خاتمي: اصلاحات داراي يك تبار تاريخي است

واضح آرشیو وب فارسی:تابناک: خاتمي: اصلاحات داراي يك تبار تاريخي است
وي افزود: همه حركت‌‏هاي اصلاحي اصيل، استقلال‌‏طلب، آزادي‌‏خواه و دنبال پيشرفت بوده‌‏اند. رئيس جمهور سابق كشورمان با بيان اينكه تاكيد ما نيز بر نيازها و خواسته‌‏هاي عميق و واقعي جامعه است، گفت: در زمينه تاكيد بر دين، معتقدم كه فرهنگ ما - بطور خاص مشرق زمين، و بطور اخص ايران چه بعد از اسلام و چه پيش از آن- فرهنگ ديني است.
رئيس دولت اصلاحات گفت:از رويكردهاي مهم اصلاح‌‏طلبي، احترام به گشادگي در فضاي بحث، گفت وگو و آزادي در ابراز نظر و انديشه‌‏ورزي و هزينه ندادن براي آن است.

به گزارش "ايلنا"، سيد محمد خاتمي در نخستين نشست ويژه تبيين مباني نظري اصلاحات كه در محل دايره‌‏المعارف اسلامي و با حضور رئيس اعضاي بنياد باران، فعالان سياسي، جمعي از روحانيون ،استادان ، محققان، روشنفكران ، هنرمندان و روزنامه‌‏نگاران برگزار شد، با يادآوري اين نكته كه اصلاحات در دو دوره از انتخابات رياست جمهوري به راي مردم گذاشته شد و مورد استقبال قرار گرفت ، با اشاره به آياتي كه در آغاز مراسم تلاوت شد، گفت: اعتقاد داريم حركتي كه افتخار وابستگي و پيوستگي به آن را داريم، در ادامه حركت پيامبران بزرگ الهي حضرت موسي(ع)، حضرت عيسي(ع) و حضرت محمد (ص) است. اما خيال همه را راحت كنم كه اصلاحات نه عصايي دارد كه تبديل به اژدها شود و نه يد بيضائي. بنابراين آناني كه از اصلاحات اژدها مي سازند واصلاحات را بزرگتر از آنچه هست معرفي مي‌‏كنند، در اشتباه هستند.
وي افزود: اما يك اژدهاي بسيار بزرگي وجود دارد و آن بيداري و رشد جامعه است كه هر سحري را باطل خواهد كرد.

اصلاحات مبتني بر درك خواست جامعه و متناسب با شرايط تاريخي امروز ايران است
خاتمي با بيان اينكه درباره اصلاحات خيلي صحبت شده است و شايد بيشتر از همه خود من صحبت كرده‌‏ام و البته كمتر بطور كلاسيك آن را تعريف نموده‌‏ام، گفت:در كنار اين بحث‌‏ها، ديگران هم بحث‌‏هاي متنوع و حتي متفاوتي كرده‌‏اند، بطوري كه احياناً نوعي آشفتگي در معنا و مفهوم اصلاحات در جامعه ما و بخصوص ميان خواص ما وجود دارد و نوعي ابهام براي جامعه‌‏اي كه معتقدم از عمق وجود اصلاحات را درك مي‌‏كنند، وجود دارد.
وي تصريح كرد: مفتخريم كه اصلاحات ما مبتني بر درك نياز و خواست جامعه و متناسب با شرايط تاريخي امروز ايران است و درباره اصلاحات حتي علاوه بر بحث‌‏هاي تحليلي فكر مي‌‏كنم به مناسبت‌‏هاي مختلف، طرح‌‏ها و برنامه‌‏ها عرضه شده است كه هم مبتني بر مباني اصلاحات بوده و هم به نحوي از انحاء توضيح دهنده آنها بوده است.

