ديپلمات هاي دولت اصلاحات مطرح كردند اوباما فرصت يا تهديد

واضح آرشیو وب فارسی:واحد مرکزي خبر: ديپلمات هاي دولت اصلاحات مطرح كردند اوباما فرصت يا تهديد
گروه سياسي، حامد طبيبي؛ اثرات پيروزي باراك اوباما نامزد «تغييرخواه» دموكرات ها در انتخابات رياست جمهوري ايالات متحده در روابط با ايران و درصد احتمالي تحول در سياست ها، نگرش ها و مولفه هاي حاكم بر هژموني كشوري كه مدعي است قدرت اول جهان در همه حوزه ها است، موضوع نشستي بود كه در آن سه كارشناس سياست خارجي غرب به ارائه نظرات خود پرداختند؛ نشستي با عنوان «ايران پس از انتخابات امريكا» به ميزباني انجمن اسلامي دانشكده يي كه از ديرباز در حوزه مطالعات علوم سياسي، روابط و حقوق بين الملل فعال است. دو تن از سخنرانان اين جلسه سياسي - دانشجويي از ديپلمات هاي بنام دولت اصلاحات به شمار مي رفتند؛ محسن امين زاده و صادق خرازي. ديپلمات هايي كه در كسوت معاون وزارت خارجه و سفير ايران در فرانسه در دوران حضور خاتمي و اصلاح طلبان در قوه مجريه، به طور عملي با پيچيدگي ها و شاخصه هاي رفتاري امريكا در جهان «تك قطبي» معاصر آشنا شده اند. دكتر ناصر هاديان استاد برجسته و از امريكاشناسان مشهور هم با كمي تاخير به ميهمانان نشست پيوست. او روزگاري در جايگاه استاد دانشگاه هاروارد و استاد ميهمان دانشگاه كلمبيا در كميته سياست خارجي مجلس نمايندگان امريكا حاضر شد و سران اين كشور را به تعامل با ايران و دولت اصلاح طلب خاتمي فراخواند. هاديان البته به رسم ميهمان نوازي و با اين استدلال كه به عنوان «استاد» معمولاً در دانشگاه تهران حاضر است، از برگزاركنندگان نشست خواست تمام فرصت را در اختيار امين زاده و خرازي قرار دهند. تالار شيخ مرتضي انصاري دانشكده حقوق و علوم سياسي دانشگاه تهران اولين محل تشكيل اين نشست بود اما در ميانه صحبت هاي امين زاده برق دانشكده قطع شد و حاضران ناگزير شدند ادامه نشست را در سالن اجتماعات انجمن اسلامي و زير نور شمع برگزار كنند؛ امري كه كنايه برگزاركنندگان و حاضران در نشست را در پي داشت و آن را يكي از دلايل انتقادات خود به دولت نهم ارزيابي كردند چرا كه در آغاز فصل سرما ديگر بهانه يي براي قطع برق آن هم در مركز علمي- تحقيقاتي مهمي مانند دانشگاه تهران وجود ندارد.در اطلاعيه برگزاري اين نشست از «ابومحمد عسگرخاني» از استادان روابط بين الملل دانشگاه تهران كه گفته مي شود از مشاوران دولت نهم در سياست خارجي نيز به شمار مي رود هم به عنوان سخنران نام برده شده بود كه مجري برنامه از عدم حضور وي خبر داد. محسن امين زاده به عنوان سخنران ابتداي نشست درخصوص شرايط فعلي سياست خارجي ايران و تاثير انتخاب اوباما بر كاهش فشار ايالات متحده بر ايران با انتقاد از برخي ماجراجويي ها در اين عرصه درباره رفتن پرونده ايران به شوراي امنيت اينگونه توضيح داد؛ «دوستان ما در سراسر دنيا بارها و بارها تاكيد داشتند كه نگذاريد پرونده ايران به شوراي امنيت برود و در آژانس باقي بماند. استدلال آنها كاملاً درست بود چون امريكا در آژانس يك راي داشت و ايران هم يك راي و براي صدور قطعنامه عليه ايران ناگزير به يارگيري بود اما در شوراي امنيت سازمان ملل شرايط كاملاً متفاوت است. امريكا در آنجا حق وتو دارد آن هم حق وتويي كه بسيار راحت تر از ساير اعضا از آن استفاده مي كند.» معاون آسيا و اقيانوسيه وزارت خارجه دولت اصلاحات با متفاوت دانستن تحريم هاي گذشته با آنچه امروز وجود دارد، به يادآوري چند نكته پرداخت؛ «گفته مي شود ما از ابتداي انقلاب تحريم بوده ايم و الحمدلله اتفاقي نيفتاده است اما تحريم ها از سوي برخي كشورها صورت مي گرفت و داراي الزام بين المللي نبود. قطعنامه هاي شوراي امنيت جهان را وادار به اعمال محدوديت عليه ايران مي كند. هيچ كس هم به داد ايران نرسيد و البته اروپايي ها و چين و روسيه از همان ابتدا اعلام مي كردند در صورت رفتن پرونده به شوراي امنيت نمي توانند كاري صورت دهند. امريكا اكنون از فرصت مشروعيت سازمان ملل براي برخورد با ايران استفاده مي كند كه البته دليل آن نه پرداختن ايران به فعاليت هاي صلح آميز هسته يي بلكه نوع پرداخت به سياست خارجي مسوولان ديپلماسي دولت نهم است.»

