شش گور تاريخي و بقاياي استخواني در دره شهر ايلام كشف شد

واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: بيان پيراني روز سه شنبه به خبرنگار ايرنا گفت: محوطه تاريخي قبرستان گندم‌زاريك در شهرستان دره‌شهر، بخش بدره، روستاي چشمه شيرين و در حوضه آبگير سد سيمره ميان دشت گندم‌زار و در بخش غربي مسيل قرار گرفته است. وي افزود:قبرستان گندم‌ زار يك در شمال تپه ماهورهايي با ساختار گچي و آهكي، در شيبي ملايم و در يك بستر سنگي صخره‌اي قرار گرفته است. او با اشاره به اينكه اين محوطه بر اساس بررسي و شناسايي سال 1386 به عنوان گندم‌زار يك شناسايي شد، گفت: اين محوطه در مرحله سوم كاوش‌ نجات‌بخشي سد سيمره مورد مطالعات باستان‌شناسي قرار گرفت. وي افزود: در سطح محوطه فوق، داغ‌ديوارهايي وجود دارد كه به موازات هم كشيده شده و ساخت و سازهايي را در محوطه نمايان مي‌سازد كه با وقوع سيلاب‌ در منطقه اين محوطه در مسيل شرقي گورستان، سطح آن مملو از رسوبات و واريزه‌هاي سيلابي است كه حدود يك متر ضخامت دارد. سرپرست هيات كاوش باستان‌شناسي گورستان گندم‌زار يك با بيان اينكه تداوم دوره‌ها در اين محوطه آشكار است، اظهار داشت: اين گورستان با توجه به بقاياي موجود،بزرگ است كه در ابتدا مربوط به اقوام كوچ‌نشين در عصر مفرغ بوده است. به گفته وي، به طور يقين اين قبرستان در دوران مفرغ و آهن مورد استفاده اقوام كوچ‌رويي بوده كه اين دشت ميانكوهي را به عنوان محل استقرار خود انتخاب كرده‌اند. پيراني افزود:محوطه گورستان به دو بخش غربي و شرقي تقسيم و دو هيات در آن كار كاوش را انجام دادند كه در بخش غربي دو ترانشه با جهت شمالي- جنوبي مشخص و مطالعات باستان‌شناسي در آن صورت گرفت و در سطح اين دو ترانشه در بخش شرقي مملو از گل‌رس بوده و بخش غربي، ترانشه‌ها در زير لايه گياه خاك مملو از قلوه سنگ‌هايي بوده كه بر اثر سيلاب در حاشيه ديوارها تلنبار شده است. به گفته وي، چهار گور در بخش جنوبي ترانشه به دست آمد و اين گورها داراي پوشش خرپشته‌اي بوده كه فقط پوشش يك گور تا حدودي سالم بود. اين كارشناس ميراث فرهنگي ايلام افزود: در ترانشه ديگري نيز تعداد دو گور موجود بوده كه حفاري غيرمجاز شده بود اما نكته قابل توجه در اين ترانشه، به دست آمدن ديواري به صورت خشكه‌چين بود كه اين ديوار به طرف جنوب ادامه داشته كه اينها، همان ديوارهاي خشكه چين موجود در قبرستان بوده كه اين محوطه بزرگ را به بخش‌هايي چند تقسيم كرده است. او افزود: با توجه به مطالعات انجام گرفته در بخش معماري و نحوه اجراي ديوارهاي آن، گورها به صورت چاله‌اي اجرا شده كه بعد از حفر چاله در ابعاد ميانگين 130×350 سانتي‌متر و عمق 110 سانتي‌متر اقدام به احداث ديواره‌اي خشكه‌چين شده و در ساخت ديواره قبور از قلوه سنگ‌ رودخانه‌اي در ابعاد متوسط استفاده كرده‌اند. پيراني اظهار داشت: پوشش گورها را نيز تخته سنگ‌هايي بزرگ كه به صورت خرپشته به كار رفته تشكيل داده كه پس از اجراي پوشش گورها دور قبور را سنگ چين مي‌كرده‌اند و تنها يك گور ،حفر چاله‌اي نبوده و ديواره گور به صورت خشك چين ايجاد شده و فاقد پوشش و مربوط به خردسالي بوده است. سرپرست اين هيات كاوش باستان‌شناسي با اشاره به اينكه سطح داخلي گور با توجه به ابعاد آن وسيع بوده، خاطرنشان كرد: با توجه به تنها اسكلت به دست آمده در يك گور، اين