گزيده سرمقاله‌هاي روزنامه‌هاي صبح امروز ايران

واضح آرشیو وب فارسی:بازتاب آنلاین: گزيده سرمقاله‌هاي روزنامه‌هاي صبح امروز ايران
روزنامه‌هاي صبح امروز ايران در سرمقاله‌هاي خود به مهمترين مسائل روز كشور و جهان پرداخته‌اند كه گزيده برخي از آنها در زير مي‌آيد.
كيهان

روزنامه كيهان در يادداشت روز خود با عنوان «چرا خوشحال نباشيم ؟!» به قلم حسين شريعتمداري آورده است : بحران مالي اخير آمريكا اگرچه محور اين يادداشت است ولي موضوع آن نيست، بلكه چگونگي برخورد مسئولان محترم نظام با اين بحران و ارزيابي آن مورد اشاره يادداشت امروز است.
ترديدي نيست كه نبايد دشمن را دست كم گرفته و از ترفندهايي كه در آستين دارد غافل بود مخصوصاً دشمني مانند آمريكا كه به قول حضرت امام(ره) «شيطان بزرگ» است و بارها حيله گري خود را در ويرانگري و غارتگري نشان داده است تا آنجا كه باز هم به قول امام راحلمان(ره) «آمريكا شوروي را هم بازي داده است». اما به همان اندازه كه غفلت از ترفندهاي دشمن و دست كم گرفتن حريف غدار مي تواند خسارت آفرين و پشيمان كننده باشد، اين تصور- بخوانيد توهم- كه دشمن در بالاترين نقطه از اقتدار نشسته و در محاسبات و مناسبات خود شكست ناپذير است هم مي تواند گمراه كننده و زيان آور باشد. ضمن آن كه بعيد نيست تلقي اخير نااميدي در مقابله با دشمن و يأس احتمالي در دفاع از منافع ملي و عزت و اقتدار نظام را نيز به دنبال داشته باشد.
تحليل هاي واقع بينانه و اميدبخش آيت الله هاشمي رفسنجاني چه در دوران مبارزاتي قبل از انقلاب كه با اسارت چند باره و شكنجه و سختي كشيدن ايشان همراه بود و چه در دوران جنگ تحميلي كه ترغيب رزمندگان به حضور در جبهه ها و اطمينان بخشي نسبت به پيروزي نهايي آنان را درپي داشت، بر هيچكس پوشيده نيست و از ايشان جز اين نيز نبايد و نشايد.
جناب هاشمي رفسنجاني چند هفته قبل درباره بحران مالي اخير و گسترده آمريكا گفته بودند؛
«اگر بحران اقتصادي آمريكا، تهديد جدي براي دنياي غرب است يكي از عوامل اين بحران، هزينه هاي زيادي است كه در اين هفت، هشت سال در عراق و افغانستان كرده و امروز بايد 700 ميليارد دلار ديگر تزريق كنند تا از اين بحران اقتصادي تا حدودي نجات يابند» رسانه هاي غربي اين تحليل آقاي هاشمي رفسنجاني را كه با واقع بيني و ارائه شواهد مستند همراه بود پوشش درخور توجهي دادند و از واقع نمايي آن سخن گفتند. آيت الله هاشمي رفسنجاني در ادامه همان تحليل، بحران اقتصادي آمريكا را انتقام الهي از متجاوزان دانسته و با اشاره به اين كه بحران اقتصادي اخير نشانه از پاي درآمدن آمريكاست گفته بودند؛
«اين يك وعده الهي است و البته بايد صبر كرد زيرا خدا مي داند كه چگونه و كي و در چه شرايطي متجاوزان را از پاي درآورد».
اين تحليل كه با واقعيت هاي غيرقابل انكار موجود همخواني فراواني داشت- و دارد- براي مردمي كه بارها شاهد رخدادهاي بن بست شكني در تقابل دائمي خود با آمريكا و متحدانش بوده‌اند ضمن آن كه اميدآفرين بود، ترغيب كننده به ادامه راه و اطمينان به ياري خدا نيز تلقي مي شد.
