واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: اين ويژگي ها بيشتر در زير واژه هاي فرهنگ مانند زبان، لباس، موسيقي، آيين هاي جشن و مراسم خاص، صنايع دستي بارزتر از ساير عوامل فرهنگي نمايان شدهاند. اين ويژگيهاي فرهنگي بر خلاف ساير مناطق كشور هنوز در اين استان به صورت پويا در زندگي مردم جاري است. با وجود پيشرفت ارتباطات و در نتيجه استحاله فرهنگي و از بين رفتن بسياري از فرهنگها، خوشبختانه فرهنگ مردم كردستان به علت ريشههاي عميق آن پوياتر از گذشته در بسياري موارد مانند موسيقي بر ساير مناطق همجوار و كشوري نيز تأثيرگذار بوده است. زبان مردم كردستان زبان كردي است كه مانند زبان فارسي در مجموعه زبان هاي گروه هند و اروپائي قرار ميگيرد و داراي قوانين خاصي از لحاظ دستوري و نوشتاري است و اكنون در بسياري از دانشگاههاي معتبر اروپائي و خاورميانه ادبيات آن تدريس ميشود با توجه به وسعت مناطق كردنشين، اين زبان داراي لهجههاي اصلي و زيرلهجه زيادي است. اين تنوع لهجه از لحاظ حجم كلمات اين زبان را غني و وزن و لفظ آهنگين كلمات ، عرصه شعر و ادبيات و موسيقي كردي را متأثر و ثروتمند ساخته است به طوري كه بسياري از منظومههاي كردي حدود يكصد سال پيش به زبانهاي مختلف ترجمه شده است. در تقسيمبندي لهجهها مردم شهرستان هاي سقز و بانه و بخشي از مريوان با لهجه سوارني صحبت مينمايند مردم سنندج - ديواندره و بخشي از مريوان و كامياران با لهجه اردلاني، مردم شرق استان شامل قسمتهاي از شهرهاي قروه و بيجار با لهجه خاصي كه نزديك به لهجه كلهري است صحبت نموده و مناطق جنوب غربي استان كه عموماً شامل منطقه باستاني و سرسبز اورامان و سروآباد است با همان لهجه هورامي كه تشابه زيادي با زبان زرتشت پيامبر ايراني دارد صحبت مينمايند. استان كردستان يكي از غنيترين استانهاي كشور از نظر موسيقي است، گروههاي مختلف موسيقي در استان، وجود اساتيد موسيقي در تهران و شهرهاي بزرگ كشور كه برخاسته از استان كردستان هستند و همچنين ساخت سازهاي موسيقي به علت پيشرفت صنايع چوبي و نازككاري در كنار استعداد موسيقي موجود در اين استان، كردستان را به مهد موسيقي كشور تبديل نموده است. در حال حاضر بسياري از مولوديها و آهنگهاي كردي در موسيقي اقوام خاورميانه شنيده ميشود و اين به علت تأثيرگذاري و غني بودن موسيقي كردي در كنار موسيقي همسايگان خود است. موسيقي كردستان را ميتوان در سه بخش تقسيمبندي كرد ،اولين بخش موسيقي ديني است كه در مراسم مولودي به مناسبت تولد پيامبر و يا اعياد مذهبي و مراسم عرفاني دراويش، با آواز و دف ، ريتمهاي متنوعي اجرا ميگردد. دومين بخش را ميتوان موسيقي مناطق شهري ناميد كه به وسيله موسيقيدانهاي حرفهاي اجرا ميگردد. بيشتر اين آوازها در واقع همان «گوراني»هاي كردي است كه به همراه سازهاي مختلف اجرا ميشود. گوراني يكي از مهمترين فرمهاي موسيقي كردي است مقام نيز در موسيقي مناطق كردنشين داراي جايگاه خاص خود است و تنوع آن در مناطق مختلف دليلي بر تكاملش طي قرون متمادي است . سومين بخش را ميتوان موسيقي روستايي و سنتي ذكر كرد كه بيشتر شامل آوازهايي چون بيت ، لاوك، حيران، سياوچهمانه و چهپله مي شود. رقص كردي كه در ميان مردم كردستان به آن «ههلپهركي» خوانده مي شود، با زيبائي خاص ، آئينهاي تمام نما از زندگي گذشته اين مردم است كه به صورت زنده در زمان حال در وجود آنان در حركت و جريان است. اگر به ريشهيابي و علل به وجود آمدن اين هنر توجه نمائيم بايد اذعان نمود كه اين هنر ريشه در زندگي و كار روزانه مانند كشاورزي، اعتقادات ديني، مراسم و جشنهاي بزرگ، بازي هاي محلي، جنگ و دفاع حالات روحي و دروني افراد دارد. برونگرايي مردم كرد تأثير كاملي بر اين رقص داشته به طوري كه رقص كردي كاملاً بيانگر فعاليتهاي دروني، طرز فكر و شرح اتفاقاتي است كه بازآفريني اين اتفاقات در قالب ههلپهركي پديدار گشته است. رقص كردي به علت دور بودن از ابتذال از يك سو و پيوند تاريخي و اجتماعي با زندگي از سوي ديگر، در ميان تمام طبقات مردم به عنوان يك ارزش تلقي ميگردد به طوري كه در تمام مراسم برگزاري آن مرسوم بوده و بيشتر مردم نيز در دايره رقص قرار ميگيرند. اصالت اين هنر باعث پيشرفت آن در استان شده است به طوري كه گروههاي رقص متعددي در استان تشكيل شده و در بسياري از جشنوارههاي بينالمللي مقام هاي اول اين رشته را كسب نمودهاند. بسياري از گروههاي رقص كردي با آژانسهاي مسافرتي استان در ارتباطند كه در صورت تمايل مسافران و تورهاي ورودي به استان