هیجان انگیزترین دوره کیهان شناسی

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق:

◊

هیجان انگیزترین دوره کیهان شناسی

در یازدهم می ۲۰۰۹ / ۲۱ اردیبهشت ۱۳۸۸؛ شاتل فضایی آتلانتیس پرواز خود را به سوی تلسکوپ فضایی هابل آغاز کرد.

این، آخرین ماموریت تعمیر تلسکوپ فضایی است و صدالبته، مهم ترین و پیچیده ترین آنها نیز به شمار می رود. اگر این ماموریت با موفقیت به پایان برسد، هابل توانمندتر از هر زمان دیگری باز خواهد گشت و برای حداقل پنج سال دیگر به فعالیتش ادامه خواهد داد.
فضانوردان در این ماموریت ۱۱ روزه، این تلسکوپ را طی چندین راه پیمایی فضایی کاملا تعمیر خواهند کرد. آنها ژیروسکوپ های تلسکوپ (که وظیفه جهت یابی و تعادل تلسکوپ را برعهده دارند) و کامپیوتر تبادل اطلاعات را (که مدتی است از کار افتاده) تعویض خواهند کرد و علاوه بر تعمیر ابزارهای فعلی، دو ابزار جدید نیز روی آن نصب خواهند کرد. با این کار، هابل پنج ابزار علمی فعال خواهد داشت تا دور جدید اکتشافات خود را آغاز کند. هر ماموریت پرواز شاتل به سوی تلسکوپ فضایی هابل حدود یک میلیارد دلار هزینه در بر دارد.
در آخرین ماموریت تعمیر هابل (ماموریت۳ب در اسفند ۱۳۸۰)، من در مقام عضو علمی موسسه علوم تلسکوپ فضایی ناسا، از نزدیک با ماموریت تعمیر ارتباط داشتم و توانستم جزء به جزء برنامه ریزی پیچیده این ماموریت را تجربه کنم. حضور در صف مقدم و مشاهده آن چه فضانوردان انجام می دادند، تجربه ای بی اندازه گران بها بود. در آنجا فهمیدم که انجام چنین وظایفی در شرایط بی وزنی چقدر دشوار است. اما هیجان بیشتر را وقتی تجربه کردم که در تهیه نخستین تصاویر با استفاده از ابزارهای تازه نصب شده تلسکوپ فضایی هابل درگیر شدم. هم اکنون نیز با همکارانم در موسسه علوم تلسکوپ فضایی هابل در مورد ماموریت تعمیر فعلی در ارتباط هستم.
در طول این ماموریت، شاتل دیگری نیز در سکوی پرتاب، آماده پرواز است تا اگر مشکلی در ماموریت تعمیر هابل پیش آمد، فضانوردان را نجات دهد و سالم به زمین بازگرداند.
هابل ۱۹ سال پیش به فضا پرتاب شد. وقتی طراحی این پروژه انجام می شد، دانش آموز دبیرستان بودم و وقتی این تلسکوپ بالاخره در مدار زمین قرار گرفت، دوره فوق دکتری را پشت سر می گذاشتم. پس از پشت سر گذاشتن مشکلات فنی و مالی فراوان، این تلسکوپ بالاخره خود را به عنوان مهم ترین و پیچیده ترین ابزار ساخت بشر در طول تاریخ اثبات کرد. هابل هم اکنون در ارتفاع ۵۶۰ کیلومتری سطح زمین قرار دارد و تقریبا هر ۹۵ دقیقه یک بار به دور زمین می گردد.
هابل موفق شده است به تمام اهداف علمی که در آغاز برای آن طراحی شده بود، دست یابد و علاوه بر آن، کشفیات غیرمنتظره فراوانی را انجام دهد. هابل یکی از قدیمی ترین پرسش های کیهان شناسی را پاسخ داد و آن، اندازه گیری آهنگ انبساط عالم بود. هابل فهمید که عمر عالم ما ۱۳.۶ میلیارد سال است (عمر منظومه شمسی ۴.۵ میلیارد سال است). هابل انواع جدیدی از کهکشان ها کشف کرد و با به تصویرکشیدن اندرکنش ها و برخورد کهکشان ها با یکدیگر، ما را در درک فرآیند تکامل کهکشان ها یاری کرد. هابل توانست نخستین نسل از کهکشان ها را وقتی جهان کمتر از یک میلیارد سال عمر داشت، آشکار کند.
