به مناسبت اول ذي القعده سالروز ولادت حضرت فاطمه معصومه(س) جايگاه علمي و معنوي كريمه اهل بيت(س)

واضح آرشیو وب فارسی:کيهان: به مناسبت اول ذي القعده سالروز ولادت حضرت فاطمه معصومه(س) جايگاه علمي و معنوي كريمه اهل بيت(س)
در مقاله حاضر ضمن بررسي مقام علمي و معنوي حضرت معصومه(س) اهميت محبت و دوستي خاندان رسالت و نبوت مورد تأكيد قرار گرفته است. با تشكر از اداره ارشاد قم بخاطر ارسال اين مقاله، با هم آن را از نظر مي گذرانيم.
اهميت دوستي اهل بيت (ع)
بدون ترديد از عوامل مهم قرب به خداي متعال، محبت و دوستي پيامبر اكرم، حضرت محمد(ص) و امامان معصوم عليهم السلام و فرزندان و ذراري آن بزرگواران است.
اين موضوع مستفاد از قرآن و سنت است؛ اما از قرآن، آيات زيادي بر آن دلالت دارد و روشن ترين آيات، اين آيه شريفه است كه مي فرمايد: «قل لا اسئلكم عليه اجراً الا الموده في القربي»؛ اي پيامبر به مردم بگو من از شما درخواست هيچ اجر و مزدي براي رسالتم نمي كنم جز محبت و دوستي با خويشانم.
روايات زيادي هم در اين زمينه وارد شده است كه مضمون آنها اين است كه پيامبر اكرم(ص) و امامان عليهم السلام از مردم خواسته اند كه با فرزندان آنان دوستي نمايند. ما يك روايت را در اينجا ذكر مي كنيم.
از پيامبر اكرم(ص) روايت شده است كه فرمودند: «احبوالله لما يغذوكم من نعمته و احبوني لحب الله و احبو ذريتي لحبي اياهم؛ خدا را دوست بداريد! به خاطر نعمتهايي كه به شما ارزاني داشته است و مرا هم دوست بداريد! به جهت دوستي با خدا (چون من پيامبر الهي هستم) و با فرزندان من دوستي نماييد! چون من آنها را دوست دارم.
از متون بسياري از زيارات امامان و فرزندان آنها نيز همين مطلب استفاده مي شود؛ مثلاً در زيارت عاشورا آمده است؛ «اتقرب الي الله بحبكم و البرائه من اعدائكم؛ تقرب مي جويم به خداوند، به واسطه دوستي با شما و بيزاري جستن از دشمنان شما.
زيرا پيامبر عظيم الشأن(ص) و امامان معصوم عليهم السلام و فرزندان بزرگوار آنان واسطه فيض الهي هستند و خداوند متعال به واسطه آنان بر تمام انسانها و كل عالم هستي فيض بخشي مي كند وهر اندازه اي كه انسان به خدا ايمان داشته باشد و به خداوند عشق بورزد، بايد به همان نسبت اولياي الهي را دوست بدارد.
اين محبت و دوستي كه از مطالبات خدا و پيامبر و امامان معصوم است، نصيب كسي مي شود كه عظمت خداو پيامبران و ساير اولياي خدا را درك كند و آنان را بيشتر بشناسد؛ زيرا محبت، فرع بر معرفت است. اگر معرفت نباشد و يا از انسان سلب شود، محبت هم از بين مي رود؛ چنان كه در زيارت حضرت فاطمه معصومه عليها السلام آمده است: و ان لا يسلبنا معرفتكم انه ولي قدير؛ از خداي ولي و قدير مي خواهم كه معرفت شما خانواده را از من سلب نكند.
