تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1833019664
امام سجاد (ع) و حقوق همسایگان 2
واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: امام سجاد علیهالسلام و حقوق همسایگان قسمت دومبرای مطالعه قسمت اول کلیک کنید.تحمل اذیت و آزار همسایه
گرچه به فرمایش رسول اكرم صلى الله علیه و آله وسلم از موارد مهم شومى خانهها، همسایه بد مىباشد. (8) اما در منابع اسلامى بردبارى نشان دادن در مقابل آزار همسایگان، از نشانههاى ایمان معرفى شده است و امام على علیه السلام مىفرماید: «هر كس ناروایى همسایگان را تحمل كند، نیكى را تكمیل نموده است.» (9) امام سجاد علیه السلام فرمودهاند: «رسول اكرم صلى الله علیه و آله وسلم فرمود: من و پیامبران قبل از من پیوسته گرفتار كسانى بودیم كه ما را اذیت مىكردند.» (10) در سیره آن حضرت آمده است كه اگرچه پیامبر صلى الله علیه و آله با اذیت و آزار همسایگان مواجه بود اما آن وجود مبارك با كرامتى فوقالعاده در برابر این فشارها مقاومت نموده و شكیبایى نشان داد. رفتار امام چهارم با دشمنان و كینه توزان با گذشت، نیكى، بخشش و احسان توام بوده است: اسماعیلبن هشام مخزومى - والى مدینه - در اذیت و آزار امام چهارم بسیار مصر بود. این فرماندار كه از سوى امویان به چنین سمتى برگزیده شده بود، در همسایگى امام سجاد علیه السلام سكونت داشت كه حق جوار را نادیده گرفته، به نحوى كه تمامى اهل محل از رفتارهاى منفى وى به ستوه آمده بودند موقعى كه ولید بن عبدالملك روى كار آمد، به دلیل اختلافاتى كه پیش از رسیدن به قدرت با فرزند هشام داشت، او را از ولایت مدینه بركنار نمود و در سخنانى به مذمتش پرداخت و به مردم اعلام نمود: هركس حقى دارد، از او بازپس گیرد. حتى دستور داد او را در ملا عام نگاه دارند تا همسایگان به تلافى اذیتهایى كه از این فرماندار دیدهاند، او را آزار دهند. ابن هشام بیش از همه كس از امام زینالعابدین علیه السلام - به دلیل عداوتى كه با آن حضرت داشت - نگران بود و مىگفت: من از هیچ كس جز علىبن الحسین نمىترسم زیرا وى مرد صالحى است و خلیفه حرف او را درباره خلافهاى من مىپذیرد. «خداى تو را عافیت دهد. من از آنچه برایت روى داده ناراحتم، آنچه دوست دارى از ما بخواه» هنگامى كه درپشت دیوار كاخ مروان قرار گرفته بود، امام چهارم همراه گروهى از اصحاب و یارانش بر او گذشت اما نه خود متعرض اسماعیلبن هشام گردید و نه اجازه داد یارانش بر او اعتراض كنند. حتى دستور داد كسى حق ندارد كلمهاى خشن و تند نسبتبه این فرماندار بركنار شده به زبان جارى سازد. امام با او ملاقت نمود و با سیماى گشاده با وى روبهرو گردید و پیشنهاد كرد تا در مدت گرفتاریش در خصوص رفع حوائجش او را یارى دهد; حضرت خطاب به وى فرمود: «خداى تو را عافیت دهد. من از آنچه برایت روى داده ناراحتم، آنچه دوست دارى از ما بخواه.» اسماعیلبن هشام از مشاهده این همه كرامت و محبت، پریشان گردید و بسیار خجالت كشید و با شگفتى و حیرت عرض كرد: الله اعلم حیثیجعل رسالته; خداوند بهتر مىداند كه رسالتخود را در كجا قرار دهد و به كسى كه ارادهاش تعلق گرفته است تفویض كند و بسپارد.