اما، دو روز قبل، آيت الله هاشمي رفسنجاني در خطبه هاي نماز جمعه تهران تحليلي متفاوت از اين ماجرا ارائه كردند كه بايد گفت؛ اين تحليل اگرچه ترغيب به هوشياري و بهره گيري مناسب از شرايط پيش روي داشت ولي با عرض پوزش و متأسفانه از يكسو با تحليل قبلي ايشان در تناقض بود و از سوي ديگر با واقعيت هاي موجود همخواني چنداني نداشت. ايشان در بخشي از خطبه هاي نماز جمعه تهران گفت؛
«به اعتقاد من و بسياري از صاحب نظران ديگر، اينگونه نيست كه اين شرايط به نفع ما باشد، لذا نبايد از اين بحران اظهار خوشحالي كنيم... نبايد گفت اين مسئله معجزه خداوند است كه اين كشورها تنبيه شوند، چرا كه هر چند ممكن است تنبيهي براي آنها باشد اما قشر ضعيف جامعه نيز آسيب مي بينند و بايد مراقب اين مسئله بود... بايد ذخاير ارزي كشورمان را به نقطه مطمئني براي كشور تبديل كنيم كه در چنين حوادثي اقتصادمان به باد نرود... البته نمي خواهم آن بحث هاي انتقادي را مطرح كنم كه اين ذخاير حفظ شده است يا خير، بلكه بحث هشدار و تذكر است».
درباره سخنان جمعه آيت الله هاشمي رفسنجاني اشاره به سه نكته ضروري به نظر مي رسد.
الف: تذكر هوشمندانه و هشدار دلسوزانه ايشان قابل تقدير است مخصوصاً اين كه آيت الله هاشمي رفسنجاني شخصيتي انقلابي، شاگرد امام راحل (ره)، و برخوردار از تجربه اي چند ده ساله در خدمت به اسلام و انقلاب است، بنابراين، مسئولان محترم بايد هشدار دلسوزانه ايشان را قدر بدانند و در ارزيابي ها و چاره انديشي هاي خود روي آن محاسبه كنند.
ب: بخشي از سخنان جمعه آيت الله هاشمي رفسنجاني- صرف نظر از صحت و سقم آن- با اظهارات قبلي ايشان تفاوتي در حد تناقض دارد كه البته تغيير ديدگاه شخصيت هاي سياسي نسبت به يك موضوع و ماجراي واحد، نه دور از انتظار است و نه خداي نخواسته قابل خرده گيري، اما آيت الله هاشمي اشاره اي به تغيير نظر قبلي خود نكردند بنابراين كمترين فايده در اشاره به اين تفاوت ها جست وجوي نظر قطعي و نهايي ايشان- به عنوان يك تحليلگر آگاه- است.
آيت الله رفسنجاني در سخنان قبلي خود از بحران اقتصادي آمريكا با عنوان «يك وعده الهي» ياد كرده و آن را انتقام الهي از متجاوزان دانسته و با اشاره به اين بحران گفته بودند؛ «خدا مي داند كه چگونه و كي و در چه شرايطي متجاوزان را از پاي درآورد». اما در خطبه هاي جمعه اخير مي فرمايند؛ «نبايد گفت كه اين مسئله معجزه خداوند است كه اين كشورها تنبيه شوند»! و در حالي كه پيش از اين بحران مالي آمريكا را وعده الهي- بخوانيد ياري خداوند به مردم ايران- دانسته بودند، در سخنان جمعه خود مي گويند «به اعتقاد من و بسياري از صاحب نظران ديگر، اينگونه نيست كه اين شرايط به نفع ما باشد، لذا نبايد از اين بحران اظهار خوشحالي كنيم»!
و سؤال اين است كه چرا بايد تحليل قبلي آيت الله هاشمي رفسنجاني كه بحران اقتصادي آمريكا را «وعده الهي» و انتقام از متجاوزان دانسته بودند نپذيريم و تحليل اخير ايشان را پذيرا شويم؟ و حال آن كه تحليل قبلي آقاي رفسنجاني با تمامي شواهد و قرائن موجود انطباق كامل دارد و تحليل اخير، متأسفانه اينگونه نيست.
