کاپیتولاسیون و ترور منصور

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: قضاوت كنسولي يكي از مهمترين مباحث مربوط به تابعيت در حوزة حقوق بين.الملل خصوصي بوده و ماية بروز مجادلات و ماجراهاي تاريخي زيادي در طول تاريخ به ويژه سده.هاي اخير گرديده است.
گرچه ممكن است كاپيتولاسيون به معني حق قضاوت كنسولي براي اتباع بيگانه و مجازات مجرمين ساكن در كشورهاي غيرمتبوع براساس حقوق كشور تابعه آنها عادي و ساده تلقي شود، اما اصلاً اينگونه نيست و اين مساله به قدري پراهميت است كه استقلال و حتي تماميت ارضي كشوري را مي.تواند در معرض خطر قرار دهد. كشوري كه توانسته باشد حق قضاوت كنسولي (كاپيتولاسيون) را براي اتباع خويش كسب نمايد عملاً حاكميت كشور امتيازدهنده بر اتباع خود و اموال و املاك آنها را از ميان برداشته و شخص بيگانه مي.توانند كشور مزبور را بخشي از خاك كشور خويش تلقي نمايد. حتي ممكن است از اين هم فراتر رود و دولت متبوع آن شخص بيگانه براي دستيابي به اهداف استعماري خود قوانين مربوط به مجازاتهاي خاصي را تا سرحدامكان خفيف و نازل قرار دهد و دست اتباع خود را در هرگونه اقدام ضدفرهنگي و ضدسياسي يا اقتصادي در كشور مقابل بازگذارد. بنابراين اصل مقوله كاپيتولاسيون يك موضوع بسيار مهم در حقوق بين.الملل خصوصي و مباحث مربوط به تابعيت است.
حال بايد با دقت فراوانتري موضوع كاپيتولاسيون در ايران را مورد مطالعه و بررسي قرارداد و صرف.نظر از سوابق تاريخي آن كه به عهد مغول يا عصر صفويه بازگردد، مصداق بارز و اسف.بار آن در تاريخ معاصر را مورد سنجش و ارزيابي دقيق قرار داد. تصويب كاپيتولاسيون در زمان نخست.وزيري حسنعلي منصور دست كمي از قرارداد 1919 وثوق.الدوله نداشت و عدم مخالفت با آن به منزلة سكوت در مقابل سلطة بيگانه بر ايران بود.
لذا عظمت اين رويداد باعث ورود تمام.عيار حضرت امام خميني(ره) به عرصة مبارزات سياسي گرديد و گرچه مخالفت با آن موجب تبعيد آن حضرت گشت، در درازمدت ريشه سلطه امريكا را از ايران بركند و نقطة عطف انقلاب اسلامي شد. مقاله حاضر به اين موضوع بيشتر مي.پردازد.

● نويسنده: منيژه - صدري

● مدیر سایت باشگاه اندیشه
● منبع: ماه نامه - زمانه - 1383 - شماره 25، مهر

اغلب محققان ريشة تاريخي پيدايش كاپيتولاسيون در ايران را از زمان انعقاد عهدنامة تركمنچاي مي.دانند.(1) برخي نيز برآنند كه سابقة تاريخي اعطاي امتياز به بيگانگان، از جمله كاپيتولاسيون، به دورة مغولان بازمي.گردد.(2) اعزام ميسيونهاي مختلف از طرف كليساي كاتوليك رم به امپراتوري مغول با اهداف متعددي انجام مي.گرفت. ايلخانان مغول براي جلب توجه اروپائيان امتيازاتي به آنها دادند كه هرچند با اعطاي حق كاپيتولاسيون پس از عهدنامة تركمنچاي تفاوت داشت، بايد آن را در زمره اولين امتيازاتي دانست كه در ايران به بيگانگان داده شد و زمينه. را براي اعطاي امتياز در دوره.هاي بعدي مهيا كرد.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 332]