صانعي دره بيدي:فقر كتابهاي فلسفي در فرهنگ ما هنوز نمود دارد

واضح آرشیو وب فارسی:مهر: صانعي دره بيدي:فقر كتابهاي فلسفي در فرهنگ ما هنوز نمود دارد
استاد فلسفه دانشگاه شهيد بهشتي اعتقاد دارد كه با وجود بهبود آثار فلسفي در ايران در طول چند دهه اخير، هنوز در اين زمينه با فقر مواجهيم.

به گزارش خبرگزاري مهر،" منوچهر صانعي دره بيدي" در حالي اين سخنان را در نشست 50 سال كتابهاي فلسفي عنوان كرد كه سياوش جمادي، پژوهشگر و مترجم برنده كتاب سال جمهوري اسلامي، از ديگر حاضران در جلسه بود. اين نشست عصر ديروز در سراي اهل قلم برگزار شد.

دره بيدي در ادامه با بيان اينكه بحث پيرامون كمي‌ها و كاستي‌ها، از مهم ترين مسايلي است كه در اين جلسات مطرح مي‌شود، گفت: سال 1350 كه به عنوان دانشجو دوره كارشناسي وارد دانشگاه تهران شدم، تعداد كتابهاي فلسفي بسيار كم بود و تنها كتابهايي چون فلسفه غرب، سير حكمت در اروپا، تاريخ فلسفه، رساله گفتار دكارت با ترجمه فروغي و چند كتاب ديگر با ترجمه رضا زاده شفق در دسترس ما بود.

وي تصريح افزود: با گذشت 37 سال از آن تاريخ، هنوز در فقر كتابهاي فلسفي به سر مي‌بريم. يكي از راههاي دسترسي به منابع فلسفي زبان‌داني است، اما متأسفانه بيشتر ايراني ها با زبانهاي ديگر آشنا نيستند. متأسفانه در فرهنگ سنتي ما زبان‌داني، همپايه كفر ورزيدن است و همين راه را بر ما دشوار كرده است.

مؤلف كتاب "پيام نيچه" افزود: در چنين شرايطي بدون آشنايي با زبان، وارد دانشگاه شدم و سير آموختن ما به دليل فقدان منابع و عدم تسلط به زبانهاي ديگر با دشواري پيش مي‌رفت.

عضو هيئت علمي دانشگاه شهيد بهشتي با بيان اين مطلب كه امروزه منابع فلسفي در ايران از نظر كمي در موقيعت بهتري قرار دارند، يادآور شد: خوشبختانه آثار افلاطون، كتابهاي مهم ارسطو، برخي كتب دكارت، كانت و هگل به فارسي ترجمه شده‌اند، شايد تعداد منابع فلسفي در مقايسه با 37 سال پيش چند برابر شده باشد، اما با اين همه ما تنها توانسته‌ايم 1 از هزارم كتابهاي فلسفي را در ايران ترجمه كنيم و همچنان در گام اول ترجمه و تأليف كتابهاي فلسفي هستيم.

دره بيدي افزود: تمام كارهايي كه براي تأليف يا ترجمه كتابهاي فلسفي در ايران انجام شده به صورت خودجوش و با دشواري همراه بوده است. در چنين شرايطي، يك مترجم با دشواري بسيار بايد سالها وقت خود را پاي ترجمه بگذارد و پس از آن در جستجوي ناشري باشد كه كتاب او را منتشر كند. در نهايت هم كتابش پشت سد مميزي كتاب وزارت فرهنگ و ارشاد بماند.

وي با بيان اين مطلب كه فرهنگ در جريان ارتباط انسانها، ملتها و انديشه‌ها پديد مي‌آيد، گفت: وضعيت فلسفه عبارت است از وضيعت تفكر. انديشه چيزي نيست كه از آسمان بسته‌بندي شده و افتاده باشد روي زمين؛ يا در تاريخ يك بار افتاده باشد و مثلاً گفته باشند اين سهم ژاپني و اين هم سهم آلمانيها است.

مترجم كتاب "اصول فلسفه" با بيان اين مطلب كه تفكر در مجموعه روابط اجتماعي شكل مي‌گيرد، يادآور شد كه تفكر يعني دين و اخلاق كه در مجموعه روابط اجتماعي شكل مي‌گيرد. از اين رو، كتابهاي فلسفي تنها معطوف به انديشه كانت و هگل و لايب‌نيس نمي‌شود، بلكه بايد كتابهاي اينشتن، فرويد و لاكان را نيز ترجمه كنيم.