رئيس بنياد باران با اشاره محتواي سخنان خود در اين جلسه توضيح داد: آنچه امروز مطرح مي‌‏كنيم، در واقع مطلب ناگفته‌‏اي نيست؛ بلكه مدون شده مطالبي است كه به نحوي گفته شده و حتي براساس آن عمل شده است. به عبارت ديگر در اينجا علاقه‌‏منديم كه يك سلسله اصول به عنوان «اصول موضوعه» در مورد اصلاحات بحث قرار گيرد كه بتواند مبناي عمل، حركت، موضع گيري و حتي سياست‌‏گذاري و برنامه‌‏ريزي باشد و از بحث‌‏هاي صرفا تئوريك كمي فاصله بگيريم.
رئيس دولت اصلاحات تاكيد كرد: ناگفته نماند كه اين اصول داراي پشتوانه‌‏هاي فكري و نظري هم هست كه كمابيش مطرح شده است، گرچه احتياج به طرح مفصل‌‏تري دارد. ولي من در اينجا به هيچ‌‏وجه قصد طرح مباحث تئوريك را ندارم. زيرا مباحث تئوريك خيلي ساده و زود به نتايج توافق‌‏آميز نمي‌‏رسد گرچه در جاي خود بسيار مهم است.
خاتمي در پاسخ به اين پرسش كه چگونه بعد از 11 سال مسايل اصلاحات مطرح مي‌‏شود؟ با رد اين مطلب گفت: اصلاحات مطرح شده، به راي گذاشته و براساس آن عمل شده است و توفيق‌‏ها و ناكامي‌‏هايي داشته است. ما دلمان مي‌‏خواهد كه آنچه در اين مدت در جامعه مطرح شده، به عنوان «راهنماي حركت و عمل به صورت دقيق‌‏تر» مطرح كنيم.
وي يا بيان اينكه مسوول مطالبي كه ديگران در خصوص اصلاحات مطرح مي‌‏كنند، نيست،اظهار داشت: مسوول مطالب كساني كه در خصوص اصلاحات صحبت مي‌‏كنند، نيستم چرا كه در اين مدت مطالب زيادي گفته شده كه احياناً صددرصد يا نزديك ، با آنچه مراد ماست بوده است و يا مطالب متفاوتي مطرح شده است؛ كه مورد نظر ما نبوده است.
رئيس جمهوري سابق كشورمان در بيان اصل اول اصلاح‌‏طلبي اظهار داشت: از رويكردهاي مهم اصلاح طلبي، احترام به گشادگي در عالم بحث و گفت‌‏وگو، آزادي در نظر، انديشه‌‏ورزي و ابراز نظر و هزينه ندادن براي آن است.
وي افزود:اگر بخواهيد كه يكي از اصول مهم اصلاح‌‏طلبي از نظر ما را بدانيد، همين«احترام به باز بودن فضاي بحث و نظر و بي‌‏هزينه بودن اظهارنظر كردن و آزادي بيان و فكر» است، ولو اينكه با آن فكر مخالف باشيم. بلكه از محوري‌‏ترين اصول ما تشويق اين فضاي باز و گشاده است.