ميتوانند جهت ديدن مراسم رقص كردي با اين آژانسها كه ليست و آدرس آنها در بخش جداول موجود است در ارتباط باشند. رقص كردي به صورت جمعي و حركت آن به صورت دايرهوار بوده و نفر اول به علت دستمالي كه در دست دارد «سرچوپي» نام دارد. دستمال نمادي از نشانه و پرچم هر منطقه و قوم بوده است. تغيير ريتم رقص و يك سري حركات هماهنگ با ههلپهركي توسط سرچوپي انجام ميشود مردم كرد داراي يك رقص مشترك به نام چپي بوده و مابقي شيوه ها مربوط به مناطق مختلف است كه بعضاً در يك منطقه با هم مشترك در مناطق ديگر داراي خصوصيات خود با حفظ حالات دستهجمعي و حركت دايرهوار هستند شهر سنندج و مريوان داراي تنوع بيشتري در رقص هستند و در اين رابطه گروههاي رقص بيشتري در اين شهرها شكل گرفته است به عنوان نمونه مهمترين شيوه هاي ههلپهركي سنندج عبارتند از: گَريان، پشتپا ، هُلگرتْن، فتاح پاشايي، چُپي، زنگي، شَلان، سِهجار، خانهميري. پيشرفت ساخت صنايع دستي چوبي به علت وجود چوب درختان جنگلي مرغوب و استعداد فراوان در زمينه تعليم و يادگيري موسيقي موجب تبديل شدن استان كردستان به يكي از مناطق عرضه وسايل موسيقي به ويژه موسيقي سنتي شده است كه نمونه آن ساخت دف، ديوان، تار، سهتار، ويلن، قانون و سنتور است . ساير صنايع دستي استان عبارتند از زرگري سنتي، سفالگري، ساخت مصنوعات چرمي و خراطي. مركز خريد محصولات صنايع دستي استان در شهر سنندج عمدتاً در خيابان شهداي جنوبي جنب پارك شهدا قرار گرفته است. كردستان نيز مانند ساير مناطق كشور داراي شيريني هاي خاص و ساير خوراكيهائي كه مجموعاً سوغات استان را تشكيل ميدهند است . مهمترين شيرينيكه خاص شهر سنندج است شيريني كنجد است اين شيريني در دو نوع شكري و گزانگبين در محلهاي فروش عرضه ميگردد از ساير شيريني ها ميتوان به نانبرنجي، بادام سوخته، نوعي باسلوق اشاره كرد كه معمولاً توسط گردشگران به عنوان سوغاتي خريده ميشود. نوعي شيريني به نام كماج و نوعي حلوا سوهاني از شيرينيهاي محلي شهرستان بيجار محسوب ميگردد. انواع تخمه بوداده آفتابگردان از سوغاتي هاي شهرستان سقز محسوب ميشود. همچنين به علت وضعيت جغرافيايي و كوهستاني كردستان خشكبار به عنوان سوغات در تمام شهرهاي استان عرضه ميگردد به ويژه در شهر بانه نوعي مويز سياه كه شربت آن بسيار مقوي و مغزي است در آبميوه فروشيها عرضه ميشود. مركز خريد شيريني و سوغات استان در شهر سنندج عمدتاً در خيابان فردوسي روبروي سينما بهمن قرار گرفته است. مهمترين و عموميترين جشني كه در ميان مردم كردستان مرسوم است برگزاري جشن نوروزاست. جشن نوروز در اقصي نقاط كردستان به صورت خودجوش همراه با مراسم رقص كردي و برپائي آتش برگزار ميگردد. عيد فطر و عيد قربان نيز به عنوان اعياد مذهبي داراي اهميت خاص هستند، همچنين ميلاد پيامبر اكرم (ص) نيز به عنوان روزي خجسته همراه با مراسم مولودي خواني و نواختن دف داراي جايگاه ويژهاي در ميان مردم استان است، علاوه بر اين ها جشن معراج پيامبر و شب برات نيز جزو اعياد اين منطقه است. از ديگر مراسمي كه در ميان مردم كردستان به ويژه منطقه اورامان از جايگاه خاصي برخوردار است مراسمي تحت عنوان زماون پير شاليار (عروسي پير شاليار) است. اين مراسم در روستاي اورامان تخت در هفته دوم بهمن ماه كه مصادف با جشن سده است، طي مراحل و رسومات خاصي برگزار ميگردد و ادامه آن در نيمه فصل بهار مصادف با 15 ارديبهشت در محل آرامگاه پيرشاليار كه در نزديكي روستاست تحت عنوان مراسم كومساي برگزار ميشود. قابل ذكر است كه بازديد از اين مراسم اكنون جنبة كشوري و حتي بينالمللي پيدا كرده است به طوري كه جمع كثيري از علاقمندان، روزنامهنگاران، محققين داخلي و خارجي به هنگام برگزاري مراسم در ميان بازديدكنندگان ديده ميشوند. بازديد از اين مراسم در برنامه تورهاي گردشگري استان گنجانده شده است. از ساير مراسم مهم ديگري كه از ديرباز با توجه به بافت اجتماعي مذهبي مردم استان شكل گرفته است مراسم ذكر و سماع دراويش به همراه انجام كارهاي خارقالعاده است اين مراسم به صورت هفتگي در بيشتر تكيه ها و خانقاههاي استان به صورت ثابت برگزار ميگردد اين مراسم معمولاً پنجشنبه شبها برگزار ميگردد. استان كردستان علاوه بر اين جاذبه هاي فرهنگي داراي طبيعتي بكر و زيبا است كه اين ويژگي خود دليلي جداگانه براي ديدني دانستن اين استان است.ك/4 7346/610
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[مشاهده در: www.irna.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 426]