(11)احسان به همسایگان از آنجا كه از هر طرف خانه تا چهل منزل همسایه آدمى تلقى مىگردد، امام سجاد علیه السلام اغلب اهل مدینه را همسایه خود مىدانست و نیمه شب راهى خانههاى آنان مىگردید و هر آنچه لازم داشتند، در اختیارشان قرار مىداد و قرضشان را مىپرداخت. در صد و هفتمین سوره قرآن (ماعون)، آیه هفتم چنین مىخوانیم: «و یمنعون الماعون»، منظور از ماعون (از ریشه معن) اشیاء جزئى و لوازمى عادى است كه معمولا همسایگان به عنوان قرض یا تملك از یكدیگر مىگیرند. رسول اكرم صلى الله علیه و آله وسلم فرمودهاند: «هر كس از همسایهاش ماعون (لوازم مورد احتیاج او) را منع كند و به عاریه ندهد، روز قیامتخداوند وى را از خیر محروم مىكند و او را به خودش وا مىگذارد. پس چه حال بدى خواهد داشت.» (12) امتناع از دادن چنین امكاناتى، عواقبى ناگوار در همین دنیا نیز خواهد داشت و بنا به فرمایش امام زینالعابدین علیه السلام یكى از گناهانى كه موجب خشكسالى مىگردد، قرض ندادن اثاث و لوازم به افراد همسایه است. (13)
امام علىبن الحسین علیهما السلام مىفرماید: «به درستى كه نیازهاى مردم به شما، از نعمتهاى الهى است; از روى آوردن حاجتمندان به سویتان، احساس ملال و ناراحتى نكنید.» (14) امام سجاد علیه السلام از رد نمودن محرومان به شدت نهى مىفرمود. سعید بن مسیب روایت كرده است: روزى خدمت امام زینالعابدین علیه السلام شرفیاب بودم، سائلى در زد. امام فرمود: «او را دستخالى رد نكنید.» (15) روز جمعهاى حضرت، كنیزى را كه سكینه نام داشت، فراخواند و به وى فرمود: «نباید محرومى از در خانه من عبور كند مگر آن كه او را اطعام نمایید، آخر امروز جمعه است!» ابوحمزه ثمالى كه این ماجرا را نقل كرده است، مىگوید: عرض كردم اى مولاى من! همه آنان استحقاق ندارند. امام فرمود: «از آن خوف دارم كه بعضى از افراد سائل مستحق باشند و ما او را غذا ندهیم و دست رد برسینهاش بزنیم و در نتیجه آنچه بر یعقوب و اهل بیت او نازل گردید، بر ما هم فرود آید. به آنها اطعام كنید.» (16) به راستى محروم نمودن فقیر محتاج و كمك نكردن به او، از جمله عوامل زوال نعمت و فرا رسیدن خشم خداست. در روایتى چنین مىخوانیم: چون بنیامین از پیش حضرت یعقوب رفت، آن پیامبرخدا ندا كرد: پروردگارا! مرا رحم نمىفرمایى، دو نور چشم و دو فرزندم را از من گرفتى. خداوند به وى وحى نمود: یاد آور زمانى را كه گوسفندى ذبح كردى و آن را بریان نمودى و خوردى و آن همسایه روزهدار خویش را از آن محروم كردى و او با حالت گرسنه در بستر خود خوابید. (17) «او را دستخالى رد نكنید»در روایت دیگرى آمده است: یعقوب بعد از این ابتلا، همیشه از منزلش هر چاشتگاه تا یك فرسنگى فریاد مىزد: هر كس صبحانه خواهد، به خانه من بیاید. و در شامگاه هم فریاد مىزد: كسى كه شام مىخواهد، به خانه من وارد شود. و نیز ندا مىداد: اى همسایگان! بیایید با من همغذا شوید. (18) رسول خدا صلى الله علیه و آله وسلم فرمودهاند: «به من ایمان نیاورده است كسى كه جامهاى داشته باشد و همسایهاش از آن محروم