اصلاحات مناسب ترين راه برون رفت جامعه ما از بحران است
خاتمي در ادامه تصريح كرد: آنچه را كه بيان شده و مردم هم به تفصيل يا اجمالاً از آن آگاه بوده‌‏اند و با فطرت خود پسنديده‌‏اند و به آن راي داده‌‏اند و به اصلاحات مشهور شده است، مناسب‌‏ترين راه برون‌‏رفت جامعه ما از بحراني است كه سده‌‏هاي متمادي به آن دچار بوده‌‏ايم .
وي با بيان اينكه جامعه ما به علل تاريخي دچار بحران‌‏هاي بزرگي است و هنوز هم نجات پيدا نكرده است، به مباحثي كه در خصوص سنت و تجدد در جامعه مطرح است، اشاره كرد و گفت : معتقدم آن چيزي كه به نام اصلاحات مطرح شد و هنوز هم مطرح است، مناسب ترين راه برون‌‏رفت از اين بحران است و مناسب‌‏ترين و راحت‌‏ترين راه دستيابي ارزان‌‏تر و آسان‌‏تر به منافع مادي و معنوي حيات جامعه ايراني و نيز جوامعي است كه در وضعيت تاريخي، اجتماعي و فرهنگي ما مي زيند.
رئيس دولت اصلاحات با تاكيد براين نكته كه آنچه به عنوان اصول مطرح مي شود، شكننده نيست و داراي انعطاف‌‏پذيري است، به بيان اصل دوم اصلاح‌‏طلبي پرداخت و اظهار داشت: اين هم از اصول اصلاحات است كه «ما انديشه انسان و راهكارهايي كه براي مسايل پيدا مي‌‏كند، انعطاف‌‏پذير بدانيم تا تكامل بپذيرد.
خاتمي افزود: اصول ما هم انعطاف‌‏پذير است و ما به عنوان وحي منزل چيزي را مطرح نمي كنيم، بلكه در جريان بحث و گفت و گو مي تواند تكميل و تتميم شود و بهبود و اصلاح پيدا كند.
وي با تاكيد بر استفاده از نظرات مختلف درباره اصلاحات ،گفت: ما بايد به همه اين مسايل توجه داشته باشيم و نبايد اين‌‏گونه باشد كه بگوييم هر كه اين‌‏ها را بگويد، با ماست و هركه نگويد، بر ماست. اما مي‌‏گوييم كه ما اين اصول را داريم و معتقديم كه عملي‌‏تر است و با واقعيت‌‏ها سازگاري بيشتري دارد و با معيارها و موازين، قابل انطباق و سازگاري است و در مقام عمل مي‌‏تواند راهگشا باشد و مي‌‏تواند مبناي جمع و انسجام كساني باشد كه اين حرف‌‏ها را قبول دارند و پايه حركت جمعي، فشرده و غيرپراكنده مجموعه بزرگي در ايران باشد.
وي تاكيد كرد: اگر يك حركت كه ريشه‌‏هاي تاريخي و اجتماعي دارد، از حيث هدف و مضمون به بخش خودآگاه وجدان جامعه آمد، آن حركت آسيب‌‏ناپذيرتر خواهد بود و مورد حمايت و پاسداري خود مردم قرار مي‌‏گيرد و برنامه‌‏ها و سياست‌‏هايي كه از اين حركت برمي‌‏خيزد، داراي پشتوانه محكم‌‏تر مي‌‏شود. معتقدم كه اگر چنين كار تاريخي صورت گيرد، جامعه به مرحله اي مي‌‏رسد كه بجاي آنكه نيازي به قهرمان داشته باشد، خود قهرمان عرصه سرنوشت مي‌‏شود.

اصلاحات داراي رسالت هاي نظري و عملي است
رئيس موسسه بين‌‏المللي گفتگوي فرهنگ‌‏ها و تمدن‌‏ها با طرح اين پرسش كه آيا اصلاحاتي كه ما مي‌‏گوييم، رسالتي دارد؟ گفت: به نظر من هم در نظر و هم در عمل، اصلاحات داراي رسالت است.
وي در توضيح پاسخ خود گفت: از نظر رسالت، اصلاحات عبارت است از بازسازي ذهن اجتماعي و تاريخي جامعه به گونه‌‏اي كه به عنوان «ملت» بتواند خود را بازيابد و قادر باشد كه در عرصه حيات سرزميني، منطقه‌‏اي و جهاني بطور فعال حضور داشته باشد.
وي ابراز عقيده كرد: من معتقدم كه بزرگترين رسالت نظري اصلاحات، بازسازي جامعه به اين صورت است.
خاتمي با طرح اين پرسش‌‏ها كه بالاخره چيزي به نام ملت ايران وجود دارد يا ندارد؟ و چيزي به نام جامعه ايراني وجود دارد يا ندارد؟ گفت: كار اصلاحات بازسازي ذهن و تبيين هويت جمعي اين ملت است تا بتواند بطور فعال در عرصه تعيين سرنوشت خود در سرزميني كه زندگي مي كند، در منطقه و جهاني كه هست، شركت كند.

اصلاحات به دين و مقتضيات زمان اهتمام فراوان دارد
رئيس بنياد باران با تاكيد بر اينكه در اين رسالت نظري اهتمام به چند امر خيلي مهم است، گفت: اولًا اصلاحات به امر دين اهتمام فراوان دارد. چرا كه معتقديم، دين مهمترين عامل هويت‌‏بخش فرد و جامعه و مبناي مهم خاطره مشترك جمعي است و مهم‌‏ترين نقطه اشتراك انسان‌‏ها، اقوام و جوامع، خاطره مشترك است و دين مهمترين عامل خاطره مشترك جمعي در جوامعي مانند جامعه ما و به يك معنا تمام جوامع بشري است.

