تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1836469218
کتابت قرآن
واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: کتابت قرآن
ضرورت نگارش قرآن کریم در زمان حیات پیامبر اسلام (ص) روشن بود، زیرا اعتماد بر حفظ قرآن در حافظهها نمیتوانست اطمینان خاطر در مورد صیانت قرآن را فراهم سازد. از این رو، پیامبر اسلام به جهت اهتمام خاص به قرآن برای نوشتن وحی، آنان را که نوشتن می‌دانستند، برگزید تا با دقت به ثبت و ضبط آیات اقدام کنند و هر وقت که آیه‌ای نازل می‌شد و پیغمبر اسلام آن را بر اصحاب فرو می‌خواند از صحابه کسانی که خط داشتند و کتابت می‌دانستند، آیه را بر استخوان، چوب، برگ خرما و چیزهای معمول به زمان می‌نوشتند. این گروه «کُتّاب وحی» نامیده میشدند. عده‌ای هم آنها را حفظ می‌کردند. پیامبر اسلام (ص) نیز به آموزش خط و کتابت به مسلمین علاقه زیادی داشته‌اند. چنانکه در جنگ بدر که عده‌ای از قریش به اسارت مسلمین در آمده‌اند، پیامبر اسلام شرط آزادی آنها را تعلیم خط و کتابت به عوض هدیه به مسلمین قرار دادند.در تهیه اولین نسخه واحد قرآن به صورت فعلی نظریات مختلفی وجود دارد. عده‌ای معتقدند که اولین نسخه واحد قرآن در زمان خلافت ابوبکر، به سعی عمر و به‌دست زید‌بن ثابت تهیه شده‌است، ولی این روایت مورد اتفاق نیست. آنچه از مطالعه تاریخ صدر اسلام برمی‌آید پس از وفات پیغمبر اسلام بیم آن می‌رفت که کتاب مسلمانان از بین برود و یا اینکه مورد تحریف واقع شود. بالاخره در زمان خلافت عثمان (سومین خلیفه راشدین) امر به جمع‌آوری نسخ مختلف قرآن موفق شد و با نظر و صلاح‌دید عده‌ای از صحابه خاص و نزدیک پیغمبر اسلام صورت واحدی برای آن اتخاذ گشت که اینک همان متن کتاب برگزیده آسمانی مسلمین است. قرآن‌پژوهان بزرگ شیعه از جمله "آیت‌الله خویی" و"مرتضی جعفر عاملی" برآنند که قرآن در زمان پیامبر کاملاً و تماماً مکتوب بوده و مدون بوده است. بر اساس روایات آن‌که بیش از همه به نگارش وحی موفق بود، در مرحله اول حضرت علی بن ابی طالب(ع) بوده است. حضرت علی (ع) دارای مقامی برجسته در امر نگارش وحی و احاطه بر آیات قرآن بودند.مریم کهزادی :مسوول کتابخانه اختصاصی نیاوران _ کتابت قرآن یکی از موضوعات بنیادین در علوم قرآنی و مجموعه علوم و معارف اسلامی است و علم قرائات و علم «رسم‌المصحف» یا علم «مرسوم‌الخط» جایگاه و نقش مهمی در ارتباط با حفظ اصالت و جاودانگی قرآن بر عهده دارندخطوط اولیهمحققان بر این عقیده‌اند که اولین رشته‌های خط عربی، خط مصری (دموتیک) و دومین آنها خط فنیقی و سومین آنها خط آرامی (مسند) می باشد. مورخین اسلامی بر این عقیده‌اند که خط حجازی را اعراب از مردم حیره و انبار گرفته‌اند. خط حجازی دو نوع دارد: نسخ و خط کوفی نسخ، که در نامه‌نگاری و برای نوشته‌های عادی استفاده می‌شد و خط کوفی که از نوع سریانی گرفته شده، برای نوشته‌های مهم و رسمی به کار می‌رفت.