ج- نه فقط مسئولان رسمي آمريكا و اروپا از بحران اقتصادي اخير به عنوان يك فاجعه بزرگ ياد مي كنند، بلكه رخدادهاي برخاسته از اين بحران، نظير ورشكستگي بانك ها و شركت هاي بزرگ، ناهنجاري هاي اجتماعي، بي اعتمادي گسترده مردمي و ده ها رخداد غيرقابل انكار ديگر از فاجعه عظيم و شكننده اي حكايت مي كنند كه آمريكا و اروپا را فرا گرفته است كه اين نكته مورد انكار آيت الله هاشمي نيز نبوده و نيست، اما درباره بخشي از اظهارات ايشان كه گفته اند «اين شرايط به نفع ايران نيست لذا نبايد از اين بحران اظهار خوشحالي كرد».
بايد گفت؛ هشدار دلسوزانه ايشان قابل تقدير است، اما واقعيت آن است كه ايران اسلامي از اين بحران كمترين آسيب را مي بيند، بنابراين چرا از شكست دشمن و در امان بودن نسبتاً اميدوار كننده خود از بحران ياد شده خوشحال نباشيم؟ در اين زمينه، برخي از تحليل هاي دشمن كه به علت مستند بودن آنها، درخور توجه است مي تواند گوياي واقعيت باشد و از اين ميان به تحليل خبرگزاري بي بي سي - كه به يقين دوست ايران نيست- و از قول كارشناسان اقتصادي برجسته آمريكا و اروپا مطرح شده است، بسنده مي كنيم. بي بي سي مي نويسد؛
«سؤالي كه قاعدتاً مطرح مي شود اين است كه آيا اين بحران بر اقتصاد ايران نيز تأثيري داشته يا خواهد داشت؟ تاكنون تنها نتيجه بحران مالي براي ايران اين بوده كه بهاي نفت خام پس از چند ماه افزايش سريع آن در بازارهاي بين المللي، در هفته هاي اخير تا حدودي كاهش يافته است. از سوي ديگر، در شرايط كنوني اقتصاد ايران از اين بحران مصون مي ماند و اين مصون ماندن از آثار بحران جهاني اخير غير عادي نيست. زيرا اقتصاد اين كشور به استثناي صادرات نفت و واردات كالا، كه معمولاً با حداقل بهره برداري از امكانات نهادهاي بين المللي صورت مي گيرد، ارتباط چنداني با اقتصاد جهاني ندارد. به عبارت ديگر، بسياري از عوامل مالي و رواني تأثيرگذار بر بازارهاي مالي جهان، در ايران موضوعيت و تأثير ندارد و برخي از تحولاتي كه از نظر بسياري از كشورهاي ديگر نشانه بروز يك بحران عميق است در ايران بحران زا نيست» و...
بديهي است همانگونه كه در صدر اين نوشته آمده است، هر دو حالت «دست كم گرفتن» و «بزرگ انگاشتن» دشمن، خسارت آفرين است. بنابراين ضمن آن كه هشدار دلسوزانه آيت الله هاشمي درخور تقدير است، نگراني ابراز شده ايشان با واقعيت ها انطباق چنداني نداشته و نبايد باعث دلشوره مردم شود. بلكه بحران اقتصادي اخير آمريكا و اروپا بدون ترديد، يك رخداد شكننده براي دشمن و به همان اندازه براي ملت ايران و ساير ملت هاي مسلمان خوشحال كننده است.
و بالاخره، اگرچه ايستادگي و مقاومت دولت نهم در برابر باج خواهي هاي دشمنان، برخي از تحريم ها و قطع روابط اقتصادي با ايران را در پي داشته و انتقادهايي را برانگيخته است و شايد آنجا كه آيت الله هاشمي رفسنجاني مي گويند «البته نمي خواهم آن بحث هاي انتقادي را مطرح كنم» به همين مسئله اشاره داشته اند، اما، اين ايستادگي و مقاومت اسلامي و انقلابي، ضمن آن كه حفظ عزت و اقتدار نظام و مردم ايران را به دنبال داشته، در شرايط كنوني- و به لطف خداي سبحان- در امان بودن اقتصاد كشور از بحران اقتصادي اخير را نيز باعث شده است و اين همه، به گفته قبلي آيت الله هاشمي رفسنجاني «وعده الهي است و البته بايد صبر كرد، زيرا خدا مي داند چگونه و كي و در چه شرايطي متجاوزان را از پاي درآورد».