خاتمي با اشاره به دليل اين مساله گفت: هيچ تمدني كه انسجام‌‏بخش جامعه است را نمي‌‏بينيم كه يا از دين ناشي نشده باشد و يا به شدت از آن متاثر نباشد؛ بخصوص در جوامع شرقي و بالاخص جامعه‌‏اي مانند ايران، دين يك عامل مهم هويت‌‏بخش است.
وي تصريح كرد: علاوه براين به عقيده من كه فكر مي‌‏كنم شما هم با من هم نظر باشيد، دين و بخصوص اسلام براي كمال انسان آمده است. مگر مي‌‏توان اصلاحاتي داشت و به كمال انسان نينديشيد؟ بدون دين و دين داري تامين سعادت در اين جهان و جهان ديگر ميسر نيست و طبعا اصلاحات هم بايد با دين رابطه وثيق داشته باشد.
رئيس دولت اصلاحات تاكيد كرد: اصلاحات ناظر به واقعيات و مقتضيات زمان، بخصوص شرايط تاريخي و اجتماعي است و آن‌‏گونه هم كه ما مطرح مي كنيم، اصلاحات كمتر به بحث‌‏هاي مجرد و منقطع از مقتضيات زمان و مكان مي‌‏پردازد. گرچه همان‌‏گونه كه عرض كردم، بحث‌‏هاي تئوريك هم در جاي خود لازم است.

اصلاحات حركتي در جهت درمان دردهاي مزمن و كهنه جامعه است
رئيس جمهو سابق كشورمان با اشاره به بعد عملي اصلاحات گفت: از لحاظ عملي، آنچه كه من از اصلاحات درك مي‌‏كنم، اصلاحات حركتي در جهت درمان دردهاي مزمن و كهنه جامعه از يكسو و دردهاي جديد و تازه آن از سوي ديگر است.
وي افزود: دردهاي مزمن و كهنه ما ريشه تاريخي دارد و آنها را بايد شناخت، سپس درمان كرد. بخشي از دردهاي جديد هم ناشي از شرايط داخلي، خارجي و تحميل‌‏هايي است كه بر جامعه شده و مي‌‏شود.
وي افزود: من بارها گفته‌‏ام كه در ميان دردهاي مختلفي كه در جامعه وجود داشته است، بخصوص اگر از لحاظ اجتماعي نگاه كنيم، سه درد شاخص استبداد، استعمار و وابستگي به ويژه از 150، 200 سال گذشته قابل لمس، درك و تشخيص در جامعه است.
رئيس بنياد باران با بيان اينكه اين دردها به مرحله احساس و درك جامعه ما رسيده است،اظهار داشت: ديگر لازم نيست كه فقط خواص و متخصصان اين سه درد را بفهمند و به هر فردي كه در جامعه رجوع كنيد، خواهد گفت كه ما از استبداد رنج برده‌‏ايم و حتي شايد نتواند آن را تعريف كند. ولي اگر مصداق آن را به او بگويي، تائيد مي‌‏كند كه اين درد بزرگ ما بوده است.
وي تصريح كرد: مردم همچنين از اينكه سرنوشت ايران در گرو تصميمات بيگانه و سلطه اجانب بوده است و اينكه منافع اين مرز و بوم نه براي حل مشكلات اين كشور و مردم آن تعريف شود، بلكه بايد با منافع كساني تعريف شود كه منافعشان با منافع ما در تضاد است و همه منافع كشور در اختيار ديگران قرار گيرد، ناراضي بوده‌‏اند.

ايران روزگاري در عرصه جهاني بزرگترين حرف‌‏ها را براي گفتن داشته است
خاتمي با تاكيد بر اينكه ملت ايران ملت بزرگ، با غرور و با شرفي است،گفت: ايران روزگاري- چه قبل از اسلام و چه بعد از آن كه از كانونهاي تمدن اسلامي بوده است- در عرصه جهاني بزرگترين حرف‌‏ها را براي گفتن داشته است و دنيا نيازمند ايران بوده است و از آن وام گرفته و هنوز هم وام مي گيرد.
وي با اشاره به اينكه ايران نه تنها براي خودش كه براي دنيا سربلند و سرفراز بوده است، گفت: ايران در روزگاراني يكي از ابرقدرت‌‏هاي دنياي قديم بوده است، ولي اين ملت 200-300 سال است كه عقب افتاده شده است و از گردونه زندگي و پيشرفت عقب افتاده است. اين درد را همه احساس مي كنند.
رئيس دولت اصلاحات تصريح :من بارها گفته‌‏ام كه ما نه تنها از توليد درست محروم هستيم كه از مصرف و به كار بردن توليد ديگران هم گاهي عاجز هستيم. آيا اين درد نيست؟ و آيا لازم است تا كسي دكتراي علوم سياسي و جامعه شناسي داشته باشد و يا فلسفه خوانده باشد تا آنها را بفهمد؟ آيا آن روستايي با فطرت پاك خودش آن را نمي‌‏داند؟ ما عقب افتاده‌‏ايم و ملت ايران اين عقب‌‏ماندگي و عقب‌‏افتادگي را برنمي‌‏تابد.