عضو هيات علمي پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي به موضوع استقبال مسوولان ارشد دولت نهم براي گفت وگو با امريكا هم واكنش نشان داد؛ «امريكا روزي به طور مشروط و از موضع برتر پذيرفت با ايران گفت وگو كند كه پرونده ايران به شوراي امنيت رفته بود و اين كشور با اين دستاويز در قوانين داخلي خود، ايران را در راس حاميان تروريسم قرار داده بود. من در جايي مقايسه كردم كه بيل كلينتون در راهروهاي سازمان ملل براي دست دادن با خاتمي به اين سو و آن سو مي دويد اما اكنون رئيس دولت هر كجا و در هر فرصتي از گفت وگو با امريكا و امكان برقراري رابطه سخن مي گويد اما دولت امريكا هيچ واكنشي نشان نمي دهد. اشتباه نشود من مدافع گفت وگو با امريكا هستم و شكسته شدن اين «تابو» را مفيد مي دانم اما معتقدم ايران نبايد تحقير شود. كار به جايي رسيده كه دلال هاي درجه چهار و پنج كه حتي با ما به عنوان معاونان وزارت خارجه نمي توانستند صحبت كنند، اكنون به عامل رابطه با امريكا بدل شده اند. معاون رئيس جمهور چهار هفته در امريكا مي ماند شايد اين مشكلات ايجاد شده حل شود اما اين نوع فعاليت ها مشكل سياست خارجي ما و امريكا را حل نخواهد كرد.» امين زاده با انتقاد از تفكر ژورناليستي در سياست خارجي ادامه داد؛ «فكر مي كنند اگر تيتر يك خبرگزاري خارجي شوند، مشكل حل مي شود به همين دليل روزي از هولوكاست، روزي از محو اسرائيل و روزي از قطع ارتباط با اتحاديه اروپا سخن مي گويند.وضع سياست خارجي ايران در حال حاضر در مقايسه با تمامي ادوار پس از انقلاب، شرايط نامطلوبي دارد.»اين ديپلمات ارشد دولت اصلاحات به سابقه حضور دموكرات ها در قدرت و فشارهايي كه دولت كلينتون به دولت سازندگي وارد ساخت، پرداخت و درخصوص بهبود شرايط پس از روي كار آمدن اوباما نيز تذكراتي داد؛ «اگر سياست خارجي دولت نهم در جهت بهبود وضعيت جهاني خود گام بردارد و تغييراتي را در جهت گيري هاي خود بدهد، مي توان به تغيير سياست ايالات متحده اميدوار بود. اگر وجهه دموكراسي بازسازي شود و به سمت سياست خارجي اعتمادساز باز گردد و البته تدبير هم در امور دخيل باشد، مي توان به نتيجه رسيد.» مشاور سياست خارجي خاتمي يادآور شد حتماً يك دولت اصلاح طلب مي تواند فرصت هاي تازه يي را براي ايران فراهم كند؛ «دو قطبي اوباما- خاتمي مي تواند ما را از اين بحران خارج كند به شرطي كه مجموعه نظام هم به اين مساله كمك كند اما اگر سياست خارجي ماجراجوي دولت ادامه يابد، چشم انداز اميدواركننده يي در روابط ايران و امريكا وجود ندارد.»

اوباما، يك فرصت تازه

امين زاده همچنين پاسخگوي سوالاتي بود كه از سوي دانشجويان دانشگاه تهران - به صورت مكتوب - مطرح شد.

وي در خصوص شعار «تغيير» اوباما و واقعي بودن يا انتخاباتي بودن آن اين گونه توضيح داد؛ «اوباما از دل رقابتي دروني در ميان نخبگان امريكا بيرون آمده است.

