واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین:
موزه، خانه آموزش نو موزه از مهمترین نیازهای یک جامعه مدرن است. اگر تاکنون موزه را نهادی زینتی و تجملی یا مکانی برای گذران وقت میپنداشتیم، باید بدانیم که امروزه بیشتر جوامع به موزهها در جایگاه سازمانهایی سازنده، پویا و تأثیرگذار در ساختار اجتماعی و فرهنگی خود مینگرند؛ نه آنگونه که در ایران رایج است بهعنوان جایگاه گردآوردن آثار باستانی، مکانی برای پژوهش در رشتههای گوناگون هنری، دانشهای پایه و فناوری نو.
در جهان امروز بخش مهمی از آموزش در جامعه مدرن برای گروه های پیش دبستانی تا کهنسال را موزه بر دوش گرفته است. موزه های بزرگ خود در جای گرانسنگ ترین دانشگاه ها، به تربیت دانشجو در دوره دکتری و پسادکتری می پردازند و در این راه سقف بلند بنای دانش بشری را فراتر می برند. روزآمدترین پژوهش ها، ارزشمندترین نوشتارها و نوترین نظریه ها معمولا از گروه های رسانه ای یا انتشاراتی های وابسته به موزه ها شنیده می شود و دیگر نمی توان جامعه بدون موزه را متمدن خواند. از سال های نوزادی، ارتباط با موزه آغاز می شود. در «موزه های کنشگر»، کودکان 2 تا 3 ساله رنگ ها، شماره ها و شکل های هندسی را می شناسند. نخستین گام ها در فهم طبیعت در سنین پیش دبستانی در موزه های «دانش برای کودکان» برداشته می شود تا آنها با نور، باد، زمین، آب و... آشنا شوند. تالارهای «خیال و جستجو» به کودک اجازه می دهند تا خود به کشف رازهای جهان و تقویت اندیشه و خیالش بپردازد. در همین سن در موزه های «سرزمین کودک» نونهالان با ایستادن در جایگاه کاری دلخواهشان و شناخت اقتصاد و مشاغل و وظایف بزرگسالان، برای ایفای نقش یک شهروند کارآفرین و مسئولیت پذیر آماده می شوند. موزه های «دانش و فناوری» جایگاه آموزش علوم برای تمام رده های سنی هستند. در تالارهایی ویژه دانش آموزان، دانشجویان یا کارشناسان، به اقتضای سن و تحصیلات بازدیدکنندگان، موضوع موزه (چون فیزیک، شیمی، زیست شناسی، اخترشناسی، جانورشناسی و...) به کمک ابزارهای علمی مورد بررسی قرار می گیرد. قانون برخی از این موزه ها (که آثارشان باستانی نیست) برخلاف موزه های باستان شناسی چنین است: «به اشیاء دست بزنید.» به این ترتیب فرآیند آموزش بسیار کارآمدتر، ریشه مندتر و قابل فهم تر از مدارس انجام خواهد گرفت حتی کلاس های تاریخی و هنری نیز در تالارهای موزه برپا می شود تا بتوان آثار یک سبک یا یک هنرمند را از نزدیک بررسی کرد، یا در فضای یک دوره تاریخی قرار گرفت. در موزه های تخصصی (مثل موزه پورشه اشتوتگارت، موزه اسباب بازی توکیو، موزه نان کوالالامپور، موزه شکلات مکزیکو، موزه غذای برلین، موزه کفش تورنتو، موزه ساعت اونتاریو، موزه اقیانوس کانکون، موزه تابوت هیوستون و بسیاری نمونه های دیگر) معمولا تاریخچه کشف، ساخت و به کارگیری یک موضوع در گالری ها به نمایش درمی آید. این موزه ها مکانی برای گردآمدن کارشناسان و پیشرفت فنون به شمار می آیند. در نهادهایی چون موزه قصه آکسفورد، علاوه بر گفتن و شنیدن داستان ها روی ساختار آنها پژوهش های ادبی رخ می دهد. برخی از آنها چون موزه تن تن بروکسل، تنها به یک شخصیت یا قصه ملی اختصاص دارد. از سوی دیگر موزه های روباز و اکوموزه ها (همچون کاوالریا در اسپانیا، ماتادورا در برزیل، سوجیامیائو در چین، برگسلاگن در سوئد، کاراگاندا در قزاقستان و...) که به گونه ای روزافزون با هدف بهره برداری از طبیعت برای بهبود وضعیت فرهنگی و تقویت اقتصاد هر ناحیه برپا می شوند، توانسته اند همزمان با آموزش فراگیر گردشگران و معرفی شاخص های فرهنگی و طبیعی مناطق، به اهدافی چون توسعه پایدار گردشگری و گسترش فرصت های شغلی پایدار برای جوامع محلی نیز دست یابند. به هر روی، امروزه وظیفه موزه برای آموزش به جامعه، به گروه های سنی یا علوم ویژه محدود نمی شود. موزه ها نسل آینده را به گونه ای روشمند و علمی، آگاه تر و کارآمدتر می سازند. موزه در جهان امروز در کنار جذب گردشگر و ساختن ساعاتی خوش برای شهروندان، به نهادی تلاشگر و پربازده برای آموزش جامعه بدل شده است. دکتر صدرالدین طاهری - استاد دانشگاه هنر اصفهان
 
دوشنبه 28 اردیبهشت 1394 ساعت 09:40
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جام جم آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 11]