آزاديخواهي، استقلال طلبي و پيشرفت سه خواست تاريخي ملت ايران بوده است
رئيس بنياد باران با بيان اينكه به دنبال اين دردها سه خواست متناظر و متناسب يعني آزاديخواهي، استقلال‌‏طلبي‌‏خواهي بوجود ميآيد، گفت: معتقدم كه اگر آن سه شرط تحقق يابد عدالت هم محقق مي‌‏شود. مردم ما عدالت مي‌‏خواهند، ولي عدالت برآيند حل آن مشكلات است. ارسطو هم چهار فضيلت را مطرح كرده كه عبارت است از عفت، شجاعت و حكمت و عدالت كه آن را حاصل تعادل سه فضيلت ديگر مي‌‏داند. يعني عدالت يك امر تركيبي است. عدالت خواست مهمي است كه پيامبران و مصلحان هم بر آن تاكيد كرده‌‏اند، ولي مي‌‏توان آن را به طور جداگانه بيان كرد يا اينكه برآيند حل مشكلات ديگر، خود عدالت را تضمين مي‌‏كند.
وي تاكيد كرد: بي عدالتي بر اثر جهل و ناداني مردم و بخصوص مديران و كارگزاران جامعه و نيز سياست‌‏هاي نادرست آنها و استبداد فاسد و سياست‌‏هاي بيگانه و براثر وابستگي به نوعي تحميلي است.
رئيس دولت اصلاحات با تاكيد مجدد بر اينكه در مقام عمل، اصلاحات ناظر بر درمان دردهاي جامعه است كه البته مي‌‏توان فهرست بلندي از دردها را تعريف كرد، گفت: بايد بجاي استبداد، آزادي، بجاي وابستگي، استقلال و بجاي عقب‌‏ماندگي، پيشرفت قرار گيرد و نيز در همه مراحل عدالت در جامعه برقرار شود.

اصلاحات داراي يك تبار تاريخي است
خاتمي با تاكيد بر اينكه اصلاحات داراي يك تبار تاريخي است،گفت: معتقدم، اصلاحاتي كه ما مي‌‏گوييم داراي يك تبار تاريخي است. مردم چيزي به نام اصلاحات را ديدند و افتخار مي‌‏كنيم كه اين اصلاحات در تداوم حركت تاريخي ملت ايران وجود دارد، در وجهه تاريخي هم اصلاحات واقعي تلاشي براي بازسازي هويت جمعي، در جهت اعتلا و فعال شدن در عرصه سرنوشت و حيات اجتماعي بوده است و نيز در صدد درمان دردهايي بوده است كه وجود دارد.
وي افزود: همه حركت‌‏هاي اصلاحي اصيل، استقلال‌‏طلب، آزادي‌‏خواه و دنبال پيشرفت بوده‌‏اند.
رئيس جمهور سابق كشورمان با بيان اينكه تاكيد ما نيز بر نيازها و خواسته‌‏هاي عميق و واقعي جامعه است، گفت: در زمينه تاكيد بر دين، معتقدم كه فرهنگ ما - بطور خاص مشرق زمين، و بطور اخص ايران چه بعد از اسلام و چه پيش از آن- فرهنگ ديني است.
وي در تبيين اين سخن افزود: درون مايه و جان مايه فرهنگي كه جامعه ما را شكل مي دهد، دين است. شما نمي‌‏توانيد در ايران يك دختر خانم يا آقا پسري را پيدا كنيد- ولو از خانواده هايي باشند كه چندان ديني نباشند- كه حاضر باشند مراسم ازدواجشان بدون طي كردن اين مراسم ديني انجام شود و اگر هم چنين افرادي باشند، تعدادشان بسيار اندك است.