معرفت و شناخت مقامات معنوي و بلندي شأن اولياي الهي، عطيه و اكرامي است از جانب خداوند متعال؛ چنان كه در زيارت شريف عاشورا مي خوانيم: «فاسئل الله الذي اكرمني بمعرفتكم و معرفه اوليائكم و رزقني البرائه من اعدائكم ان يجعلني معكم في الدنيا و الاخره؛ از آن خدايي كه مرا به شناخت و اعتقاد به شما خانواده اكرام كرده و بيزاري از دشمنانتان را به من روزي كرده است مسئلت مي كنم كه مرا در اين دنيا وآخرت با شما قرار دهد.
به طور مسلم يكي از راههاي تحصيل معرفت نسبت به اوليا، تأمل و مطالعه در شرح حال و سيره و زندگاني آنان است و نيز توجه به مقامات معنوي و فضايل اخلاقي و مناقبي، مانند: معجزات و كرامات آنان است.
اين نوع از معرفت، علاوه بر اينكه در اصل محبت و ازدياد آن اثري مهم دارد، موجب تربيت و الگو گرفتن از آنان نيز مي گردد؛ زيرا هيچ كس نمي تواند به تربيت صحيح و سعادت و كمال برسد، مگر از راه الگوپذيري از كساني كه خود به مقام قرب الهي نايل آمده و از طريق اصلاح خود به هدف نهايي رسيده اند.
اگرچه مرتبه اعلاي معرفت به پيامبر وامامان معصوم عليهم السلام و ساير اولياي الهي از قدرت ما خارج است، اما با كوشش و مجاهده مي توان به مقامات بلند معنوي و كرامت و وساطت آنان درفيض الهي رسيد؛ زيرا بسياري از ابزارهاي معرفت، به واسطه روايات خود ايشان در اختيار ما شيعيان قرار دارد كه با مطالعه مي توان به اين هدف رسيد و از اين راه محبت بيشتر آنها را تحصيل كرد. از جمله اين بزرگان، سيده جليله فاطمه معصومه(س) دختر بزرگوار حضرت امام موسي بن جعفر(ع) است كه در نوشتار حاضر گوشه اي از مقامات معنوي و فضايل و مكارم روحاني آن بانوي بزرگ اسلام كه فرزند امام و خواهر امام و عمه امام است، بيان مي شود.
اين بانوي بزرگ در عظمت و بلنداي معنويت در حد بانوان بزرگ اسلام است و لقب او معصومه، نشان دهنده اوج عظمت و بزرگي اوست و اخبار و روايات و نيز قراين و شواهد موجود در زندگي ايشان بيان كننده كمالات و فضايل نفساني و مقامات معنوي براي ايشان است كه در ساختار اصلي اين مقابله به آنها پرداخته شده است.
ذكر نسب فاطمه معصومه(س)
نام آن حضرت، فاطمه و ملقب به معصومه است. پدر آن بزرگوار، امام موسي كاظم(ع) و مادر آن حضرت، نجمه خاتون كه قبر شريفش در مدينه طيبه است، مي باشد. ايشان و برادرشان، حضرت امام علي بن موسي الرضا از يك مادر بودند، چنان كه از كتاب «دلائل الامامه» طبري مازندراني استفاده مي شود.
ولادت با سعادت آن حضرت به نقل كتاب «نزهه الابرار في نسب اولاد الائمه الاطهار» روز دوشنبه اول ماه ذي قعده سال يكصد و هفتاد و سه واقع شده است. بنابراين، عمر شريفش 72 سال بود كه در سال دويست و يك از هجرت، روز دهم ربيع الثاني در قم از دنيا رفت. امام كاظم(ع) اختيار ازدواج دخترهاي خود را به فرزندش، علي بن موسي الرضا(ع) داده بود؛ چنان كه در كافي مذكور است كه حضرت موسي بن جعفر(ع) در وصيت نامه خود نوشته بود كه شوهر ندهد احدي دخترهاي مرا نه عموهاي آنها و نه برادرهاي آنها، مگر با مشورت فرزندم علي و اگر برادري بخواهد خواهر خود را كه از مادر يكي باشند، شوهر دهد بايد با مشورت و رأي و امر فرزندم علي باشد؛ زيرا كه او بيناتر است به مناكح قوم خود و او به هر كس صلاح دانست، شوهر دهد وگرنه، شوهر ندهد و به دخترهاي خود همين گونه كه نوشته ام به آنها نيز وصيت نموده ام.