____________
مردم سالاري

روزنامه مردم سالاري در سرمقاله خود با عنوان «درس هايي از سونامي اقتصادي »به قلم ميرزا بابا مطهري نژاد آورده است: بحران مالي آمريكا در زماني كوتاه دامن غرب را نيز فرا گرفت و تحليل گران و انديشمندان اثر مخرب آن را به ساير نقاط جهان به علت قدرت هژمون اقتصادي آمريكا قطعي مي دانند، تا آنجا كه آيت الله هاشمي رفسنجاني در خطبه هاي نماز جمعه سوم آبان در تهران به مسئولين دولت و قوه مقننه هشدار مي دهد، به بررسي همه جانبه موضوع بپردازند و آمادگي لا زم را در مواجهه با اين رويداد و اثرات تخريبي آن داشته باشند.
دامنه عمل اين بحران از بعد اقتصادي فراتر رفته و در حوزه هاي سياسي، امنيتي، اجتماعي و احتمالا فرهنگي در كشورهاي مختلف پيامدهايي رابه جاي خواهد گذاشت كه قريب الوقوع ترين آنها تاثير بر انتخابات آمريكا و به خاطر پيامد آن بر كاهش شديد قيمت نفت تاثير بر انتخابات رياست جمهوري دهم ايران.
از آنجا كه بيشترين تاثير منفي اين نوع رويدادها به لحاظ مسائل انساني متوجه طبقه ضعيف و كم درآمد و بي دفاع جوامع است، جايي براي خوشحالي و سرور باقي نمي گذارد و بايد تلا ش كرد و كمك كرد تا فشار ناشي از آن بر طبقات ضعيف جامه جهاني و جامعه خودمان تا آنجا كه ممكن است به حداقل كاهش يابد.
نكته مهم و قابل توجه در چنين رويدادهايي درس هايي است كه از آن بايد گرفت و در امور مديريتي و حاكميتي به كار بست.
اين روزها از هستي و پيامدهاي اين رويداد سخن فراوان گفته مي شود اما به چيستي و چرائي آن كه مي تواند درس آموز باشد، اشاره اي نمي شود يا كمتر اشاره مي شود.
نقطه شروع بحران به سال هاي 2003 تا 2007 برمي گردد كه بانك مركزي آمريكا براي جلوگيري از شوك اقتصادي ناشي از حادثه 11 سپتامبر 11 بار با نرخ بهره بانك ها بازي مي كند و از 6/5 درصد به 1/75 درصد مي رساند، بهره كم ، طبقات كم درآمد را متقاضي دريافت وام خريد مسكن مي كند و دولت بوش وعده مي دهد تا سال 2010 به 5/5 ميليون نفر از اقشار كم درآمد وام مسكن پرداخت شود و آنها صاحب خانه شوند. در سال 2003 بانك مركزي آمريكا بهره بانكي را به 1 درصد كاهش مي دهد كه در نيم قرن اخير بي سابقه است نتيجه چنين سياستي اين شدكه افراد مالك خانه مسكوني در آمريكا به 96 درصد رسيد، بانك مركزي احتمالا به علت دخالت هاي ناصواب دولتمردان جوياي نام يا جوياي آرامش كاذب داخلي براي گسترش دخالت هاي برون مرزي و قدرت طلبي هاي آرمان طلبانه سبب شد تا نظارت بر فعاليت هاي بانكي كاهش شديد پيدا كند.
تقاضاي زياد براي خريد مسكن، قيمت مسكن را در آمريكا افزايش مي دهد و موسسات مالي بيشتري داوطلب دادن تسهيلا ت در مقابل وثيقه ملكي مي شوند و سرمايه ها نيز بيشتر به سمت ساخت مسكن كشيده مي شوند و بخش هاي ديگر اقتصادي را تحت تاثير منفي قرار مي دهند تا آنجا كه بردرآمد وفعاليت اقتصادي طبقه متوسط و پايين تاثير جدي مي گذارد و آنها قادر به بازپرداخت اقساط وام هاي خود نمي شوند.