خط کوفیخط کوفی نام خطی است زاده شهر کوفه که در آنجا شکل گرفت و وسعت یافت. این خط دارای نقطه‌گذاری و اعراب است، اما در بیشتر متونی که به این خط نوشته شده‌است، تنها حرکت‌های حروف نوشته شده و نقطه‌ها نوشته نشده‌اند. نخستین قرآن‌ها با این خط نوشته می‌شد. با آمدن خط نسخ نوآوری شده به دست ایرانیان، خط کوفی کنار گذاشته شد و دیگر برای نوشتن آن همه‌گیری پیشین را نداشت. از آنجا که اعراب فاقد خط و سواد نوشتن بودند (بنا به روایات ?? نفر در کل عربستان) با ظهور اسلام قرآن با خط کوفی نوشته شد و بعدها با سواد‌آ‌موزی یاران حضرت محمد(ص) این خط وسعت یافت که تا پدید آمدن خط نسخ این خط تنها خط مسلمانان بود.انواع خط کوفی
با گسترش اسلام و کشورگشایی مسلمانان، خط کوفی به عنوان خط بین‌المللی اسلام به شرق و غرب راه یافت و با ورود به هر سرزمینی، این خط تحت تأثیر فرهنگ و تمدن، خط محلی یا خط آن شهر مشهور و معروف می‌شد. به این علت تنوع در شیوه‌های نگارش در بین تمام خطوط جهان بی‌نظیر است. خط کوفی به تدریج برای نوشتن قرآن به کار برده شد. خط کوفی قابلیت استفاده در امور تزئینی را دارا بود و خطاطان می‌توانستند به‌راحتی آن را به هر شکل با مقاصد و نظریات خویش منطبق سازند. پس از مذت زمانی که گذشت خط کوفی از صورت سادگی بیرون آمد و دارای قواعد و موازین معینی شد، به‌طوری‌که از آثار باقیمانده و قرآن‌های نوشته شده آن دوران این تکامل را می‌توان مشاهده کرد. به طور کلی قرآن‌هایی که اکنون باقی مانده به خط کوفی نوشته شده است و این موضوع تا قرن پنجم هجری ادامه داشته‌است.خط ثلثخط ثلث یکی از خطوط زیبای اسلامی است که در کتابت قرآن استفاده شده و از خطوطی است که «ابن‌مقله» استخراج کرد. خط ثلث از جهت استحکام و زیبایی به «ام‌الخطوط» معروف شده است. خطاطان زیادی در نگارش این خط کوشش کرده‌اند که بعضی از آنها عبارتند از «عبدالله صیرفی»، «سلمان‌بن‌شاهرخ»، «اسدالله کرمانی»، «رضا عباسی». در قرن‌های مختلف از این خط زیبا در نگارش کتیبه‌های اسلامی در اماکن مقدسه و مذهبی و کاشی‌کاری‌ها استفاده شد. قرآن‌های بسیاری با این خط هم‌اکنون در دست است. خط ریحان، نیز یکی از خطوط شبیه محقق است.اعراب‌گذاری قرآنخط عربی در زمان بعثت افزون بر آن که از نقطه خالی بود، نشانه و علامت نیز نداشت؛ از آن روی قرآن نیز، طبق معمول آن زمان، اِعراب نداشت.تاریخ کتابت قرآنقرآن‌های قرون اولیه هجری به خط کوفی و روی پوست نوشته می‌شد. به مدت پنج قرن کتابت منحصر به خط کوفی بود و قرآن‌های اولیه فاقد نقاط و حرکات بودند. این قرآن‌ها دارای ویژگی‌های هنری خاصی بودند، برای نمونه در بعضی از قرآن‌های اولیه ستاره‌هایی به عنوان تزئین استفاده می‌شد. که اغلب نیز روی پوست با قطع‌های متفاوت نگارش شده‌اند، تزئینات سر سوره به صورت مستطیل است و اسم سوره با خط کوفی محرر نگارش شده‌است.از آنجا که ایرانی‌های کتاب دینی خود (ارژنگ یا ارتنگ) را که به وسیله مانی منقوش و مزین دیده بودند، بعد از ایمان آوردن به اسلام، به تزیین قرآن رو آوردند، اما احتمالا به دلیل این که اسلام شکل و تصویر را نهی کرده و مکروه دانسته است، هنرمندان برای ارضای حس هنری خود به تزیین و تذهیب رو آوردند.