واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: گیاه مریم گلی به فارسی در بعضی مناطق "مریمی" و "مریم گلی " در کتب طب سنتی و به عربی " مریمیه" و "شالبیه" و " مریمیه صغیره" نام برده می شود. به فرانسوی Sauge و به انگلیسی Common sage گفته می شود . گیاهی است از خانواده نعناLabiatae،نام علمی Salvia officinalis L. ومترادف آن Salvia argentea Hort. است. *** خواص و کاربرد مريم گلي مریم گلی از روزگاران کهن در مجموعه گیاهان طبی یونان ها و رومی ها مورد شناخت و توجه خاص بوده و ابتدا به عنوان داروی موثر برای معالجه عوارض نیش حشرات به عنوان ضد سم و همچنین دارويی مقوی برای تقویت روح و بدن و افزایش طول عمر به کار می رفته است. آثار شفابخش این گیاه در معالجه بیماریها در کتابها و نوشته های طبیعی حکمای طب سنتی روزگاران کهن نظیر تئوفر است ،فیلسوف یونانیBc(۲۸۷-۳۷۲)و دیور سکوریدس ،طبیب یونانی (قرن اول پس از میلاد )و پلی نی ، طبیعی دان رومی (اوایل قرن اول میلاد مسیح ) به تفصیل آمده است. در دوران قرون وسطی حکمای طب سنتی اروپا از مریم گلی ضمن خواص متعددی که برای آن قایل بودند برای معالجه یبوست ، وبا ، سرما خوردگی و انواع تب ها و اختلالات کبدی و صرع و فلج استفاده می کردند و این گیاه را مقوی و مولد خون تازه می دانستند و برای تقویت عضلات و آرام کردن اعصاب تجویز می کردند. از قرن نهم این گیاه به اروپا راه یافت و به سرعت توسعه یافت و پس از آن به چین وارد شد و در چین برای معطر کردن انواع مشروبات مورد استفاده قرار می گرفت و مصرف آن به قدری زیاد شد که در قرن هفدهم چینی ها در مقابل گرفتن هر یک کیلو از برگهای خشک مریم گلی حاضر بودند ۴-۳ کیلو گرم چای چینی بدهند. در قرن شانزدهم در انگلیس قبل از اینکه چای به عنوان نوشيدني عمومی گرم معمول شود از برگهای مریم گلی دم کرده و می خورند. پس از آن در ۳۰۰-۲۰۰ سال اخیر این گیاه به آمریکا وارد شد و به عنوان ادویه عالی مورد توجه خانه دارها قرار گرفت. در حال حاضر اسانس مریم گلی برای معطر کردن و خوشبو کردن گوشت های کنسرو و انواع سوسیس و گوشت و گوشت مرغ و در عطر سازی به عنوان اسانس پایه برای مخلوط کردن سایر اسانسها برای تهیه عطر به کار می رود. برگ خشک مریم گلی معطر و طعم آن تند و کمی تلخ است ،حکمای طب سنتی ایرانی معتقدند که مقوی و قابض است و از خیسانده آن در استعمال خارجی برای التیام زخم ها و خراش های پوست و برای بند آوردن شیر پستان در موقع از شیر گرفتن بچه استفاده می شود. در هندوستان و چین از جوشانده برگهای آن به صورت غرغره برای شست و شو وضد عفونی کردن دهان و التیام زخم های دهان و ناراحتی های حلق استفاده می شود. از دم کرده برگ و سرشاخه های مریم گلی برا ی قطع جریان و سیلان شیر که پس از شیر دادن طفل در مادران باقی می ماند و گاه منجر به تب می شود نیز استفاده می شود ، البته از نعنا هم در مواردی نظیر این مورد استفاده می شود ،مریم گلی خواص دیگر تقویتی نیز دارد. از مریم گلی برای التیام زخم های ساق نیز استفاده می شود به این ترتیب که آن را با عسل جوشانیده و پارچه ای را در این دم کرده وارد و آلوده کرده و روی زخم می اندازند در التیام زخم را تسریع