پس معلوم مي شود كه از براي آن بانو كفوي و همسري پيدا نشده، لهذا حضرت امام رضا(ع) او را شوهر نداد. بايد متذكر شد نه تنها سيده جليله، فاطمه دختر امام موسي(ع) ازدواج نكرده، بلكه ساير دختران آن حضرت نيز ازدواج نكرده بودند. چنانكه صاحب تاريخ قم به اين مطلب اشاره نموده است.
روشن است كه خود اين مطلب دليل و شاهدي است قوي بر عظمت و جلالت بي بي فاطمه معصومه(ع) كه همتايي براي ايشان در ازدواج نبوده است.
مقام علمي حضرت معصومه (ع)
حضرت معصومه درخانداني كه سرچشمه علم وتقوا و فضايل اخلاقي بودند، نشو و نما يافت. پس از آنكه پدر بزرگوار آن بانوي گرامي به شهادت رسيد فرزند ارجمند آن امام يعني حضرت رضا (ع) عهده دار امر تعليم و تربيت خواهران و برادران خود شد. دراثر توجهات زياد آن حضرت هر يك از فرزندان امام كاظم به مقامي شامخ دست يافتند و زبانزد عام و خاص شدند. ابن صباغ مالكي دراين باره گويد: هر يك از فرزندان ابوالحسن موسي معروف به كاظم(ع) فضيلتي مشهور دارد. چنانچه اربلي هم در اين زمينه مي نويسد: هر يك از فرزندان ابوالحسن موسي عليه السلام داراي فضيلت و منقبتي معروف است.
مسلماً در ميان فرزندان امام كاظم(ع) بعد ازحضرت رضا (ع) حضرت معصومه(س) از نظر علمي و اخلاقي والامقامترين آنان بود. اين حقيقت از اسامي و القاب و تعريفها و توصيفاتي كه ائمه اطهار از وي نموده اند، هويداست. و با توجه به اين حقيقت كه ارتباط تنگاتنگ و غير قابل انفكاكي ميان تهذيب نفس و طي مدارج اخلاقي و عرفاني وجود دارد، مي توان به رتبه و مقام علمي غير قابل توصيف حضرت معصومه پي برد.
مؤيد سخن فوق روايت صالح بن عرندس حلي، بزرگوار شيعي قرن نهم هجري دركتاب «كشف اللئالي» است.
وي گويد: روزي جمعي از شيعيان به قصد ديدار حضرت موسي بن جعفر(ع) و پرسيدن سؤالي از ايشان، به مدينه منوره مشرف شدند، چون امام كاظم(ع) درمسافرت بود، سؤالات خود را به حضرت معصومه(س) كه در آن هنگام در سنين نوجواني بود، تحويل دادند. فرداي آن روز مجدداً به منزل امام مراجعه كردند، ليكن هنوز ايشان از سفر برنگشته بود. چون ناگزير به بازگشت بودند، مسائل خود را مطالبه نمودند تا در مسافرت بعدي خدمت امام برسند، غافل از اينكه حضرت معصومه(س) جواب پرسشها را نگاشته بود. وقتي پاسخها را ملاحظه كردند. بسيار خوشحال شدند و پس از سپاسگزاري فراوان شهر مدينه را ترك كردند. در ميانه راه با كارواني برخورد كردند كه امام كاظم(ع) هم همراه آن كاروان درحال بازگشت به مدينه بود. پس از شرفيابي به محضر حضرتش پاسخ سؤالات ديني خود را به ايشان عرضه نمودند. چون امام پاسخ سؤالات را مطالعه فرمود، سه بار فرمود:«فداها ابوها» پدرش فداي او باد. امام با اين جمله، صحت پاسخ ها را مورد تأييد قراردادند.
