واضح آرشیو وب فارسی:فارس: در نشست «ادبيات مقاومت، مقاومت ادبيات»/ جوادييگانه: رمان جنگ نميتواند روح پايداري مردم را بيدار كند
خبرگزاري فارس: «محمدرضا جوادي يگانه» در نشست «ادبيات مقاومت، مقاومت ادبيات» ميگويد كه اگر فقط از اين منظر نگاه كنيم كه رمان جنگ قرار است روح حماسه و پايداري را در مردم بيدار كند از نظر من رمان جنگ نميتواند اين كار را بكند.
به گزارش خبرنگار ادبي فارس محمدرضا جوادي يگانه استاد دانشكده علوم اجتماعي دانشگاه تهران در نشست «ادبيات مقاومت، مقاومت ادبيات» كه در اين دانشكده برگزار ميشد به صحبت درباره «چرا رمان جنگ متولد نميشود» پرداخت.
جوادييگانه با طرح اين پرسش كه اصلا چرا بايد رمان جنگ متولد شود و آيا نيازي به آن هست يا نه، گفت: من بحثم فقط درباره رمان جنگ است و به ژانرهاي ديگر كاري ندارم. اگر برگرديم به اينكه رمان چيست ميببينيم رمان روايتي از حماسه است ولي حماسهاي كه ديگر خدايان در آن وجود ندارند و فقط انسانهاي معمولي در آن به چشم ميخورند. به تعبير ديگر از افراد فرا انساني، حماسهها و افراد عادي رسيدهاند كه اين افراد در سير روايي اسم خاص پيدا ميكنند و همين مردم كوچه و بازار با دغدغههاي روزمره ميشوند. بنابراين آن تعاريف ارسطوي و سه وحدت او ديگر صادق نيست.
وي ادامه داد: حال سؤال اين است كه آيا اين شخصيتهاي كوچه و بازار و روزمره ميتوانند شخصيتهاي رمان دفاع مقدس باشند؟ قهرمانان جنگ كه قرار است قهرمان باشند آيا ميتوانند به شخصيتهاي عادي در رمانها تبديل شوند؟
استاد دانشگاه علامه طباطبايي در پاسخ به پرسش بالا تصريح كرد: توقع حماسه از ادبيات جنگ يك توقع نشدني است كه ما توقع داريم آيا ما ادبيات جنگ ميخواهيم يا ادبيات پايداري؟ اينكه ميخواهيم ادبيات پايداري داشته باشيم و در آن ادبيات جنگ را ترويج كنيم پاردوكسي است كه گرفتار آن هستيم. جوادي يگانه با بيان اينكه ما جنگ را نميخواهيم و ادبيات جنگ را ميخواهيم بيان داشت: ما جنگ را به عنوان پديده تحريم شده در نظر ميگيريم ولي در ادبيات جنگ آن را ميخواهيم مدام ترويج و معرفي كنيم. رمان جنگ رماني است عمدتا ضدجنگ و ما انتظار داريم كه آن را ترويج كنيم و به همين علت با اين پارادوكسها به طور جدي مواجه ميشويم فضاي برخوردي با كتابهايي مثل «عقرب» نوشته آبكنار و «من قاتل پسرتان هستم» نوشته احمد دهقان ايجاد ميشود.
وي با طرح اين موضوع كه ما اصلا به آن صورتي كه بخواهيم ادبيات جنگ داشته باشيم، جنگ نداشتهايم عنوان كرد: جنگ به معناي اينكه پديده شومي است كه زندگي انسانها را درگير ميكند در كشور ما مثل شهر بلگراد وجود نداشته است. شما تعداد خانوادههايي را كه درگير جنگ بودند اگر ببينيد متجاوز از يك ميليون نفر نيست لذا در اين زمينه خيلي تجربه نداريم و نميتوانيم انتظار داشته باشيم.
جوادي يگانه ادامه داد: براي برخي جنگ واقعهاي بوده است كه رخ داده و تمام شده و براي گروه ديگر جنگ به عنوان پيشه است. كساني كه امروز متولي جنگ هستند مثل مداحان مدام بر آتش جنگ ميدمند و جنگ براي آنها پيشه است. كساني كه امروز متولي ادبيات جنگ هستند نگاه كاسب كارانهاي دارند و امروز ادبيات جنگ در اختيار كساني است كه هنوز در گذشته زندگي ميكنند و ميخواهند همان فضا را باز هم به وجود بياورند.
اين استاد دانشگاه اضافه كرد: اينكه ما مقدس سازي غيرعادي درباره جنگ ميكنيم در حقيقت سبب ميشود ادبيات جنگ استريليزه شود. از يك طرف چهرههاي شوخ را در شخصيتهاي جنگ قرار ميدهند و از سوي ديگر بسيجيان عارف مسلك را كه هر دو افراطي است و تناقض به وجود ميآورد، چون حد وسط ندارد.
جوادي يگانه با طرح اين پرسش كه هيچ كس حاضر نيست بگويد چرا بايد رمان جنگ در چنين فضايي وجود داشته باشد، تأكيد كرد: اينكه چرا تاكنون رمان جنگ طرح نشده به اين دليل است كه رمان جنگ در خدمت جنگ نيست، اگر فقط از اين منظر نگاه كنيم كه رمان جنگ قرار است روح حماسه و پايداري را در مردم بيدار كند از نظر من رمان جنگ نميتواند اين كار را بكند.
وي خاطرنشان كرد: اگر مهم تقويت روحيه پايداري در مردم است حادثه عاشورا كه همه ساله تكرار ميشود به اندازه كافي اين كار را ميكند و ديگر نيازي به تكرار جنگ به عنوان پديده نازلتر از حادثه عاشورا نيست.
جوادي يگانه نتيجه گرفت شايد تولد رمان جنگ نه ممكن باشد و نه مطلوب. پس بهتر است اين دغدغه از دوش مسئولان و نويسندگان برداشته شود.
انتهاي پيام/ش
چهارشنبه 1 خرداد 1387
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 312]