايد.(96) 5-2- ارجمندي نزد خدا به موجب حفظ اسرار امام صادق (عليه السلام) به سليمان به خالد فرمودند: «اي سليمان! شما ديني و (مذهبي) داريد كه هر كس آن را پوشيده بدارد خداوند ارجمندش گرداند و هر كس افشايش كند، خداوند او را خوار سازد.» (97) 6-2- جهاد در راه خدا امام صادق (عليه السلام) فرمودند: «پوشيده نگه داشتن اسرار ما، جهاد در راه خداست.» (98)حفظ اسرار تا آن اندازه مورد اهميت مي باشد كه حافظ آن مانند مجاهد در راه خداست جهادي كه آدمي را از ضعف نفس و سستي اراده به قوت ايمان و استواري در دين مي رساند و او را چون مجاهد در راه خدا قلمداد مي كند. آثار و تبعات افشاگري آگاهى بر اسرار نهانى- به عكس آنچه بسيارى خيال مىكنند- مشكلى را براى مردم، حل نمىكند، بلكه در بسيارى از موارد باعث هرج و مرج و از هم پاشيدن پيوندهاى اجتماعى و خاموش شدن شعلههاى اميد و از بين رفتن تلاش و كوشش در ميان توده مردم، مىگردد. بعضي از مردم هم، با آگاهي يافتن بر اسرار نهان ديگران منافع فراوانى را براى خودم فراهم مىسازند و از رسيدن ضرر و زيان به خود جلوگيري مي كنند. در زير به برخي از آثار و تبعات افشای راز مي پردازيم. 1- آثار و تبعات دنيوي 1-1- خيانت در امانت «اى كسانى كه ايمان آوردهايد به خدا و پيامبر خيانت نكنيد و (نيز) در امانات خود خيانت روا مداريد در حالى كه متوجهيد و مىدانيد.»(99) «خيانت به خدا و پيامبر آن است كه اسرار نظامى مسلمانان را در اختيار ديگران بگذارند، و يا دشمنان را در مبارزه خود تقويت كنند، و يا به طور كلى واجبات و محرمات و برنامههاى الهى را پشت سر بيفكنند، لذا از «ابن عباس» نقل شده كه هر كس چيزى از برنامههاى اسلامى را ترك كند يك نوع خيانت نسبت به خدا و پيامبر مرتكب شده است.»(100)حضرت محمد (صلی الله علیه و آله) فرمودند: «نقلی که میان دو نفرگذشت امانت است میان شما.»(101)«خيانت» در اصل به معناى خود دارى از پرداخت حقى است كه انسان پرداختن آن را تعهد كرده و آن ضد «امانت» است.امانت گرچه معمولا به امانتهاى مالى گفته مىشود ولى تمام شئون زندگى اجتماعى و سياسى و اخلاقى را در بر مىگيرد، لذا در حديث وارد شده كه «گفتگوهايى كه در جلسه خصوصى مىشود امانت است.»(102)و در حديث ديگرى مىخوانيم: «هنگامى كه كسى براى ديگرى سخنى نقل كند سپس به اطراف خود بنگرد (كه آيا كسى آن را شنيد يا نه) اين سخن امانت است.(103)بعضى گفتهاند امانت خدا آئين اوست و امانت پيامبر سنت اوست و امانت مؤمنان اموال و اسرار آنها مىباشد.اگر حرفی را از کسی شنیدی که راضی به نقل آن برای دیگری نبود، نقل آن گناه است. اگر بیان یک راز، آبروی خانوادهای را به خطراندازد، فردای قیامت مسؤولیت دارد و پاسخ گفتن به آن بسیار دشواراست. چرا غیبتحرام است و زشتترین معصیت؟ چون خمیرمایهاشهمان افشای اسرار و بدی ها و معایب دیگران است. مگر آبروی رفته را میتوان دوباره بازگرداند و مگر آب ریخته را میتوان جمع کرد؟ اگر از اختلافات خانوادگی زن و مردی خبر داری، چه نیازی و لزومی به طرح و افشای آن؟ اگر در کسی نقطه ضعفی سراغ داری، با کدام حجت شرعی و مستمسک دینی آن را فاش و پخش و بازگو میکنی؟ مگر میتوان هر چه را دانست، گفت؟ مگر گفتن هر راستی واجب است؟ عبد الله بن سنان به حضرت امام جعفر صادق (علیه السلام) عرض کرد که: «منظور از عورت مؤمن بر مؤمن حرام است چيست؟ آيا منظور،عورت او است؟ امام فرموند: نه چنین نيست، بلکه منظور فاش کردن راز اوست.»(104)«افشاگري خيانت است»(105) و خيانت در امانت از منفورترين اعمال و از زشتترين گناهان است، كسى كه در امانت خيانت مىكند در حقيقت منافق است، چنان كه در حديث از پيامبر (صلي الله عليه و آله) نقل شده:«نشانه منافق سه چيز است: هنگام سخن دروغ مىگويد، و بهنگامى كه وعده مىدهد تخلف مىكند و بهنگامى كه امانتى نزد او بگذارند خيانت مىنمايد، چنين كسى منافق است هر چند روزه بگيرد و نماز بخواند و خود را مسلمان بداند.»(106)اصولا ترك خيانت در امانت از وظایف و حقوق انسانى است يعنى حتى اگر صاحب امانت مسلمان هم نباشد نمىتوان در امانت او خيانت كرد. پس «نسبت به اسرار خود بخيل باش و آنها را فاش نگردان كه همانا افشاگري خيانت است»(107) 2-1- برابر با قتل عمد امام باقر (عليه السلام) فرمودند: «روز قيامت بنده محشور مي شود در حالي كه قطره خوني هم نريخته است اما به اندازه يك شاخ حجامت يا بيشتر به او خون مي دهند و مي گويند: اين سهم تو از خون فلاني است. عرض مي كند بار پروردگارا! تو مي داني كه جانم را ستاندي كه من قطره خوني نريخته بودم مي فرمايد: درست است اما از فلاني چنين و چنان روايتي شنيدي و آن را روايت كردي كه به زيان او تمام شد، زيرا آن روايت دهان به دهان گشت تا به فلان ستمگر رسيد و او را به خاطر آن كشتند و حالا اين سهم تو از خون اوست.» (108)بعضي از مواقع انسان ها ناخواسته دست به اعمالي مي زنند كه از عواقب و نتايج آن بي خبرند.افشاي رازهاي ديگران هر چند در نظر برخي كوچك و بي ارزش قلمداد مي شود اما انسان بايد بداند كه گاهي نقل دهان به دهان اسرار ديگران چه ضررهاي غير قابل جبراني را به شخص وارد مي سازد. در حديثي امام صادق (عليه السلام) فرمودند: «كسي كه حديث ما را فاش كند ما را به خطا نكشته بلكه عمدا كشته است.»(109) و در حديث ديگري امام رضا (عليه السلام) «افشاگر و قاتل را شريك هم دانستند.»(110) ابا بصير از امام صادق (عليه السلام) در باره آيه 112 سوره مباركه آل عمران (پيامبران را به نا حق كشتند) چنين نقل مي كنند كه: «منظور اين نيست كه آنها پيامبران خدا را با شمشيرهايشان به شهادت رساندند بلكه اسرار ايشان را فاش نمودند و موقعيت آنها را متزلزل ساختند و موجبات قتل ايشان را فراهم كردند.»(111) 3-1- عدم سلامت رواني و اجتماعي افشاگري از صفات ناپسندي است که در همه آيين ها عامل انحطاط شخصيت فرد و آسيب اجتماعي شمرده شده است. افشاي اسرار يکي از انحراف هاي شديد اخلاقي است. تا بدان جا كه امام علي (عليه السلام) فرمودند: «كسي كه افشاي راز مي كند سالم نيست»(112)افشاگر به دلايل گوناگوني از جمله ضعف شخصيت، حقارت نفس، خودنمايي، جلب نمودن منافع ديگران، وارد نمودن ضربه هاي مادي و معنوي و ... به افشاي اسرار ديگران مي پردازد. هر کس راز دارتر باشد، اعتماد مردم به او بيشتر مي شود و هر که افشاي اسرار ديگران را سر لوحه اعمال خود قرار دهد در نزد ديگران منفورتر و بي اعتماد تر است. 4-1- از دست دادن همه چيز امام صادق (عليه السلام) فرمودند: «مردم به دو خصلت مأمور شدند اما آنها را تباه كردند و از اين رو همه چيز را از دست دادند: شكيبايي و راز داري»(113)انساني كه اسرار مردم را فاش مي نمايد در واقع اسرار مردم را بازيچه افكار خويش ساخته و از اعتمادي كه به او شده سوء استفاده نموده است از اين جهات ديگران به او اعتماد نخواهند كرد و ديگر او اين موقعيت را به دست نمي آورد كه امين و راز دار مردم باشد و موقعيت هاي اجتماعي، شغلي و ... خويش را به خطر مي اندازد. امام صادق (عليه السلام) فرمودند: «فاش كردن راز مايه افتادن و سقوط است.»