باشد.» (19) چهارمین فروغ امامت نیز هشدار دادهاند: «اگر فردى بیش از نیاز خود پوشاك داشته باشد و بداند كسانى در همسایگى او هستند كه به آن نیاز دارند و به آنان ندهد، خداوند وى را در آتش جهنم خواهد افكند.» (20) امام سجاد در سیره عملى بخشندهتر از همه مردم عصر خویش بود و نسبتبه فقیران و مستمندان توجه ویژه مبذول مىداشت. حضرت از لباسهایى كه خود برتن مىنمود، به محرومان صدقه مىداد. در زمستان لباس خز برتن مىنمود اما تابستان كه فرا مىرسید، یا آن را به فقیران اهداء مىنمود و یا مىفروخت و پولش را به آنان مىداد و بارها مىفرمود: «از پروردگار خویش خجالت مىكشم از پول لباسى ارتزاق كنم كه با آن جامه، خداوند را عبادت كردهام.» (21) محبوبترین چیز از نظر امام «صدقه پنهانى» بود، بارها در ظلمتشب از خانه بیرون مىآمد و در محلات مدینه هدایا و عطایاى خویش را به مستمندان مىرسانید، در حالى كه صورتش پوشیده بود. اهل محل و فقیران به این وضع عادت كرده بودند، از این رو بر در خانههاى خویش مىایستادند و چون امام را مشاهده مىنمودند، خوشحال مىشدند و به یكدیگر مژده مىدادند. ابن عایشه مىگوید از مردم مدینه شنیدم: «صدقه نهانى از ما قطع نشد مگر وقتى كه علىبن الحسین علیهما السلام از دنیا رفت.» گروهى از مردم این شهر از همین راه روزگار مىگذرانیدند و نمىدانستند چه كسى وسایل زندگى آنان را فراهم مىكند. (22) امام سجاد علیه السلام همه روزه در مدینه اطعام عمومى مىنمود و هنگام ظهر در منزل خویش بار عام مىداد و صد خانوار را به طور پنهانى اداره مىنمود كه هر خانوار، خود شامل چندین نفر بودند. براى مستمندان محل سكونتخویش (مدینه) احترام قائل بود و هرگاه به محرومى چیزى مىداد، آن را مىبوسید تا اثر ذلت و نیازمندى را در او احساس نكند. بر سر سفره امام علیه السلام یتیمان، بیچارگان، از كار افتادگان و مستمندانى كه هیچ راهى براى ادامه زندگى نداشتند، حضور مىیافتند. و خود شخصا به دست مبارك از آنان پذیرایى مىنمود و تا آنجا حال فقرا را مراعات مىنمود كه راضىنبود محصول نخلها را شب هنگام كه آنان حضور نداشتند، جمع آورى كند تا مبادا از خرماهاى این درختان محروم بمانند. (23) همسایه در دعاهاى امام علیه السلام در فقره 21 از دعاى شانزدهم صحیفه سجادیه، امام سجاد علیه السلام خداوند را ستایش مىنماید كه چه زشتىهاى بسیارى از گناهان را بر دیدههاى همسایگان آشكار نگردانید. در فرازى از دعاى سى و دوم نیز به این موضوع اشاره شده است. (24)
دعاى بیست و ششم به همسایگان و دوستان اختصاص دارد. در نخستین فراز این دعا آمده است: اللهم صل على محمد و آله و تولنى فى جیرانى و مولى العارفین بحقنا والمنابذین لاعدائنا بافضل ولایتك و وفقهم لاقامة سنتك والاخذ بمحاسن ادبك فى ارفاق ضعیفهم و سد خلتهم و عیادة مریضهم و هدایة مسترشدهم و ستر عواراتهم و نصرة مظلومهم و حسن مواساتهم بالماعون. در این مضامین عالى و با طراوت، امام پس از درود فرستادن بر رسول اكرم صلى الله علیه و آله وسلم و آل پاكش در قالب «دعا» نكات مهم اعتقادى، سیاسى، اخلاقى و حقوقى را مطرح مىفرمایند: 1. یارى، رعایت و مساعدت همسایگان و دوستانى كه به حق خاندان عترت معرفت دارند و با چنین بصیرتى، محب ائمه و دشمن دشمنان خاندان نبوتند. 