او در درون حزب دموكرات تاييد شده و فرصت پيدا كرده تا سناتور شود، بنابراين نيمي از نخبگان امريكا كه حامي دموكرات ها هستند از او حمايت مي كنند. در واقع شعار «تغيير» با حضور خود اوباما اتفاق افتاده است.امريكا با اين انتخابات توانسته در افكار عمومي جهان خوشبيني ايجاد كند و بدبيني افزايش يافته در اثر سياست هاي بوش را به تدريج كاهش دهد. بدون ترديد مردم فقير و اقليت سياهپوست يا ساير اقليت ها هم تحت تاثير اوباما هستند؛ اينكه او از جمله سياهپوستاني است كه 50 سال قبل مي خواستند سر آنها را جدا كنند. اگر به فيلم هاي وايدلر نگاه كنيم باور نمي كنيم پس از نيم قرن، سياهان به بالاترين مقام سياسي رسيده اند و اين يك تحول واقعي است.» امين زاده در ادامه با اشاره به اينكه امريكا از اين پس بيشتر از قبل در سراسر دنيا به دنبال منافع خود خواهد بود، يادآور شد مشروعيت اوباما به اين مساله كمك خواهد كرد؛ «پدر و مادر اوباما مسلمان هستند و او نگاه تند به مسلمانان و ايران ندارد و اگر زمينه مناسب فراهم شود، امكان ايجاد تغيير وجود دارد، اما اگر راديكاليسم دنبال شود او تندتر از بوش با ايران برخورد مي كند.»امين زاده در پاسخ به سوال ديگري در خصوص 116 عضو جنبش غيرمتعهدها و حمايت آنها از ايران، به دسته بندي ميان كشورهاي جهان پرداخت و توضيحاتي را ارائه كرد؛ «كشورهاي موثر و غيرموثر داراي وزن متفاوت در عرصه بين المللي هستند. نمي توان گفت ما با امريكا دعوا مي كنيم و به جاي آن به سراغ بوركينافاسو مي رويم. اين نوعي دروغگويي است كه وزن اين كشورها يكسان تبليغ مي شود. پنج عضو دائم شوراي امنيت كشورهايي هستند كه مي توانند درباره كشوري ديگر تصميم بگيرند و هيچ مرجعي نمي تواند مصوبات شوراي امنيت را نقض كند. در جايي نوشتم كه دوستي با نيكاراگوئه خوب است اما وقتي رئيس جمهور ما بعد از 25 سال كه از رفتن خود من به اين كشور گذشته، دوباره به نيكاراگوئه سفر كرد همچنان روي تلي از خاك با مردم سخن گفت. كشوري كه نتوانسته يك خيابان خود را آسفالت كند چگونه مي تواند منافع ايران را تامين كند؟»

انتقاد از جهت گيري هاي هسته يي هم بخشي ديگر سخنان معاون وزارت خارجه دولت اصلاحات را تشكيل مي داد؛ «ما در سال 84 و در اواخر دولت اصلاحات هم هسته يي بوديم و هيچ تحريمي هم در كار نبود. دولت اصلاحات مجموعه «UCF» اصفهان را با مخالفت امريكا ساخت. قطعات آن از كشورهاي مختلف خريداري شد و به دست مهندسان و جوانان خودمان ساخته شد. وقتي مشخص شد قطعات خريداري شده داراي آلودگي اورانيوم بسيار غني شده است نوعي شوك به مسوولان هسته يي وارد شد اما با مديريت و قدرت ديپلماسي ايران در آن دوره توانستيم از اين مشكل عبور كنيم. در دوران اصلاحات سانتريفوژ ساخته شد و يك بار در ابتداي راه اندازي خط توليد آن جشن گرفته شد. اين مساله مبنايي ندارد كه وقتي دولت تازه يي بر سر كار مي آيد اعلام كند سه هزار سانتريفوژ ساخته شده و جشن بگيرد، چرا كه وظيفه خط توليد، ساخت يك دستگاه است.اگر شرايط تفاوت نكند اوباما با مشروعيت خود بسيار بهتر از بوش - كه در دنيا بدنام بود- مي تواند عليه ايران اجماع ايجاد كند.» وي در خاتمه از سخناني كه سبب شد براي اولين بار عليه مردم فلسطين و با راي بي سابقه مجمع عمومي سازمان ملل، قطعنامه حمايت از هولوكاست صادر شود، انتقاد كرد.