(114)همچنين انساني كه اسرار دروني خود را براي ديگران فاش مي كند و سينه اش گنجايش اسرار را ندارد به فرموده امام علي (عليه السلام) فرمودند: «در امان نيست.»(115) زيرا موفقيت انسان در برنامه ريزي هاي خود تا حدي زيادي نياز به راز داري و حفظ اسرار دارد. امام جواد (عليه السلام) فرمودند: «آشكار كردن چيزي پيش از آن كه استوار گردد موجب تباهي آن مي شود.»(116) 5-1- موجب نابودي «راز تو، اگر آن را پنهان داري موجب شادي توست و اگر آن را فاش سازي، سبب هلاكت توست.»(117)هرگاه انساني از جاده سلامت خارج شود و از اسراري كه نزد او مي باشد در مسير نادرست بهره برداري کند، مي تواند زيان هاي جبران ناپذيري را براي ديگران به همراه بياورد. انسان راز دار چون از ظرايف امور آگاه است، اگر گمراه شود، و خدا را فراموش نمايد مي تواند تعداد زيادي را به واسطه سخن چيني و افشاي راز آنها به ورطه نابودي بکشد. راز دار با اطلاع از اسرار مردم، راه متضرر شدن ايشان را بهتر مي شناسد. امروزه بسياري از آسيب ها و زيان هاي جامعه انساني بر اثر سوءاستفاده از رازها و اسرار آنها رخ مي دهد. همان طور كه يك انسان راز دار مي تواند موجب آرامش جامعه انساني شود انسان افشاگر نيز موجب بر هم زدن آرامش در جامعه مي شود. به درستي كه «كسي كه راز خود را نگه ندارد نابود مي شود.»(118) 6-1- تمام شر دنيا و آخرت امام علي (عليه السلام) فرمودند: «تمام خير دنيا و آخرت در اين دو چيز نهفته شده: كتمان سر و دوستى با نيكان و تمام شر در اين دو چيز نهفته شده: افشاى اسرار و دوستى با اشرار»(119)با تعمقي گذارا در اين جمله كوتاه و پر معناي امام علي (عليه السلام) در مي يابيم كه كليه ناكامي ها و نافرجامي ها از بر ملا شدن اسرار و رازهاي خود ما صورت مي پذيرد زيرا به موجب فاش شدن اسرار نيك و بد، امينت رواني و اجتماعي و آسودگي خاطر را از دست مي دهيم و هر لحظه احتمال آن وجود دارد كه مشكل يا مشكلاتي براي ما از ناحيه ديگران به وجود آيد. 7- 1- گسترش فساد پيامبر گرامي اسلام( صلي الله عليه و آله) فرمودند: «از جمله بدي ها و گناهان آن است که سر برادر خود را فاش کنی.»(120) هنگامي كه انساني گناه ديگران را در بين مردم افشاء نمايد به درستي كه مستحق مجازات سنگيني خواهد بود زيرا اين كار به معناي بي اهميت جلوه دادن دستورات الهي و پشت پا زدن به احكام خداوند است. افشاي گناه حياء و عفت عمومي را خدشه دار مي نمايد و موجب مي شود تا ديگران براي انجام گناه گستاخ و بي حياء شوند در نتيجه ميزان گناه و فساد در جامعه افزايش مي يابد و محيط پاك و سالم جامعه اسلامي آلوده مي گردد. پيامبر گرامي اسلام درباره نکوهش اين ناهنجاري مي فرمايد: «همه امّت من بخشيده خواهند شد مگر تظاهرکنندگان به گناه»(121) كه از جمله آن مي توان افشاي گناهان را بر شمرد. كه ممكن است از هر طريقي صورت پذيرد مانند وسایل ارتباط جمعی و گاهی آنچه از طریق رسانهها، بیسیم، تلفن، جراید، عکس و فیلم، نامه، حرفهای عادی مردم کوچه و بازار ودر مجالس و محافل مطرح میشود، رازها را فاش میسازد. و ... برخیعلتها و راه های دیگر. 2- آثار و تبعات اخروي 1-2- گناه حضرت محمد (صلي الله عليه وآله) ـ آن امين راز دار ـ مي فرمايد: «در گناهکار بودن فرد همين بس که هر چه را مي شنود، نقل کند.»