می کند. دم کرده ساده آن هم برای این نوع کمپرسها مفید است. سرانجام از مریم گلی به عنوان کمک به هضم غذا ، ضد تشنج و کم کردن مقدار قند خون استفاده می شود. مصرف جوشانده آن ۱۰ گرم برگ گیاه در ۱۰۰ گرم سرکه مقدار قند خون را به سرعت کاهش می دهد. در فرانسه از دم کرده ۳۰-۱۵ گرم مریم گلی در یک لیتر آب جوش به عنوان قاعده آور استفاده می کنند و یک فنجان در هنگام خواب می خورند. *** دم کرده مریم گلی : ۵ گرم برگ خشک مریم گلی را با ۱۰۰۰ گرم آب جوش دم و صاف کرده و برای تحریک تقویت و عرق کردن به تدريج در طول روز فنجان فنجان مثل چای بخورند. دم کرده ۳۰-۱۵ گرم برگ در۱۰۰۰ گرم آب جوش به عنوان مقوی معده و برای ضعف اعصاب بسیار مفيد است. *** دود کردن مریم گلی: برگ خشک مریم گلی را گرفته خرد کرده مثل توتون در چپق بریزند و دود کنند و پس از کشیدن دهان و بینی را ببندند ،نفس را به شدت از ریه خارج کنند و چندین دفعه در عرض روز این عمل را تکرار کنند،برای سنگینی گوش و اختلالات نزله و سرما خوردگی و ورم های حلق ناشی از سرما خوردگی مفيد است. *** تهیه و تنطور مریم گلی برای تقویت مو: برگهای مریم گلی را در الکل (۵ برابر وزن برگ )مدت ۲ هفته خیس می کنند و پس از آن مایع حاصل را به نسبت مساوی با مشروب الکلیRhum مخلوط می کنند و با این مخلوط در موقع استحمام پوست سر را خوب مالش می دهند. *** مشخصات مريم گلي مریم گلی گیاهی است علفی چند ساله چهار گوش کرکدار ،بلندی گیاه زیاد نیست و در حدود 0/5 متر است ، پوشیده از کرک به رنگ سبز مایل به سفید و برگهای پایین ساقه دراز ،بیضی ،به طول ۵-۴ سانتی و نوک تیز است. گلها به رنگ آبی کمرنگ یا ارغوانی معمولا در تابستان سال دوم ظاهر می شود. گونه دیگری از این گیاه که از نظر طبی چندان مورد توجه نیست دارای گلهای قرمز زیبایی است که به نام سلوی در گل کار کاشته می شود،نام علمی آنSalvia ambigua می باشد. مریم گلی وحشی در اراضی خشک و سنگلاخ مناطق مختلفه آسیا و شمال آفریقا می روید،در ایران نیز این گیاه در آذربایجان شرقی و بعضی مناطق دیگر ایران در باغچه ها کاشته می شود. تکثیر مریم گلی اگر چه با بذر ممکن است ولی در باغ معمولا از طریق قلمه زیاد می شود ، این گیاه در شرایط مختلف وسیعی می روید ولی بهترین رشد آن در خاکهای رسی غنی زهکش دار می باشد و اراضی رو به آفتاب را ترجیح می دهد. بهترین زمان برداشت از نظر بیشترین مقدار اسانس در برگ در آغاز ظهور گلها است . *** ترکیبات شیمیایی مريم گلي از نظر ترکیبات شیمیایی برگهای مریم گلی دارای اسانس روغنی فرار و ساپونین و یک ماده تلخ به نام پیکرو سالوین با خاصیت متوقف کردن رشد باکتری و همچنین اسید های آلی است. از تقطیر برگهای خشک مریم گلی ۵/۲-۵/۱ درصد اسانس گرفته می شود که رنگ آن زرد کمرنگ است و درالکل ۸۰ درجه حل می شود . اسانس مریم گلی عنبری است و از نظر مقدار کافور خیلی غنی است. اگر گیاه در هوای آزاد خشک شود و برای خشک کردن آن از حرارت آتش استفاده نشود،مقدار اسانس آن بیشتر خواهد بود. علمي **9014**1544
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[مشاهده در: www.irna.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 5033]