زيارت نامه مخصوص
يكي از شواهد عظمت استثنايي حضرت معصومه (ع) زيارت نامه اي است كه از ناحيه معصوم درشأن او شرف صدور يافته است. بعد ازحضرت زهرا (ع) او تنها بانويي است كه زيارت مأثوره دارد.
سعد اشعري قمي مي گويد:«درمحضر امام رضا عليه السلام بودم كه به من فرمود: سعد! قبري از ما در نزد شما وجود دارد.
سعد عرض كرد: قربانت گردم، آيا مقصود شما قبر فاطمه دختر موسي بن جعفر(ع) است؟ امام رضا فرمود:
آري، كسي كه با معرفت به جايگاه او، وي را زيارت كند، بهشت براي اوست.
سپس فرمود: وقتي كنار قبرش رفتي، در بالاي سر آن حضرت بايست و 34 مرتبه الله اكبر و 33 بار سبحان الله و 33 مرتبه الحمدلله بگو و آن گاه بگو: السلام علي آدم صفوهء الله...
ويژگيهاي اين زيارت نامه
1- درآغاز زيارت نامه، اذكار تكبير، تسبيح و تحميد گفته مي شود كه در زيارتهاي ديگر ديده نشده است. زائر با اين سرآغاز توحيدي، با حالتي ملكوتي و به دور از شوائب و آلودگيها، ارتباطي معنوي برقرار مي كند و اين عالي ترين حال بنده خدا در برابر عظمت اولياي خداست.
2-عرض ادب و تقديم سلام به محضر مقدس معصومين عليهم السلام به صيغه مخاطب آمده، ولي در زيارت نامه هاي ديگر فقط براي آن معصوم خاص، صيغه مخاطب به كار رفته است. رمز آن را در حديثي از امام صادق عليه السلام مي يابيم كه فرمود:
خدا حرمي دارد كه مكه است، پيامبر حرمي دارد كه مدينه است و اميرالمومنين(ع) حرمي دارد كه كوفه است و ما حرمي داريم كه قم است و به زودي، زني از فرزندان من در آنجا دفن مي شود كه نامش «فاطمه» است. هركس او را زيارت كند، بهشت بر او واجب خواهد شد ] در ذيل روايت آمده
] امام صادق (ع) اين سخن را قبل از ولادت امام كاظم(ع) فرمود»: شايان ذكر است كه تقديم سلام به پيشگاه امام زمان عليه السلام به صيغه غايب آمده و شايد يكي از اسرار آن اشاره به غيبت آن حضرت باشد.
3- آنچه از حضرت معصومه(س) دراين زيارت نامه خواهانيم. خواسته اي به اجابت رسيده مي باشد؛ چون بنا به احاديث، فضيلت زيارت آن حضرت بهشت است.
4- دراين زيارت نامه، يك دوره معارف شيعه به طور فشرده بيان شده است كه به برخي از آنها اشاره مي شود:
1-اعتقاد به نبوت، امامت و معاد؛
2- دعا براي ورود به بهشت، حوض كوثر و سيراب شدن از آن به دست ساقي كوثر، محشور شدن در زهره اهل بيت و دعا براي فرج و درك سرور اهل بيت عليهم السلام در زمان ظهور و گردآمدن تحت لواي آن حضرت در زمان ظهور و يا رجعت؛
3- تقرب به خدا با محبت اين خاندان و اعلان برائت از دشمنانشان؛
4- اعلام تسليم و انقياد و دوري از انكار و استكبار؛
5- اظهار اين عقيده كه نعمت ولايت از عنايت خداست و استواري برآن جز با حول و قوه الهي ميسر نيست؛
6- تقاضاي شفاعت از حضرت فاطمه معصومه.
پنجشنبه 9 آبان 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: کيهان]

[مشاهده در: www.kayhannews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 165]