تذهیبشاید بتوان تاریخ تذهیب قرآن را همزمان با نوشتن آن دانست، به این معنی که نخست به منظور تعیین سرسوره‌ها، آیه‌ها و جزها آن را به نوعی تزئین می‌کردند. قدیمترین قرآن‌هایی که باقیمانده اغلب به خط کوفی است، تاریخ تحریر آنها از قرن سوم هجری به بعد است؛ به تدریج به دلیل علاقه نسبت به قرآن و همچنین عشق به تجمل، هنرمندان را بر آن داشت تا در تذهیب آن دقت بیشتری به‌کار برند و در نتیجه این علامات از صورت سادگی بیرون آمد و جنبه تزئینی به خود گرفت.جلدسازی
یکی از هنرهایی که در اوایل اسلام معمول شد، هنر جلدسازی است. چنین به نظر می‌رسد که چون محافظت قرآن را هر مسلمان بر خود واجب می‌دانسته، از این رو تا آنجا که توان داشتند، در حفظ کلام خدا می‌کوشیدند و تدریجاً نیز در تهیه و تزئین جلد تلاش‌های بسیار کردند.تاریخچه کتابت قرآن‌های مذهب و نفیس در ایرانبعد از نفوذ اسلام در ایران، تذهیب در اختیار حکومت‌های اسلامی و عرب قرار و «هنر اسلامی» نام گرفت. در دوره سلجوقی «مذهـبان» آرایش قرآن‌ها، ابراز و ادوات، ظرف‌ها، بافته‌ها و بناها را پیشه خود ساختند و چندی بعد، در دوره تیموری این هنر به اوج خود رسید و زیباترین آثار تذهیب شده، به وجود آمد.پیشینه آذین و تذهیب در هنر کتاب‌آرایی ایران، به دوره ساسانی می‌رسد. در دوره صفوی، نقاشی، تذهیب و خط در خدمت هنر کتاب‌آرایی قرار گرفت و آثاری به وجود آمد که زینت‌بخش موزه‌های ایران و جهان شد.کم کم علاقه مفرط مسلمانان به قرآن و همچنین عشق به زیباسازی، هنرمندان را بر آن داشت در تذهیب آن دقت بیشتری به کار برند و در نتیجه، این آثار از سادگی بیرون آمد و جنبه تزیینی به خود گرفت؛ به ویژه قرآن‌هایی که برای امیران و بزرگان نوشته می‌شد. این امر یکی از علل توجه هنرمندان به تزیین بیشتر و موجب تکامل فن تذهیب شد.شاید بتوان تاریخ آرایش و تذهیب قرآن را همزمان با نوشتن آن دانست، به این معنی که نخست برای تعیین سر سوره‌ها، آیه‌ها، جزوه‌ها و سجده‌ها، آن را به نوعی تزیین می‌کردند.این هنر از دوران ساسانیان به صورت گچبری‌های دیوار و حتی پیش از آن به صورت نقوش روی سفالینه وجود داشت. بعد از اسلام این نقوش و حجاری‌ها وارد کتاب‌ها شد و بیشتر خودش را نشان داد. قرآن‌های نفیس اغلب به دستور سلطان‌ها و امرای وقت تهیه می‌شد و هنرمندان سعی می‌کردند آنها را که به شیوه بسیار عالی آرایش کنند. قدیمی‌ترین قرآن‌های باقی مانده از قرن‌های اولیه اسلام، همگی به خط کوفی‌اند، نقش و تزیین آنها تقریبا یکنواخت می باشد و تنها در صفحه اول و گاهی دو صفحه آخر با نقوش هندسی آرایش شده است. اکثر سر سوره‌ها نیز دارای نقوش تزیینی بودند و بیشتر در سمت راست آنها یک یا چند گل درشت و ترنج طرح زده شده است. شروع سوره و اسم آن را هم به قلم زر می‌نوشتند و نقطه‌های حروف را با رنگ قرمز و سبز یا زعفران و آب طلا مشخص می‌کردند. محل حزب و سایر علامت‌ها هم به همین شیوه مزین می‌شد.