(122) افشاگري شايد از روي بي توجهي و بي دقتي گوينده و شايد به سبب پيدايش اختلاف يا ريختن آبروي ديگران باشد. اما بايد به اين مطلب توجه داشت كه افشاي اسرار ديگران گناه است و هيچ گناهي خالي از عقوبت نيست. امام صادق (عليه السلام) فرمودند: «افشاي اسرار گناه است»(123) 2-2- افشاي گناه برابر با انجام گناه پيامبر اكرم (صلي الله عليه و آله) فرموند: «هر گاه شخصي مفسده اي را شنيد و آن را فاش نمود گويا آن كار زشت را انجام داده است.»(124) ريختن آبرو هنر نيست آبرو داري نمودن هنر است. بنده اي كه به خاطر ضعف نفس و سستي اراده قادر به كتمان اشتباهات و گناهان ديگران نيست بايد نگاهي به عيب ها و لغزش هاي خود نمايد و بداند كه فاش نمودن گناه ديگران برابر است با افزايش گناه در جامعه زيرا افشاي گناه باعث بي اهميت جلوه دادن و از ميان رفتن حرمت گناه مي باشد و اين خود گناه بزرگي است.افرادي که فکر نادرست يا کردار زشتي را در ميان ديگران رواج مي دهند، در فرهنگ سازي غلط، نقش فراواني دارند. آنها مي کوشند تا روز به روز افراد ديگري را در مسير راه و رسم نادرست هم فکران خود قرار دهند و آنان را از جاده سلامت خارج سازند. اگر نبود تلاش هاي اين افراد، هيچ گاه آن گونه که بايد و شايد، آن ايده يا فکر نادرست در ميان ديگران نهادينه نمي شد. پس اگر بنيان گذار مکتب انحرافي، گناه کار است، ترويج گران اين ايده ها نيز بخشي از مسئوليت و بار گناهان را بر دوش مي کشند. پيامبر اکرم (صلي الله عليه وآله) فرموند: «کسي که گناهي را انتشار دهد، مانند کسي است که آن را ايجاد کرده باشد.»(125) همچنين انسان بايد به اين مطلب توجه داشته باشد كه اگر كسي گناه يا عيبي از او را در نزد ديگران فاش نمايد حالش چگونه خواهد شد و حال ديگران را هم هنگام افشاي معايب آنها در نظر بگيرد و مهمتر از آن به عنايت و بخشش خداوند متعال نظاره كند كه تا چه حد عيب پوش بندگان خود مي باشد. 3-2- خفت و ذلت نزد خداوند حفظ اسرار از صفات خداست. «همانا خداوند عزّ وجل ناپسند مي داند كه قومي افشاگر باشند، پس از افشاگري دوري نماييد.»(126) اين سخن را امام صادق (عليه السلام) پيرامون تفسير آيه 84 سوره نساء «و هنگامى كه خبرى از پيروزى و شكست به آنها برسد، (بدون تحقيق) آن را شايع مىسازند» بيان داشتند. ايشان در توصيه اي ديگر به يكي از يارانشان به نام سليمان بن خالد فرمودند: «اي سليمان! شما ديني و (مذهبي) داريد كه هر كس آن را پوشيده بدارد خداوند ارجمندش گرداند و هر كس افشايش كند، خداوند او را خوار سازد.» (127) 4-2- خروج از ولايت خداوند امام صادق (عليه السلام) فرمودند: «هر گاه كسي به واسطه نقل مطلب از مؤمني قصد زشت جلوه دادن و از ميان بردن جوانمردي او را داشته باشد تا از ديدگان مردم بيفتد خداوند آن شخص را از ولايت خود خارج مي كند و به سوي ولايت شيطان رهنمون مي سازد، ولي شيطان نيز او را نمي پذيرد.»(128) امام رضا (عليه السلام) بيان داشتند كه «افشاگري كفر است.»