بانك ها براي تامين منابع خود،سود بانكي را افزايش مي دهند، بازار مسكن راكد مي شود، 2/5 ميليون خانه عرضه شده به بازار، فروش نمي رود در اواسط سال 2006 و اوايل 2007 چند موسسه مالي ورشكست مي شوند و از بانك هاي ديگر استقراض مي كنند، سهامداران اين بانك هاي ورشكسته نسبت به فعاليت كل بانك ها بي اعتماد و براي فروش سهام و خارج كردن پول خود از بانك ها هجوم مي برند و اين زنجيره دامن همه موسسات مالي و اعتباري و شركت هاي توليدي وابسته به آنها را مي گيرد و مي رسد به شرايطي كه امروز شاهدش هستيم; احساس دوگانه يك احساس خوشحالي كه ابر قدرتي مثل آمريكا با بحران روبه رو شده است و يك احساس نگراني از تاثير اين بحران بر كشورما.
درسي كه بايد فرا گرفت:
1- حركت در جهت استقلا ل بانك مركزي و بازگرداندن اقتدار آن براي نظارت علمي و قوي بر فعاليت هاي بانكي به خصوص وام دهي بانك ها وموسسات اعتباري.
2- خارج كردن بازي سياست از حوزه اقتصاد و سپردن امور اقتصادي به كارشناسان و نخبه هاي علمي، اجرائي، اقتصاد و نه اقتصاد خوانهاي بي تجربه .
3- درس ديگر اين است كه هيمنه هاي قدرت موقت است و گاهي به همين سادگي چون حبابي مي تركد و قدرت مداران و حاكمان به فردا بينديشند.

____________
صداي عدالت

روزنامه صداي عدالت در سخن روز خود با عنوان «منطق نخبه گرايي» آورده است: چنانچه به ساليان دور، آن زمان كه ايرانيان مسلمان در اوج دانايي و آگاهي بودند و آن زمان كه زمام تمام علوم زمان خود را در دست داشتند برگرديم خواهيم ديد اين همه افتخار نشأت گرفته از يك سنت حسنه بود. سنتي كه تعاليم اسلام به كرات آن را مورد تأكيد قرار مي داد يعني آنچه ما آنرا امروز تكريم علما مي دانيم. ‏
تا زماني كه دانشمندان زينت دربار پادشاهان بودند و تعقل شيوه رايج محافل علمي،‏ رونق علم ايرانيان و مسلمانان در جهان يگانه بود اما اين مقام و منزلت آنگاه در سراشيبي سقوط قرار گرفت كه مسير تعقل بسته شد. علوم عقلي به اتهام وارداتي بودن غير اسلامي شناخته شدند و عقلا از دايره تأثير گذاري در حكومت ها خارج گشتند. ‏
خروج نخبگان فكري از دايره توجهات حكام راه را براي نفوذ سلايقي در اداره جوامع باز كرد كه برخلاف نهضت هاي علمي اصل را منفعت طلبي هاي فردي مي داند.
ابتدا جمود فكري و سپس فساد حكام كار را به آنجا رساند كه جامعه پيشروي ايراني را در عقب ماندگي فقر و ناداني غرق ساخت و تاب شكوفايي را از انديشه خسته آن گرفت.