از آنجا که ایرانی‌های کتاب دینی خود (ارژنگ یا ارتنگ) را که به وسیله مانی منقوش و مزین دیده بودند، بعد از ایمان آوردن به اسلام، به تزیین قرآن رو آوردند، اما احتمالا به دلیل این که اسلام شکل و تصویر را نهی کرده و مکروه دانسته است، هنرمندان برای ارضای حس هنری خود به تزیین و تذهیب رو آوردند. از قرن ششم به بعد تزیین و تذهیب قرآن‌ها با روشی که در دوره‌های قبل به کار برده می‌شد، فاصله گرفت. تزیینات از سادگی خارج شد و نقوش هندسی جای خود را به طرح‌های شاخ و برگ‌دار دادند. از دوره سلجوقی تعدادی قرآن‌های مذهب باقی مانده است.نخستین قرآن‌های خطی در ایران به خط کوفی بودند و اندک اندک با خط نستعلیق و نسخ کتابت شدند.در تمامی انسان‌ها فطرت زیبایی‌دوستی وجود دارد که این فطرت، ذوق و سلیقه‌ای خاص را در انسان‌ها ایجاد می‌کند و او را به سوی هنر سوق می‌دهد. . در ایران نیز هنر با توجه به علاقه قلبی نسبت به قرآن کریم، به سوی تولید قرآن‌هایی با خط، تذهیب و گردآوری و جلدسازی هرچه زیباتر گرایش پیدا کرده است.معرفی قرآن‌های موجود در کتابخانه اختصاصی نیاورانبعد از مقدمه ای که از پیش گفته شد، تصمیم بر آن گرفته شد از قرآن‌های خطی گنجینه کتابخانه اختصاصی در اربعین حسینی به معرض نمایش عموم گذاشته شود. این نسخ نفیس که در نوع خود جای بسی تامل و درنگ در خور توجه را می طلبد، با توضیحاتی چند درباره نگارش و نوع تزئینات آن کامل شده است.• قرآن مجید به تاریخ کتابت 1329ه.ق . 103 سال پیش." 1286 شمسی، ناصرالدین قاجار"نام کاتب : محمد مهدی بن محمد تقیتوضیحات : کتاب موجود به خط نسخ به قلم یک دانگ، درجه خط ممتاز، در هر صفحه 14 سطر به صورت دفتری صفحه پردازی شده است و در جعبه ای از خاتم اثر هنرمند شهیر" صنیع خاتم2" قرار گرفته است.• قرآن مجید به تاریخ کتابت 1374ه.ق. 58 سال پیش. 1331" شمسی. پهلوی دوم"نام کاتب : عبدالله ارباب1توضیحات : خط متن نسخ با قلم 1 دانگ، درجه خط ممتاز، تعداد سطرها 14 و نوع صفحه پرداری دفتری می باشد.راه گذاری آن کامل است، مرکب متن در صفحه اول آبی و بقیه صفحات مشکی با تزئینات می باشد. دو صفحه اول و دوم دارای ترنج و دو صفحه بعد مذهب با سرلوح پیشانی، سرسوره ها تذهیب شده است. جلد آن پارچه ایی به ابعاد 34*5/21 سانتیمتر است.• قرآن مجید به تاریخ کتابت 1235ه.ق. 197 سال پیش. "1192 شمسی اواخر زندیه"نام کاتب : عبدالله بن آشورتوضیحات : خط متن نسخ به قلم نیم دانگ، ترجمه نستعلیق، درجه خط ممتاز، تعداد سطرها 15 و نوع صفحه پردازی دفتری است.• قرآن مجید . تاریخ کتابت نامعلوم.توضیحات : خط متن با قلم یک دانگ و ترجمه نستعلیق با قلم غبار ، درجه خط عالی، سطرها در هر صفحه و صفحه پردازی آن دفتری و راه گذاری آن کامل است.• قرآن مجید به تاریخ سده 13 ه.ق."132 سال پیش . 1257 هجری شمسی"توضیحات : خط متن نسخ ، قلم یک دانگ درجه خط عالی تعداد سطرها 17 و نوع صفحه پردازی دفتری می باشد جلد آن لاکی به ابعاد 20/5*4/34 سانتیمتر است. روی جلد نقش گلی همراه با سه حاشیه، حاشیه میانی دارای کتیبه با نقش گلی، حاشیه طرفین نقوش ریسه ایی با زمینه مشکی داخل یک جعبه خاتم که درون آن مخمل کشی شده، نگهداری می شود، تمام صفحات محرر است.بخش هنری تبیانمنبع:هنر ایرانی
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 456]
-
فرهنگ و هنر
پربازدیدترینها