صادق خرازي يكي ديگر از ديپلمات هاي ارشد دولت اصلاحات هم سخنران بعدي نشست بود كه بيشتر سخنان خود را به تحليل بيروني انتخاب اوباما اختصاص داد. سفير پيشين ايران در فرانسه و عضو تيم مذاكره كننده هسته يي دولت اصلاحات سخنان خود را اين گونه آغاز كرد؛ «انتخاب اوباما، نياز واقع بينانه افكار عمومي جهان است و نياز و ضرورت جامعه امريكا بود. با توجه به تصويري كه امريكا پس از جنگ سرد به وجود آورده بود كه تصويري ناصواب و فاقد برنامه ريزي تلقي مي شود، سوال هايي وجود دارد كه آيا اوباما مي تواند مانند جفرسون تحولي بزرگ در توسعه امريكا ايجاد كند يا مانند آبراهام لينكلن در تاريخ بماند و سرنوشت امريكا را به گونه يي ديگر رقم بزند؟» مشاور ارشد سياست خارجي سيدمحمد خاتمي در عين حال به اين نكته اشاره كرد كه حدود 48 درصد مردم امريكا به اوباما راي نداده اند و اين يعني طرفداران جنگ هنوز بالاي 40 درصد راي دارند و مانعي در برابر اوباما به شمار مي روند.

با اين حال انتخاب اوباما توانسته در اقوام و قاره هاي مختلف واكنش هاي مثبتي را ايجاد كند اما بايد ديد او براي موضوعاتي مانند عراق، افغانستان، صلح اعراب و اسرائيل و سيستم جديد جهاني چه برنامه هايي دارد. وي در عين حال حركت امريكاي اوباما و امريكاي دموكرات امروز را به سمت نوعي همگرايي بين المللي ارزيابي كرد تا يكجانبه گرايي.

اين تحليلگر سياست خارجي درخصوص رابطه ايران و امريكا پس از روي كار آمدن اوباما هم توضيحاتي را ارائه كرد؛ «اينكه ما بتوانيم مانورهايي را انجام دهيم كه به «موضوع» سياست خارجي امريكا بدل نشويم، هنوز نامشخص است. متاسفانه در حال حاضر مانور، تاكتيك و استراتژي در عرصه سياست خارجي با هم مخلوط شده و نوعي آشفتگي در اين عرصه مشاهده مي شود.» او به حوادث 11 سپتامبر و نقش لابي اعراب و اسرائيل در امريكا هم نيم نگاهي داشت؛ «بعد از حادثه 11 سپتامبر عربستان، پاكستان و افغانستان به عنوان متهمان اصلي مطرح بودند كه سقوط برج هاي دوقلو در كشورهاي آنها برنامه ريزي شده بود. ايران هم همكار امريكا در مبارزه با القاعده قلمداد مي شد و در سه مقطع 11 سپتامبر، 13 نوامبر و 22 دسامبر در اجلاس هاي مختلف اين مساله را ثابت كرد. چه شد كه ايران از همكاري در تروريسم به عضو «محور شرارت» از نگاه امريكا بدل شد؟ در واقع لابي قدرتمند عربي، اسرائيلي و فعاليت هاي پرحجم سرويس هاي امنيتي پاكستان و اعراب سبب شد «آدرس غلط» به امريكا داده شود. فتح كابل و ورود نيروهاي ائتلاف شمال يونس قانوني بدون همكاري ايران محال بود.» خرازي به جايگاه ژئوپولتيك ايران اشاره كرد و تذكر داد كه ايران داراي موقعيتي ويژه است و هر دولتي كه در ايران بر سر كار باشد، مي تواند از امتياز آن بهره گيرد.به گزارش «اعتماد» خرازي همچنين براي تكميل سخنان امين زاده به ارائه توضيحاتي پرداخت؛ «به نظرم بايد ميان سياست خارجي انقلابي و تهاجمي و سياست خارجي ماجراجو تفكيك قائل شد. تمام دولت هاي پس از انقلاب يعني دولت مهندس موسوي، دولت آقاي هاشمي و دولت آقاي خاتمي تحت تاثير نگاه امام و مقام معظم رهبري در حوزه سياست خارجي عمل كردند. بيرون رفتن اسرائيل از جنوب لبنان در دوران آقاي خاتمي رخ داد و از افتخارات امت اسلام به شمار مي رود. به هر حال نبايد همه چيز يك دولت را بد دانست و در مقابل همه اعمال دولت ديگر را تطهير كرد. ما متعلق به تفكري هستيم كه به تنش زدايي و اعتمادسازي در عرصه جهاني معتقد است و البته در دوران اصلاحات اين مساله مورد تاييد رهبري نظام بود. همه ما متعلق به خيمه انقلاب و جمهوري اسلامي هستيم اما درباره چگونه اداره كردن كشور اختلاف سليقه هايي وجود دارد كه امري طبيعي به شمار مي رود.» تحليل خرازي از تفاوت ها ميان دموكرات ها و جمهوريخواهان، پايان بخش اين نشست بود.
سه شنبه 21 آبان 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: واحد مرکزي خبر]

[مشاهده در: www.iribnews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 180]