2. امام از خداوند مىخواهد همسایگان سنت الهى را اقامه نمایند، محاسن اخلاقى و دینى را با عنایتبه فقرا پیش گیرند و در رفع حوائج آنان، عیادت بیماران و راهنمایى و ارشاد به راه صلاح، بكوشند و حق خیرخواهى و صلاح اندیشى را چون باهم مشورت كنند، به جاى آرند.پروردگارا! در این ماه مبارك، ما را به صله رحم و نیكى و احسان در حق ارحام موفق ساز و هم [كرم كن] و توفیق ده كه با همسایه به عطا، فضل و بخشش پردازیم» دعاى چهل و چهارم را اگرچه حضرت زینالعابدین علیه السلام هنگام دخول ماه مبارك رمضان بر زبان مقدس خویش جارى نموده و توسط مضامین آن با خداى خویش به راز و نیاز پرداختهاند، اما در این قلمرو نیز حضرت همسایگان را فراموش ننمودهاند و در فرازى از آن فرمودهاند: «... [اللهم] و وفقنا فیه لان نصل ارحامنا بالبر و ان نتعاهد جیراننا بالافضال والعطیة; پروردگارا! در این ماه مبارك، ما را به صله رحم و نیكى و احسان در حق ارحام موفق ساز و هم [كرم كن] و توفیق ده كه با همسایه به عطا، فضل و بخشش پردازیم.» (25) امام در این مضامین نیز پیروان خود را به موضوعى جالب، توجه مىدهد: «حسن سلوك با همسایگان» و این موضوع نباید به زبان منحصر شود بلكه در رفتار، اعمال و امكانات و استفاده از آنها باید چنین خصوصیتى را بروز دهیم. درخت دوستى بنشان، كه كام دل ببار آرد نهال دشمنى بركن، كه رنجبىشمار آرد غلامرضا گلىزواره تنظیم برای تبیان: گروه دین و اندیشه – حسین عسگریـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 8. حلیةالمتقین، ص 245. 9. درةالبیضاء، سید كاظم وفایى همدانى، ص 107. 10. علل الشرایع، ص 26. 11. طبقات، ابن سعد، ج 5، ص 220; تاریخ طبرى، ج 6، ص 536. 12. تفسیر نورالثقلین، ج 5، ص 679; من لایحضره الفقیه، باب المناهى. 13. معانى الاخبار، صدوق، ص 78; الامام زینالعابدین، مقرم، ص 149. 14. بحارالانوار، علامه مجلسى، ج 74، ص 130. 15. كافى، ج 4، ص 15. 16. دارالسلام، نورى، ج 2، ص 14; الجواهر السنیة فى الاحادیث القدسیه، شیخ حر عاملى، ترجمه زینالعابدین كاظمى خلخالى، ص 43 و 44. 17. اصول كافى، كتاب العشره، باب حق الجوار، ج 4، ص 491; المخازن، ج 1، ص 145; تفسیر برهان، ج 2، ص 243; وافى، ج 1، ص 350; المحجة البیضاء، ج 3، ص 426 18. وافى، ج 1، ص 35; ذخیرةالعباد، جزء سوم، ص 53; سیرى در نماز، حسین انصاریان، ص 21. 19. مستدرك الوسایل، ج 2، ص 80; الحیاة، ج 1، ص 237. 20. مجموعه ورام، ج 2، ص 47. 21. ناسخ التواریخ، ج 1، ص 67. 22. بحارالانوار،ج 67،ص 89; الاتحاف بحب الاشراف،ص 49 23. تحلیلى از زندگى امام سجاد علیه السلام، ج 1، ص 128 - 126. 24. الدلیل الى موضوعات الصحیفة السجادیه، محمدحسین مظفر، ص 282. 25. در ترجمه عبارات صحیفه سجادیه از ترجمه مهدى الهى قمشهاى و نیز صدرالدین بلاغى استفاده شده است.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 287]
-
گوناگون
پربازدیدترینها