مردمان اموات خود را به صورت جنيني و به شكل چمباتمه‌اي در بخش شمال شرقي گور و رو به شمال دفن مي‌كردند كه معمولا تعدادي ظرف سفالي حاوي آب و غذا در داخل گور و در اطراف ميت قرار مي‌دادند كه به دليل برهم خوردن سطح داخلي گورها براثر سيلاب‌ها و ته‌نشين شدن گل ولاي در قبور، مكاني مشخص براي اين ظرف در داخل گورها مشخص نشد. او گفت: وجود قطعات بسيار سفال‌هاي شكسته در گونه‌ها و فرم‌هاي مختلف كه در گوشه‌ها و يا در مركز گور بر اثر سيلاب‌ها تلنبار شده بود، حكايت از قراردادن سفال‌هاي شكسته در داخل گور پس از تدفين دارد كه اين موضوع جزو فرهنگ آييني اين مردمان بوده است. پيراني با بيان اينكه هيچ‌گونه شي فلزي و سنگي در سطح داخلي گورها و كنار اسكلت‌ها به دست نيامد، خاطرنشان كرد: چنين به نظر مي‌رسد كه در تدفين‌هاي اين منطقه، اين اشيا در گورها قرار نگرفته شايد محل مورد كاوش (با توجه به تقسيم‌بندي آن بوسيله دايوارهاي خشكه چين در سطح قبرستان) مربوط به قشر خاصي از طبقات اين جامعه كوچ‌نشين بوده كه اشيا در داخل آن بر اساس پايگاه اجتماعي كه داشته‌اند قرار نگرفته است. وي گفت: در قبور كاوش شده فاقد اسكلت، بقاياي استخوان انساني در سطح داخلي گور در لايه‌هاي مختلف به صورت پراكنده و درميان گل فشرده و مرطوب رس سيلابي، به صورت پودر شده و متلاشي شده به دست آمد كه حاكي از تدفين‌هايي بوده كه براثر عوامل طبيعي بخصوص رطوبت و تركيبات آهكي گل‌رس متلاشي شده و از بين رفته‌اند. او افزود: تنها يك شي كه مهره‌اي نسبتا بزرگ بود دركنار بازوي راست در يك گور به دست آمد كه جنبه آييني داشته و قابل مطالعات بعدي است. پيراني گفت: با توجه به مطالعات انجام گرفته در اين گورستان، بويژه ساختار خاص معماري آن و مقايسه با گورستان‌هاي مشابه كه پيش از اين مورد مطالعه قرار گرفته‌اند، اين اثر تاريخي از نظر گونه‌شناسي قبور با گورستان زيفل پاكل گراب ايلام، قبرستان گيلوران در منطقه خرم‌آباد و قبرستان چشمك لرستان قابل مقايسه است. او معتقد است، كه اين گورستان از دوران مفرغ پايه‌گذاري شده و در دوره‌هاي بعدي به صورت تداوم دوره‌ها به دليل شرايط زيست محيطي مناسب در دشت ميانكوهي گندم‌زار و سكونت استقرارهاي موقت و عشاير كوچ‌رو در طول دوران بعد از آن، از اين قبرستان براي تدفين اموات با فرهنگ خاص خود، كه در ساخت گورها، همچنان از فرهنگ و معماري خاص آن پيروي كرده‌اند، استفاده شده است. سرپرست اين هيات كاوش باستان‌شناسي با بيان اينكه تنوع گونه‌هاي سفالي در اين قبور بسيار بوده، گفت: بيشتر سفال‌ها با تكيه بر سبوها و ظروف آبريزدار لوله‌اي در گونه‌هاي مختلف - كه برخي از آنها نادر بوده و مختص اين منطقه است- در داخل گورها به صورت شكسته و انبوه به دست آمد. پيراني گفت: تاريخ‌گذاري اعلام شده بر اساس مقايسه ساختار گورها و سفال‌هاي به دست آمده و داده‌هاي كاوش بوده كه با انجام آزمايش نمونه‌هاي جمع‌آوري شده بويژه جمجمه و بقاياي استخواني گورها ، تاريخ‌گذاري بر اساس داده‌هاي آزمايشگاهي در گزارش‌هاي بعدي اعلام خواهد شد. شهرستان دره شهر ايلام در 180 كيلومتري جنوب استان ايلام داراي آثار تاريخي منحصر به فردي است. 7173/1139/ 640

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ایرنا]

[مشاهده در: www.irna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 268]