در جستجوی سیارات زمین مانند، تفکیک فوق العاده عالی هابل کمک کرد تا انبوهی از این اجرام شناسایی شوند؛ شاید برخی از آنها محیط مناسبی برای تشکیل حیات داشته باشند.
رصدهایی که با استفاده از هابل انجام شد، وجود انرژی تاریک را تایید کرد؛ انرژی مرموزی که ۷۵درصد از محتوای عالم ما را تشکیل می دهد. این موجود، انبساط عالم را شتاب می دهد و بر آینده عالم بسیار تاثیرگذار است. هابل هم چنین وجود ماده تاریک را در کهکشان ها اثبات کرد که ۹۵درصد از تمام ماده موجود در جهان را تشکیل می دهد. ما می توانیم تنها ۴درصد از ماده موجود در جهان را ببینیم و ۹۵درصد باقیمانده، تاریک است.
و درنهایت، هابل ژرف ترین تصویری را که نوع بشر تاکنون توانسته است از عالم ببیند، تهیه کرد. این تصویر تا سال های سال، دورترین چشم انداز عالم باقی خواهد ماند.
اما برای آینده، ابزارهای جدیدی که در این ماموریت نصب خواهند شد، کمک خواهند کرد تا به گذشته دورتری بنگریم، وقتی که کهکشان ها صرفا چند صد میلیون سال عمر داشتند. می توانیم فرایند تشکیل کهکشان ها را در حین روی دادن تحلیل کنیم و علاوه بر آن، منشا حیات را با مطالعه دیگر سیارات و ترکیبات شیمیایی موجود در آنها بررسی کنیم.
این ماموریت تعمیر چهارصد سال پس از آن روی می دهد که گالیله با تلسکوپ خود به مشتری نگاه کرد. آن زمان، حد رویت ما فراتر از سیاره مشتری نبود؛ اما امروز می توانیم دوردست ترین کهکشان ها را ببینیم و در گذشته های دور، وقتی که جهان تنها یک درصد از عمر فعلی اش را سپری می کرد، بگردیم. این تلسکوپ موفق شده است شیوه نگرش ما را به جهان برای همیشه تغییر دهد.
من معمولا به دانشجویانم می گویم که ما در دوره ای هیجان انگیز از کیهان شناسی زندگی می کنیم، جایی که می توانیم پاسخ بسیاری از پرسش هایی را که قرن هاست ذهن بشر را به خود مشغول کرده، بدست آوریم؛ پرسش هایی که تا همین چند سال پیش، فقط فیلسوفان می توانستند به بحث درمورد آنها بپردازند.
تصورش سخت است که تلسکوپ کوچکی چون هابل که قطرش به ۲.۵ متر هم نمی رسد، توانسته باشد چنین انقلابی در علم و دانش ایجاد کرده باشد. موفقیت هابل، قدرت ذهن، تخیل و اراده آدمی را نمایش می دهد و به وضوح، اثبات می کند که هر چیز امکان پذیر است و هیچ مرزی برای علم متصور نیست. ما باید از جایگاه یکتای خود در کیهان استفاده کنیم تا بیشتر در مورد آن بفهمیم و درک کنیم که چطور کار می کند. این، هدف نهایی ما است. افلاطون می گوید: «بخشش کودکی که از تاریکی می ترسد، آسان است. مصیبت واقعی، مردی است که از روشنایی می ترسد».

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 195]