وي تصريح كرد: اين درست است كه از حكومت‌‏هاي جبار و مستبد و متعصب رنج برده‌‏اند؛ مگر ما مسلمان‌‏ها رنج نبرده‌‏ايم؟ مگر توسط حاكمان و اميران سني هزاران يا صدها هزار نفر زن و مرد سني سر بريده نشدند؟ مگر توسط حاكم شيعي هزاران چشم از حدقه در نيامد؟ رنجي كه برده‌‏ايم،ربطي به دين ندارد و همه از حكومت‌‏هاي جبار و فاسد رنج برده‌‏ايم.
رئيس بنياد باران تاكيد كرد: به هر حال درون مايه فرهنگ ما ديني است و هيچ حركت اجتماعي و تاريخي به ثمر نمي‌‏رسد، مگر اينكه قابل هضم، لمس، درك و فهم براي توده مردم باشد كه بستر آن حركت است. طبعاً اگر اصلاحات با دين سازگار باشد، خيلي راحت در متن وجدان جامعه ما جا مي افتد.
وي تصريح كرد: زماني من گفتم كه ممكن است بر روي تفكرات مرحوم دكتر شريعتي اظهار نظر شود زيرا موافق ومخالف دارد و طبيعي هم هست، ولي او يك كار مهم كرده است كه زبان خواص را بايد با زبان مردم يكسان كرد كه البته نقش مهم امام(ره) هم در جاي خود بسيار مهم بود و مرحوم شريعتي در اين كار توفيق بزرگ داشت و يك دانشجوي ساده و استاد دانشگاه در كنار يك كارگر و كشاورز قرار گرفت و زبان هم را فهميدند و آن موج ايجاد شد.

رئيس موسسه بين المللي گفتگوي فرهنگ‌‏ها و تمدن‌‏ها با بيان اينكه معتقدم كه فرهنگ غرب موارد منحط و امور خوب بطور توام دارد، اظهار داشت: اينكه ما مهندسي اجتماعي كنيم تا احساس كنيم، معمار جامعه هستيم و جان مردم، فكر مردم، روح مردم، عاطفه مردم و ذهن و عقل مردم در دست ماست، اصولًا از نظر علمي غلط است البته هدايت جامعه از سوي مربيان صالح امر ديگري است.
هيچ حركتي شكل نمي‌‏گيرد مگر اينكه از متن خواست، اراده و فهم و تفاهم توده برخيزد
رئيس دولت اصلاحات تاكيد كرد: هيچ حركتي شكل نمي‌‏گيرد مگر اينكه از متن خواست، اراده و فهم و تفاهم توده برخيزد و در اين زمينه هم تعابير قرآن خيلي عجيب است: « انما انت مذكر و لست عليهم بمسيطر»؛ يعني اصلا تو چه كاره‌‏اي كه به مردم سيطره پيدا كني؟ مردم در متن جانشان فطرت و آگاهي دارند، تو مذكر هستي و وقتي كه به خود آمدند، خودشان حركت مي‌‏كنند و تو آمده‌‏اي كه مردم به قسط برخيزند، نه اينكه آنها را به قسط برخيزاني.

وي تاكيد كرد: عدالت هديه‌‏اي از سوي قدرت‌‏ها و دولت‌‏ها به جامعه نيست، آزادي امري نيست كه قدرت‌‏ها به خاطر هديه آن به مردم بر آنان منت بگذارند.
خاتمي با بيان اينكه آزادي و عدالت متعلق به مردم است،گفت: عدالت و آزادي‌‏اي مستمر مي‌‏ماند كه از متن وجدان جامعه و درك درست آن برآمده باشد. بنابراين هر حركت اجتماعي كه بتواند با اين وجدان اجتماعي تماس بگيرد و با آن بستر يعني جان جامعه تفاهم پيدا كند و مطالب براي آن قابل درك و لمس باشد، آن حركت پايدار، اصيل و حقيقي است.
وي افزود: به همين دليل است كه مي گويم، هر حركت اجتماعي از جمله اصلاحات نمي‌‏تواند با دين مردم كه در عمق وجود آنهاست، بيگانه باشد.