(129) و امام صادق (عليه السلام) فرمودند: «هر كه حديث ما را به زيانمان فاش كند خداوند ايمان را از او بگيرد.» (130) فصل پنجم: درمان افشاگري 1- هر چه كُني به خود كُني گر همه نيك و بد كني «اگر نيكي كنيد، به خود كرده ايد و اگر بدي كنيد، از آنِ خودتان است...»(131) شماري از آيات قرآن به اين مطلب مهم و اين حقيقت روشن تصريح دارند، از آن جمله: آيات ۴۶ سوره فصلت و ۱۵ جاثيه. «هر كه كار شايسته كند، به سود خود اوست و هر كه بدى كند، به زيان خود اوست، و پروردگار تو به بندگان [خود] ستمكار نيست.»(132)و «هر كه كارى شايسته كند، به سود خود اوست، و هر كه بدى كند به زيانش باشد. سپس به سوى پروردگارتان برگردانيده مىشويد.»(133)نكته جالب توجه اين است كه بهترين راه تشويق انسان به كار خير بهره گيري از حس غريزي خود دوستي و خود خواهي اوست. قرآن ابتدا به او ميگويد: «كُلُّ نفْسٍ بِما كَسَبَتْ رَهينَةٌ» و «كُلُّ امْرِي بِما كَسَبَ رَهينٌ» تو در گرو اعمال و اكتسابات خويشي. آنگاه مي فرمايد: نيكي هايي كه مي كنيد به خود مي كنيد و ضرر بدي هاي شما نيز به خود شما بر مي گردد و بدين وسيله انسان را به خوبي و پرهيز از زشتي دعوت، بلكه وادار مي كند. پس ديگر جايي براي فاش نمودن اسرار و بردن آبرو و رسادن ضرر و زيان به ديگران براي انسان باقي نمي ماند زيرا نتيجه اعمال انسان اولين جايي كه اثر گذار است در روح و روان آدمي است. آدمي بايد به اين نكته توجه داشته باشته باشد كه تمامي افعال و رفتارهايي كه انجام مي دهد نتيجه اش بازگشت به سوي خود او دارد. امام علي (عليه السلام) فرمودند: «تو اگر نيكي كني، خودت را گرامي داشته اي و به خودت نيكي كردهاي و اگر بدي كني، خودت را خوار كرده اي و به خودت زيان رساندهاي.» 2- كم حرفي و حفظ زبان «حفظ لسان» و «کنترل زبان» در مباحث اخلاقی و روایات، جایگاه مهمی دارد و به موضوعاتی چون: دروغ، غیبت، افتراء، لغو، بهتان و در بخشی هم به «رازداری» مربوط میشود. کسی که نتواند رازدار مردمباشد، گرفتار یک رذیله اخلاقی و معاشرتی است و باید در رفع آن بکوشد. تقوا و تمرین میتواند راهی مناسب به شمار آید. زبان ترازوي انسان است و آن قدر مورد اهميت مي باشد كه در دنيا ایمان و کفر جز با شهادت آن معلوم نمیشود و جز خاموشی راه نجاتی از خطر آن نیست رسول اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمود: «هر که خاموشی گزید نجات یافت.»(134)و حضرت لقمان به فرزند خود چنين توصيه نمود: «ای فرزند، اگر پنداری که سخن گفتن نقره است، بدان که سکوت طلاست.» حفظ اسرار خود و ديگران جز با حفظ زبان امكان پذير نيست و آسايش و راحتي انسان در كنترل زبان است انساني كه لجام زبان خويش را در دست داشته باشد راه نجات خود و ديگران را مهيا ساخته است. 3- حسن ظن و دوري از تجسس گمان بد سرچشمه تجسس، و تجسس موجب افشاى عيوب و اسرار پنهانى، و آگاهى بر اين امور سبب پراكندگي اسرار مىشود كه اسلام از معلول و علت همگى نهى كرده است.حضرت امام صادق (عليه السلام) فرمودند: «مائده اي از بهشت براي حضرت عيسي (عليه السلام) نازل شد و ايشان به حورايون فرمودند: از اين مائده نخوريد تا هنگامي كه اجازه دهم؛ پس يكي از آنها مقداري از مائده را تناول كرد و بعضي از حواريون بيان داشتند يا روح الله آن مرد از آن مائده خورد پس در اين هنگام حضرت عيسي (عليه السلام) رو به مرد كرد و به او گفت: آيا تو از اين مائده خورده اي پس او جواب داد نه! و حواريون گفتند به خداوند قسم كه يا روح الله او به درستي از آن مائده خورده است پس حضرت عيسي رو به حواريون كردند و فرمودند: برادر تو درست مي گويد و چشمان شما اشتباه ديده است.»