واقعيت اين است كه توسعه همه جانبه به همكاري همزمان و تنگاتنگ دو دسته از نخبگان احتياج دارد. اگر تنها فهم خود را از واژه نخبه، دانش آموختگان و يا در اصطلاح عاميانه آن كاربلداني قرار دهيم كه از مراكز علمي و مهارتي سربر مي آورند خواهيم ديد كه همواره جامعه از اينگونه افراد نمونه هاي بسياري داشته است. اما علت چيست كه اين جمعيت نخبه قادر نبوده اند جامعه را از ركود چندين ساله نجات دهند؟
پاسخ در مفهومي نهفته است كه سالها است از فرهنگ سياسي ما محو شده و آن نبود نخبگان سياسي است. وجود نخبگان سياسي در تمام اركان مديريتي شرط لازم توسعه همه جانبه است. هدايت هدفمند و به كارگيري اصولي نخبگان جهت برآورده ساختن اهداف كار را تنها از عهده نخبگان سياسي ساخته است. از اين منظر است كه آماده سازي راهكارهاي لازم جهت تربيت نخبگان سياسي هميشه مورد تأكيد مقام معظم رهبري بوده است.‏
در واقع نخبگان سياسي را مي توان صاحبان قدرت و نفوذ در بدنه حكومت دانست كه همواره خواهان رواج عقلگرايي در ساز و كار اداره جامعه بوده اند و به كار گرفتن نخبگان علمي،‏ فكري و مهارتي را بر هر نوع سازگاري سليقه اي و حتي مذهبي ارجح مي دانستند. اين رويه واقعگرايانه راز آن سربلندي ها و شاه كليد قفل ناگشوده اين عقب ماندگي است.‏
ظرفيت امروز مديريت در جامعه اسلامي ايران كه دريچه توسعه را به سوي خود گشوده است به مراتب از آن دوران طلايي تمدن ايران بيشتر است چراكه انديشه جوان مسلمان ايراني در مواجهه با پديده هاي نوظهور دنياي امروز به مراتب ورزيده تر گشته است. ناديده انگاشتن اين ظرفيت و كوبيدن بر طبل اختلافات سليقه اي، درگير شدن در بازي هاي سياسي و چشم پوشيدن از منافع ملي به بهاي تك روي هاي غير عقلي و غير علمي گناهي نابخشودني خواهد بود. ‏
ايران امروز در جايگاهي بي بديل از ثبات و اقتدار در تاريخ ايستاده است جايگاهي كه به همت ايثار فرزندانش در بزرگترين تجربه ديني-سياسي جهان يعني انقلاب اسلامي و رشادت آنها در دفاع جانانه هشت ساله حاصل گشته است. اين موفقيت هاي تاريخي كه حاصل حضور فعال نخبگان سياسي است به خوبي نشان داد كه اگر قاعده حضور و تأثير گذاري نخبگان در نظام جمهوري اسلامي به درستي رعايت شود نتايج شگفت آوري حاصل مي گردد كه نظيرش در هيچ سامانه سياسي دين گريزي كه تنها بر عقل بشري تكيه دارد،‏ مشاهده نمي شود.‏
مراد ما از نخبگان سياسي تركيب كارآمد و مناسبي از تعهد و تخصص است كه به خوبي قادر است در برابر شرايط جديد با پايبندي كامل به ارزش هايي كه هويت نظام جمهوري اسلامي را شكل مي دهند، از تمام ظرفيت فكري جامعه بهره لازم را بگيرد و نيازهاي جامعه را متناسب با آن شرايط مرتفع سازد.‏
از اين رو خاستگاه اين نيروي پيشبرنده مراكز علمي و پژوهشي است اما راهكار تربيت نخبگان سياسي آگاهي و هوشياري مداوم سياسي نخبگان جوان در اين مراكز علمي است كه بايد به ورزيدگي سياسي ايشان و توانمندي آنها در دريافت نگرش صحيح و توانمند مديريتي منجر شود. نگرشي كه بتواند در راهكارهاي منطقي و اخلاقي كسب قدرت در جهت به كارگيري قواي عقلي زبده ترين نخبگان جامعه گام هاي قاطع و مؤثري بردارد.‏
در صورتي كه مفروضات ذكر شده به درستي دركنار هم قرار گيرند شاهراه مسير توسعه و پيشرفت پايداري كه قرنها است از نظرها پنهان گشته هويدا مي شود. شاهراهي كه اميد مي رود به عصر طلايي شكوه تمدن اسلامي ايران منتهي شود و اقتدار و توانايي نظام جمهوري اسلامي را به عنوان محيي اين تمدن بزرگ به اثبات رساند.‏
يکشنبه 5 آبان 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: بازتاب آنلاین]

[مشاهده در: www.baztabonline.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 187]