خاتمي در اين بخش از سخنانش به علل ناكامي روشنفكران در جامعه اشاره كرد و گفت:حركت اصلاحات به اين معنا يك حركت ديني است و شايد يكي از رموز ناكامي روشنفكران بريده از دين و منشاء اثر نشدن آنها در تاريخ ما همين مشكل باشد كه با مردم نتوانستند تماس برقرار كنند.
رئيس جمهور سابق كشورمان با تاكيد بر اينكه اصلاحاتي كه ما مي‌‏گوييم اين است كه اگر مردمسالاري، جامعه مدني، پيشرفت و توسعه مي خواهيم، راه اين‌‏ها از طريق دين است، گفت: در جوامعي مانند ما بخصوص با داشتن دين بزرگي مانند اسلام كه البته در آن هم بينش‌‏هاي غلطي وجود دارد، اگر حركت آزادي، استقلال و پيشرفت همسو با حركت خواست ديني جامعه باشد، موفق مي شود.
وي تصريح كرد: آزادي، استقلال و پيشرفت بريده از دين در جامعه ما امكان تحقق ندارد. مگر كساني نبودند كه شعار استقلال و آزادي مي دادند و الگويي كه ارائه مي دادند، ليبرال دموكراسي يا سكولاريسم بود و نا كام ماندند؟ يا در مقابل حركت‌‏هاي ديني بدون مردمسالاري، آزادي و پيشرفت مطرح شدند، اما در جوامعي مانند ما شكست خوردند. ما اين خواسته ها را داريم و معتقديم، دين مان توان سازگاري با آن را دارد و اگر اين سازگاري برقرار شود ، مي توانيم به آينده اي بهتر بيانديشيم.

وي با اشاره به عواملي كه جريان اصلاحات را در طول تاريخ تهديد كرده است،گفت:عمده ترين عامل فشار بر اين جريان اصلاحات در 150 سال گذشته دو جرياني بودند كه در همه چيز، جز يك چيز با هم تضاد و تعارض داشتند. آن يك چيز مورد توافق اين بود كه دين و آزادي و مردمسالاري با هم سازگاري ندارند. امروز از سوي نمايندگان اين دو جريان، اين سخن را به صراحت مي شنويم.
رئيس بنياد باران در تبيين اين مطلب افزود: يك تفكر مي گويد، براي بدست آوردن آزادي راهي جز اين نداريم كه جامعه سكولار، ليبرال دموكرات يا سوسيال دموكرات باشد. جريان ديگر هم مي‌‏گويد، براي اينكه دين‌‏مان محفوظ بماند، نيازمند به حكومت‌‏هاي اقتدارگرا و بي توجه به مردم هستيم. يعني مردم مانند رعيت و احشامي هستند و حكومت هم لطفي كند و نان و آب و غذايي براي آنها تهيه كند.
وي تصريح كرد: بي‌‏توجهي به مردم اين نيست كه نان آنها را ندهند، شايد بخواهند نان هم بدهند، اما دخالت مردم در سرنوشتشان را نمي‌‏پذيرند. اين دو جريان طبيعي است كه مانند دو لبه يك قيچي بزرگترين فشارشان را بر جريان اصلاحات مي‌‏آوردند.

خاتمي در ادامه تاكيد كرد :اصلاحات با وجود اينكه بيشترين زمينه را در متن جان جامعه دارد و اگر ما عاقل و زرنگ باشيم، مردم خيلي زود مي‌‏توانند با آن رابطه برقرار كنند، همواره مورد فشار نيروهاي عجيب وعظيم بوده است. زيرا يك حركت اصيل اجتماعي وقتي مي‌‏خواهد جا بيفتد، موانع و مشكلات بزرگي دارد.
رئيس جمهور سابق كشورمان با اشاره به انقلاب ايران گفت: انقلاب اسلامي معجزه بزرگي در زمان ما بود و مردمي‌‏ترين انقلابي بود كه در تاريخ معاصر بشري و يا شايد در كل آن رخ داد وما هيچ انقلابي را نمي‌‏بينيم كه اين گونه يكپارچه جمعيت راه بيفتد، يك حرف بزند و به دنبال يك رهبر فرهمند و بزرگ حركت كند و اين شگفتي‌‏ها را بيافريند.