صانعي دره بيدي با تأكيد براين مطلب كه نبايد آثار انديشمنداني ايراني چون ابن سينا و سهرودي را صرفاً در شمار فلسفه اسلامي بدانيم، گفت: اين آثار در شمار فلسفه ايراني قرار مي‌گيرند.

وي افزود: درست است كه ابن‌سينا مسلمان بوده است، اما او در ابتدا يك فيلسوف ايراني است و فلسفه ايراني در نتيجه ترجمه آرا و انديشه فلاسفه يوناني شكل گرفته است. اين دليل نمي‌شود كه چون اين فلاسفه ايراني آثار خود را به زبان عربي نوشته‌اند، آنها را فيلسوف اسلامي بخوانيم.

مؤلف كتاب "جايگاه انسان در انديشه كانت"، خاطر نشان كرد: به اعتراف محققان غربي يكي از منابع مدرنيته در غرب، آشنايي با منابع شرقي از جمله ايراني بوده است.

اين مدرس دانشگاه يكي از دلايل پشرفت ژاپنيها را ناشي از ترجمه آثار فلاسفه غرب و بهره بردن از آراي انديشمندان غربي در اقتصاد ، صنعت و كليت زندگي‌شان دانست.

صانعي دره بيدي با اشاره به بده و بستانهاي 3 زبان آلماني فرانسه و انگليسي در فلسفه گفت: اين سه زبان بسيار به‌روز و كارآمد هستند و به فاصله يك سال يا در نهايت 3 سال آثارفلسفي كه به يكي از اين زبانها نوشته مي‌شوند، به ديگر زبانها ترجمه مي‌شوند.

اين مدرس دانشگاه يكي از راههاي رونق ترجمه كتابهاي فلسفي در ايران را ، پر كردن خلاي تفكر دانست و افزود: در غرب تنها از يك كتاب 200 ترجمه روانه بازار مي‌شود، اما در ايران وقتي مترجمي سراغ يك اثر رفت، مترجم بعدي ديگر به سراغ آن اثر نمي‌رود و اين موجب مي شود كه ما همواره با ضعف ترجمه و منابع روبرو باشيم.

وي با اشاره به دشواريهاي ترجمه كتابهاي فلسفي در ايران گفت: ترجمه كار بسيار دشواري است و مترجم آثار فلسفي بايد به زبان فارسي علمي تسلط زيادي داشته باشد و آثار سهرودي ابن سينا و خواجه نصير طوسي را خوانده باشد، تا از شكل گيري و تكامل زبان فارسي در گذر تاريخ آشنا باشد.

صانعي دره بيدي معتقد است كه يك مترجم بايد به موضوع آنچه كه ترجمه مي‌كند، تسلط داشته و از ذوق خوبي برخوردار باشد وگرنه زبان‌داني صرف، دليل بر آن نيست كه فرد مي‌تواند مترجم خوبي باشد. وي به عنوان شاهد از برخي مدرسان فلسفه ياد كرد كه با اينكه بر زبان و فلسفه تسلط دارند، اما اهل ذوق نيستند و از آنجا كه مي‌دانند ترجمه كار دشواري است، از اين رو مشغول به اين كار نمي‌شوند.

وي با اشاره به حمايتهاي دولت تركيه براي ترجمه آثار فلسفي، فيزيك، طب و ساير علوم به زبان تركي گفت: امروزه در حالي با موج رجوع و ترجمه آثار گذشتگان در كشور همسايه روبرو هستيم كه در كشور ما اصلاً جايي براي طرح اين موضوع نيست و هرچه هست ذوق شخصي است.

صانعي دره بيدي در پايان يادآور شد: شرايط امروز اجتماعي ، سياسي و فرهنگي ما ناشي از كم كاري پدران ما در دوره هاي قبلي است، در چنين شرايطي وظيفه هر يك از ما جبران كم كاري نسلهاي گذشته و وظيفه امروز خودمان است.
دوشنبه 6 آبان 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: مهر]

[مشاهده در: www.mehrnews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 142]