(135)اين داستان درسي بزرگ است براي همه ما كه از تجسس در امور ديگران بپرهيزيم و اشتباهات و خطا هاي ديگران را فاش نكنيم. البته آن جا كه نياز باشد اصل امر به معروف و نهي از منكر را نبايد ترك كرد و انسان هر چه نسبت به اسرار ديگران بي اطلاع باشد و در امور ديگران تجسس و كنجكاوي كمتر نمايد آن اسرار ديرتر در معرض فاش شدن قرار مي گيرد. يكي ديگر از مصاديق تجسس و كنجكاوي بي مورد، خواندن نامه ديگران مي باشد كه از عادت هاي زشتي است که در برخي افراد وجود دارد، که بي اجازه، نامه ديگران را مي خوانند يا در کار ديگران تجسس مي کنند. اينان براي توجيه کار نادرست خود مي گويند: «من و او نداريم»، «بين ما يگانگي کامل وجود دارد.» البته اين عذري ناپذيرفتني است و حتي اگر پدر و فرزند، نامه هاي هم ديگر را بخوانند، ناراحت مي شوند زيرا ممکن است مطالبي وجود داشته باشد که صاحب نامه نمي خواهد ديگران از آن آگاه شوند. پيامبر گرامي اسلام با توصيه به ترک چنين کار نکوهيده اي، مي فرمايد: «هر کس بي اجازه برادرش به نامه او نگاه کند، مانند آن است که در آتش نگريسته است(136) 4- تمرين و تقويت اراده يكي ديگر از راههاي درمان افشاگري تمرين و تقويت نمودن نفس خويش نسبت به كتمان اسرار مي باشد.بايد سعي و تلاش نمود كه كتمان اسرار را براي خود ملكه نماييم و از اظهار اسرار ديگران بپرهيزيم و نسبت به ابراز ارادتي كه ما مي شود بي اعتنا باشيم زيرا اين جور ارادت ها و مخلص گويي ها درمان هيچ دردي نيست و همواره نفس خويش را عادت دهيم تا ملكه حفظ اسرار برايمان حاصل گردد. 5- عيب پوشي امام رضا (عليه السلام) فرمودند:«مؤمن، مؤمن نخواهد بود مگر اينكه سه خصلت داشته باشد: سنتى از پروردگار و سنتى از پيامبر و سنتى از امام و پيشوا، اما سنت پروردگار كتمان اسرار است.»(138)انسان وقتی عنایتخدای سبحان را در پوشیدن عیوب بندگان تا این حد مي بيند، به خود اجازه نمي دهدكه پرده از عیوب بندگان خدا بردارد. زيرا خود به انواع عيوب و گناهان مبتلاست. پي نوشت ها : 66 .«ان اللَّه حرم من المسلم دمه و ماله و عرضه، و ان يظن به السوء» المحجة البيضاء، ج 5، ص 268 و كشف الريبه، ص 21 67 .«من لم يحسن ظنه استوحش من كل احد» غرر الحكم، ص 254، ح 5333 68 .أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع يَقُولُ «مُذِيعُ السِّرِّ شَاكٌّ وَ قَائِلُهُ عِنْدَ غَيْرِ أَهْلِهِ كَافِرٌ وَ مَنْ تَمَسَّكَ بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقَى فَهُوَ نَاجٍ قُلْتُ مَا هُوَ قَالَ التَّسْلِيمُ» الكافي، ج 2، ص 371 69 .حجرات / 12 70 .«من استمع خبر قوم و هم له کارهون، صبت فی اذنیه الآنک یوم القیامة» وسائل الشيعه، ج 17، ص 289 71. «ان الذین یحبون ان تشیع الفاحشة فی الذین آمنوا لهم عذاب الیم» نور/ 19 72 «من اقرب ما یک�
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: راسخون]
[مشاهده در: www.rasekhoon.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 978]
-
گوناگون
پربازدیدترینها