مباني، روش.ها و اهداف تربيتي در صحيفه سجاديه

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: مقدمه:

صحيفه سجاديه يكي از كتابهاي ادعيه امام سجاد (ع) مي‎باشد كه بسيار جامع و كامل است و از منبعي سرچشمه مي‎گيرد كه مصون از هرگونه اشتباه و خطاست و زبان آن در قالب نيايش بوده كه فراخور درك هر خواننده قابل فهم و بهره.گيري است. دربارة اين صحيفه تحقيقاتي شده كه اولاً بيشتر در قالب شرح و توضيح لغات و جملات بوده و در آنها تجزيه و تحليل تربيتي كمتر صورت گرفته است، ثانياً پژوهشهاي صورت گرفته، نتوانسته خلأ و نيازهاي مربيان و جوامع شيعي را در برخورداري از انديشه‎هاي تربيتي امام سجاد(ع) بر طرف نمايد. لذا در اين نوشتار برآنيم، به طور اختصار، بسترها و خلأهاي موجود را با ارائه مطالب جديد، مهيا و مرتفع نماييم.

مباني تربيتي در صحيفه سجاديه:

مباني : در واقع رفتارها و منش‎هاي درست و نادرست انسان‎ها مباني است كه در صحيفه سجاديه عنوان شده. آن مباني عبارتند از: 1-خود دوستي، 3-كمال خواهي، 5-خوف و رجا، 7-دنيا دوستي، نگرش اول: نگردد.

2.در پي آنچه از دنيا، از وي باز داشته مي‎شود، ناراحت نشود.

حب دنيا را از خود دوركردن و ياد خدا و آخرت بودن، از نشانه‎هاي زهد است.

روش‎هاي تربيتي در صحيفه سجاديه:

روش‎هاي تربيتي نسبت به اصول و مباني كاربردي‎تر هستند و به سه نوع تقسيم مي.شوند: روشهاي شناختي، گرايشي و رفتاري.

1-روش‎هاي شناختي:

الف) روش اعطاي بينش كه خود بر سه قسم است: بينش در مورد دنيا، بينش در مورد حقيقت انسان، بينش در مورد مرگ و معاد.

افرادي هستند كه فكر مي‎كنند فقط زندگي در اين دنيا است و بس، و بر اين اساس به خطا و اشتباه مي‎روند؛ اولاً دچار پوچ انگاري در دنيا مي‎شوند، ثانياً نااميدي و يأس به آنها غلبه مي‎كند. به تنبيه و كيفرنيست، بلكه به وسيله بخشش و احسان نيز مي‎توان به اصلاح بديها پرداخت و اين احسان، بعنوان نوعي تنبيه محسوب مي‎شود و طرف را به اظهار ندامت وادار مي‎نمايد. بايد شرايط و زمان و مكان را در نظر داشت، تا آثار سويي برجاي نگذارد.

اهداف تربيتي در صحيفه سجاديه:

هدف نهايي: از نظر امام سجاد، هدف نهايي، ارتباط داشتن با خدا و در تمام لحظات زندگي به ياد خدا بودن است. اهداف واسطه‎اي –كه وسيله.اي براي رسيدن به هدف نهايي هستند- را هم مي‎توان در نظر گرفت كه خود به سه دسته كلي تقسيم مي‎شوند:

شكرگزاري و توكل مي‎باشد.

معرفت خدا: تخلق به اخلاق الهي،كسب ايمان و تقوي، اين معرفت الله، از الطاف خدا به مؤمنين است.

ب ) اهداف تربيتي صحيفه درخصوص ارتباط انسان با خود : اهداف گرايشي است؛ گرايش‎هاي مختص انسان (خداجويي و فضيلت.خواهي) و گرايش‎هاي مشترك بين انسان و حيوان (خوردن، آشاميدن و غرايز جنسي).

پرورش حس خداجويي: براي تقويت خداجويي ابتدا بايد به بر طرف كردن موانعي همچون گرايشهاي پست، غرايز حيواني و اشتغالات روزمره كه انسان را از شناخت خداي متعال باز مي.دارد، بپردازيم. در مرحله بعد بايد گرايش فوق هدايت و راهنمايي شود تا فقط به پرستش خدا بپردازيم.

ضعف و ناتواني ذاتي انسان در اداره امورش، مهمترين عامل در راهيابي انسان به خالق خود است. در صورتي پرورش حس خداجويي ميسر مي‎شود كه انسان دائماً نقصان و فقر وجودي خود، و غنا و بي‎نيازي خداوند را متذكر شود.

ج) اهداف تربيتي صحيفه در خصوص ارتباط انسان با ديگران: بايد توجه داشته باشيم كه ارتباط انسان با ديگران داراي چه جنبه‎اي است: اجتماعي، سياسي يا اقتصادي.

نحوه ارتباط انسان با والدين داراي جنبه اجتماعي است. در دعاي بيست و چهارم، امام سجاد دعا براي والدين را عنوان كرده و به مقام و شخصيت والاي پدر و مادر، و وظايف فرزندان در قبال آنان، اشاره نموده است.

يكي ديگر از اهداف تربيتي در خصوص ارتباط با والدين، حق.شناسي و سپاسگزاري است. در فرازهاي دهم و يازدهم دعا نيز به زحمات و تلاشهايي كه والدين متحمل شده‎اند اشاره مي.كند، سپس درحقشان طلب پاداش و غفران مي‎كند.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 151]