واضح آرشیو وب فارسی:جوان آنلاین: ورود چين به حياطخلوت غرب
نویسنده : دكتر سيد نعمتالله عبدالرحيمزاده
همين چند روز پيش بود كه ولاديمير پوتين، رئيسجمهور روسيه در ميدان سرخ مسكو و به مناسبت هفتادمين سالگرد پيروزي ارتش سرخ بر ارتش آلمان نازي از تلاش غرب براي ايجاد جهان تكقطبي انتقاد كرد و امنيت و صلح جهاني را در برپايي جهان چندقطبي دانست. رژهاي كه آن روز برگزار شد نمادي از اين منظور پوتين بود چراكه در كنار سربازان روس يگانهايي از ارتشهاي چين و چند كشور ديگر هم حضور داشتند. حالا روسيه و چين براي اولين بار مانور مشترك 10روزهاي- از 11 تا 21 مي- در درياي مديترانه برگزار ميكنند تا عزم و اراده جدي دو كشور براي رسيدن به جهاني چند قطبي را به نمايش بگذارند. نكته مهم و قابل توجه در مكاني است كه هر دو كشور براي اين مانور انتخاب كردهاند زيرا انتخاب اين مكان از سوي اين دو قدرت جهاني پيام روشني هم به اروپا و هم به امريكا ميدهد. بايد گفت كه روسيه و چين با انتخاب درياي مديترانه براي مانور مشترك هدفي بسيار بيشتر از اهداف معمولي از برگزاري يك مانور را دنبال ميكنند، به طوري كه دو كشور هر نقطهديگري از جهان را براي مانور مشترك خود انتخاب كرده بودند به اندازه اين منطقه اهميت نداشت و به اين جهت، اهميت و پيام سياسي اين مانور بسيار بيشتر از وجه نظامي آن است.
پيام و اهميت سياسي برگزاري اين مانور در درياي مديترانه از چندين وجه قابل توجه است. وجه نخست در سابقه نظامي درياي مديترانه است كه تا قبل از جنگ جهاني دوم به طور عمده منطقه نفوذ اروپايي بود اما بعد از جنگ و به واسطه ضعف مفرط كشورهاي اروپايي، امريكا براي مقابله با بلوك كمونيستي در اين منطقه استقرار يافت تا آنكه مبدل به قدرتي بيرقيب در درياي مديترانه بشود. اين وضعيت از آن زمان تا كنون ادامه داشته و استقرار ناوگان ششم امريكا در ناپل ايتاليا محور اصلي در قدرت بيرقيب امريكا در مديترانه بوده است. امريكا از اين قدرت براي تحميل خواست خود در اروپا، خاورميانه و شمال آفريقا استفاده ميكند، چنان كه دو سال قبل بود كه از اين قدرت قصد دخالت نظامي در سوريه را داشت و وقتي كه كريمه به روسيه پيوست هم اروپا در رويارويي با روسيه چشم به اين قدرت داشت. وجه ديگر در مانور مشترك روسيه و چين به بحران اوكراين در شمال درياي سياه مرتبط است. ناوهاي امريكايي و اروپايي از اين بحران براي حضور در درياي سياه و تنگتر كردن فضا بر نيروي دريايي روسيه استفاده ميكردند و حالا روسيه به همراه چين مانور مشتركي را در مديترانه برگزار ميكند تا از آن فضاي تنگ خارج بشود. وجه سوم در وضعيت چند ساله خاورميانه است كه از بهار عربي در دسامبر 2010 تا كنون ادامه داشته است. ائتلاف غربي در جنگ ليبي از همين منطقه براي سرنگوني سرهنگ قذافي استفاده ميكرد و طرح غرب از دخالت نظامي به سوريه هم بر اساس تجمع نيروهايشان در اين منطقه بود. با توجه به اين وجوه است كه مانور مشترك روسيه و چين در اين منطقه پيام آشكار سياسي به غرب و به خصوص امريكا ميدهد كه اين دو قدرت جهاني ديگر آن معادله از تكقطبي غرب را قبول ندارند و در حساسترين نقطه از اين وضعيت قصد تثبيت حضور نظامي خود را براي حركت به سوي چندقطبي دارند. ارتباط هر سه وجه با منافع و امنيت ملي روسيه به صورت كامل روشن است اما مسئله در مورد چين به اين نحو نيست و به همين جهت است كه ورود نيروي دريايي چين در اين منطقه وجه متفاوتي از روسيه و در نتيجه، پيام متفاوتي به غرب دارد. اول اينكه چين با همراهي در اين مانور به غرب پيام ميدهد كه با وجود اظهار بيطرفي در رويارويي روسيه با غرب اما در عمل بلوك مشتركي با روسيه را تشكيل داده و آن بيطرفي به معناي اشتراك منافع با روسيه نيست كه در صورت لزوم از نيروي خود در جهت دفاع از اين منافع استفاده ميكند. نكته دوم در دور بودن مديترانه از حوزه سنتي است كه براي نفوذ چين تعريف شده است. به طور سنتي، حوزه نفوذ چين در پيرامون اين كشور از شمال اقيانوس آرام تا جنوب اين اقيانوس و درياي جنوبي چين تعريف شده كه تحليلگران عرصه بينالملل بر اساس اين تعريف انتظار ورود پكن به حوزههاي دورتر را ندارند. حالا نيروهاي نظامي چين نه تنها براي اولين بار با نيروهاي روسي همراه شدهاند بلكه پكن نيروهايش را به نقطهاي بسيار دورتر از اين حوزه سنتي از نفوذ خود فرستاده است. اين نحو عمل نشان ميدهد پكن اهداف و منافعي بسيار متفاوتتر از تعاريف سنتي در نظر دارد و به طور كلي، خود را يكي از قدرتهاي برتر جهاني ميداند كه لازم است پا را بسيار دورتر بگذارد. پكن به اين نحو پيام روشني ميدهد مبني بر اينكه غرب بايد از اين به بعد حضورش را در نزديكي خود احساس كند؛ حضوري كه روسيه به عنوان متحد استراتژيك پكن بسيار به آن تمايل دارد و با اين تركيب قصد برهم زدن قاعدهاي را دارد كه غرب ميخواهد با جهان تكقطبي خود ايجاد كند.
منبع : روزنامه جوان
تاریخ انتشار: ۲۲ ارديبهشت ۱۳۹۴ - ۲۱:۰۰
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جوان آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 98]