کهکشان مارپیچی پاره. پاره

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق:

بزرگ.ترین تلسکوپ.های فضایی و زمینی کهکشانی را به.تصویر کشیده.اند که دراثر میدان گرانشی بسیار قوی یک خوشه کهکشانی و محیط بسیار خشن اطراف (!) پاره.پاره شده است. این یافته توانسته.است بسیاری از ابهام.های پیش.روی اخترشناسان را درمورد کهکشان.های مارپیچی حل کند، این.که چطور این کهکشان.های غنی از گاز پس.از میلیاردها سال به کهکشان.هایی بیضوی یا نامنظم و بدون گاز تبدیل می.شوند. این یافته.ها هم.چنین فرآیند جدیدی را معرفی کرده.است که طی آن، میلیون.ها ستاره بی.خانمان درون یک خوشه کهکشانی پراکنده می.شوند.

شبانگاه که به آسمان می.نگریم، کهکشان.های بسیاری را با شکل.های متفاوت در اطراف خود می.بینیم. تقریبا نیمی از آنها را کهکشان.های بیضی.شکل بدون گاز تشکیل می.دهند که فعالیت.های تولد ستاره.ای در آنها بسیار ضعیف است؛ درحالی.که نیم دیگر، کهکشان.های مارپیچی و نامنظم غنی از گاز هیدروژن هستند که فعالیت.های شدید تولد ستارگان در آنها جریان دارد. رصدهایی که تاکنون انجام شده، نشان داده است کهکشان.های بدون گاز اغلب در نزدیکی مرکز خوشه.های کهکشانی شلوغ یافت می.شوند، درحالی.که مارپیچی.ها بیشتر عمر خود را در محیط.های خلوت.تر سپری می.کنند.
با ورود تلسکوپ.های بزرگ به ژرفای جهان، اخترشناسان توانستند ساختار عالم را در روزگاران جوانی.اش بررسی کنند و متوجه شوند زمانی.که عالم به نصف سن کنونی.اش رسیده بود، از هر پنج کهکشان تنها یکی عاری از توده.های عظیم گاز هیدروژن بود. پس این همه کهکشان عاری از گاز که امروز در اطرافمان می.بینیم، از کجا آمده. است؟
اخترشناسان شک کرده بودند که نوعی فرآیند تبدیل ساختار به.وقوع پیوسته است، اما به دلیل همین دوره طولانی چند میلیارد ساله موفق نشده بودند چنین فرآیندهایی را مشاهده کنند. اما رصد جدید هابل که به همت گروهی بین.المللی از اخترشناسان به سرپرستی لوکا کورتز از دانشگاه کاردیف در انگلستان انجام شده است، یکی از بهترین شواهد ممکن را در شناسایی این فرآیند تبدیل ساختار فراهم کرده است. هدف اصلی این تصویر، خوشه کهکشانی آبل2667 بود، اما دانشمندان در این خوشه کهکشانی به کهکشان مارپیچی عجیبی برخوردند که در گوشه بالا-چپ تصویر دیده می.شود. ترکیب گرانش ماده تاریک، گازهای داغ و صدها کهکشان موجود در این خوشه، این کهکشان مارپیچی را تا حداقل سرعت 3.5 میلیون کیلومتر بر ساعت شتاب داده است و در چنین سرعتی، برخورد با گازهای داغ درون فضای درون خوشه و اثرات جزر و مدی گرانشی خوشه سبب می.شود توده.های گاز و ستارگان این کهکشان به سویی دیگر کشیده شوند و کهکشان ریش.ریش به.نظر برسد.. شبیه این پدیده را هر روز در اقیانوس.ها و دریاهای زمین شاهدیم که چگونه گرانش ماه و خورشید، جزر و مد آب دریا را پدید می.آورند.
کهکشان مارپیچی پاره.پاره در فاصله 3.2 میلیارد سال.نوری زمین قرار دارد. .به.دنبال این کهکشان می.توان رشته.ای از گره.های درخشان آبی.رنگ و نوارهای درهم.تنیده ستارگان جوانی را دید که تولد و تحولشان در نتیجه تعامل نیروهای جزر و مدی خوشه کهکشانی و مکانیسم دیگری به.نام فشار برخوردی تهی.کننده (Ram Pressure Stripping) است. گازهای داغ خوشه کهکشانی آبل2667 را ذرات بارداری تشکیل داده.اند که دمایشان بین ده تا صد میلیون درجه کلوین است و وقتی به کهکشانی برخورد می.کنند، توده.های گاز پرکننده فضایش را به بیرون هل می.دهند؛ همانند بادهای خورشیدی که گازهای یونیزه گیسوی یک دنباله.دار را به بیرون هل می.دهند و دنباله گازی دنباله.دار را تشکیل می.دهند. به.دلیل همین شباهت، اخترشناسان این کهکشان را کهکشان دنباله.دار نام نهاده.اند.
بررسی.ها نشان داده است میلیون.ها ستاره از کهکشان دنباله.دار ربوده شده است و این کهکشان مارپیچی در روندی غیرقابل اجتناب، اندوخته گازی و غبار خود را از دست می.دهد و در آینده.ای نه.چندان دور (البته در مقیاس کیهانی) به کهکشانی عاری از گاز و مملو از جمعیتی ستارگان قرمز پیر تبدیل می.شود؛ اما در میان این همه خرابی، اثرات جزر و مدی گرانش خوشه کهکشانی، بستری مناسب را برای تولد ستارگان در قلب این کهکشان رو به نابودی فراهم کرده است.
اخترشناسان تخمین می.زنند این دوره تغییر ساختار نزدیک به یک میلیارد سال طول خواهد کشید. آن.چه تلسکوپ فضایی هابل به تصویر کشیده است، وضعیت این کهکشان پس.از دویست میلیون سال از آغاز این فرآیند است، زمانی که تنها 20% این فرآیند انجام شده است.
اما این تنها اثر گرانش قدرتمند این خوشه کهکشانی نیست. نمونه.های متنوعی از خم.شدن نور اجرام دوردست.تر و تصاویر کج.ومعوج نیز دیده می.شود که در اثر پدیده همگرایی گرانشی ایجاد شده.اند. کمان موزی.شکل درخشان و بزرگی که در راست مرکز تصویر دیده می.شود، تصویری کج اما تقویت.شده از کهکشانی بسیار دور است که پشت هسته این خوشه قرار گرفته است.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 254]