وي تصريح كرد: من اين انقلاب بزرگ را بزرگترين فراز اصلاحات 150 سال گذشته در ايران مي‌‏دانم؛ با يك امتياز نسبت به همه جنبش‌‏هاي 150 سال گذشته و آن اينكه اين توفيق را پيدا كرد كه خواست تاريخي مردم(استقلال، آزادي، پيشرفت و عدالت) و نياز واقعي مردم كه همين مسائل بود، با هويت تاريخي و فرهنگي آنان همسو كرد.
خاتمي افزود: مگر از زبان امام(ره) و انقلاب نگفته‌‏ايم كه اسلام مي‌‏آيد و شما را آزاد مي‌‏كند، شما را بر سرنوشتتان حاكم مي كند، ميزان راي مردم باشد، آزادي باشد، از دستاوردهاي بزرگ تمدن غرب استفاده كنيم، انواع و اقسام فساد محو شود، رشيد باشيد ؟ يعني خواست تاريخي مردم با هويت تاريخي مردم يكسان شد و اين معجزه پديد آمد و به همين دليل بين همه وجوه ممكن حكومت و نظام‌‏هاي اجتماعي اين انقلاب و رهبرانقلاب پيشنهاد جمهوري اسلامي را مي‌‏كند كه بزرگترين تعبيري است كه هم مي‌‏تواند خواست تاريخي ملت ايران و هم هويت آن را نشان دهد.

رئيس دولت اصلاحات با بيان اينكه اصلاحات مورد نظردر تداوم آن زنجيره بلندي است كه رنج‌‏ها فراوان كشيده، كامروايي‌‏ها و ناكامي‌‏هايي داشته، در انقلاب اسلامي به اوج خود رسيده و البته به تناسب زمان و مكان، متذكر شرايط تاريخي ويژه خود نيز هست،اظهار داشت:اين اصلاحات اگر بتواند عمق لازم را در جامعه پيدا كند، يعني همان چيزي كه مردم مي‌‏خواهند و ما به عنوان نخبگان جامعه و كساني كه بايد آن مسائل را تبيين كنيم و به سطح خودآگاه ذهن جامعه بياوريم و به يك گفتمان تبديل كنيم، معتقدم مهمترين عامل تحول مثبت در جامعه ايجاد شده است و حتي گفتماني اينچنين مي‌‏تواند جايگزين كاريزماي قهرمان شود.

در دنياي امروز دوري اخلاق از سياست فاجعه بار بوده است
خاتمي در ادامه سخنان خود گفت: واقعيت اين است كه در دنياي امروز، دوري اخلاق از سياست فاجعه بار بوده است. البته در همه ادوار تاريخ، نبود اخلاق و متعهد نبودن سياست به اخلاق يك فاجعه ايجاد كرده، اما در دنياي امروز به خاطر غول‌‏آسايي قدرت تكنيك و پيوستگي جهان امروز به يكديگر و بروز قدرت‌‏هاي سياسي، اقتصادي، نظامي و تبليغاتي فراملي، بداخلاقي ابعاد وحشتناكي پيدا كرده است.

رئيس موسسه بين‌‏المللي گفت‌‏وگوي فرهنگ‌‏ها و تمدن‌‏ها افزود: اين مساله در گفت‌‏وگوي تمدن‌‏ها و اديان بسيار جذاب است و بدان پرداخته شده است و اين يك فاجعه جهاني است. در جامعه ما غفلت از اخلاق و دوري از آن زيان‌‏هاي مضاعف دارد.
خاتمي در پايان سخنان خود بارديگر بر اخلاق محوري در جامعه تاكيد كرد و گفت: يكي از محورهاي اصلي اصلاحات اخلاق است و معتقدم كه جامعه مدني، مردمسالاري، توسعه و عوامل ديگر كه از اهداف اصلاحات است، در متن جامعه اخلاقي معناي ويژه خود را پيدا مي‌‏كند.

گفتني است پيش از سخنان خاتمي، مرتضي حاجي مدير عامل بنياد باران گفت: به عنوان يك عضو جامعه، وظيفه خود مي‌‏دانم كه از همت و تلاش آقاي خاتمي در سربلندي ايران تشكر كنم.
شنبه 18 آبان 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: تابناک]

[مشاهده در: www.tabnak.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 62]