براي ثبت در فهرست ميراث ناملموس جهاني پرونده رديف موسيقي سنتي ايران به يونسكو فرستاده شد

واضح آرشیو وب فارسی:ايرنا: براي ثبت در فهرست ميراث ناملموس جهاني پرونده رديف موسيقي سنتي ايران به يونسكو فرستاده شد
فرهنگي. موسيقي سنتي. يونسكو. ميراث ملي
معاون ميراث فرهنگي سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري، اعلام كرد كه پرونده رديف موسيقي سنتي ايران، براي ثبت در فهرست ميراث ناملموس جهاني، به يونسكو ارسال شد
به گزارش ايرنا، فريبرز دولت آبادي گفت: اين پرونده، شهريور ماه امسال به عنوان چهارمين پرونده در فهرست ميراث ملي ناملموس ثبت شد و پرونده معرفي آن براي ثبت در فهرست نمونه ميراث ناملموس يونسكو به همراه پرونده نوروز ، در سپتامبر ‪ ۲۰۰۸‬به بخش ميراث ناملموس يونسكو ارسال شد.

معاون ميراث فرهنگي، با تاكيد بر اينكه در تهيه اين پرونده، خانه موسيقي با سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري همكاري داشته است، گفت:
پرونده ارسالي شامل يك فيلم ‪ ۱۰‬دقيقه‌اي از تاريخچه، تعريف و شيوه آموزش رديف،‪ ۱۰‬قطعه عكس از آموزش و اجرا ي سازها به همراه هشت قطعه عكس مكمل، يك ‪ CD‬شامل‪ ۶۰‬دقيقه اجرا در گوشه‌هاي مختلف رديف و سه جلد كتاب به عنوان مكمل پرونده بوده، كه همراه با متن پرونده كه توضيح جامعي از رديف و راهكارهاي حفاظتي آن است، به يونسكو ارسال شده است.

وي درباره دليل انتخاب پرونده رديف‌هاي موسيقي كلاسيك ايران بعنوان پيشنهاد مستقل ايران به يونسكو، گفت: صحبت‌هايي مبني بر آماده‌سازي پرونده تعزيه توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي مطرح شده بود، كه با پيگيري هاي صورت گرفته، مشخص شد كه پرونده آماده‌اي براي تعزيه وجود ندارد و با توجه به كمبود زمان و آماده بودن نسبي اين پرونده و همچنين وجود نگراني‌هايي درباره مصادره رديفهاي موسيقي توسط كشورهاي ديگر، اين پرونده در اولويت ارسال قرار گرفت.

از سوي ديگر، مديركل دفتر ثبت آثار تاريخي، فرهنگي و طبيعي، با اشاره به اهميت رديف‌هاي موسيقي سنتي ايران، به بيان مواردي درباره تاريخچه موسيقي ايراني پرداخت و اظهار داشت: ايران، از دوران باستان تاكنون، همواره به عنوان يكي از مراكز اصلي هنر و تمدن بشري محسوب مي‌شده و شكوه و عظمت ميراث فرهنگي اين ملت در طول تاريخ در قالب نظام‌هاي موسيقايي مختلفي تجلي يافته است.

حسينعلي وكيل علي آبادي، افزود: صورت بندي نهايي اين تحولات موسيقايي در تكوين رديف، كه رپرتوار الگويي سنتي و نشان؟ اصلي موسيقي ايراني محسوب مي شود، متجلي شده است.

وي اظهار داشت: تاريخ طولاني موسيقي در ايران تا هزار؟ چهارم قبل از ميلاد قابل پيگيري بوده و شواهد باستان شناختي و متون برجاي مانده از دوران باستان، حاكي از رواج انواع مختلفي از سازها در بسترهاي اجرايي متفاوتي است، كه نشانه‌اي از اهميت موسيقي در زندگي ايرانيان نخستين محسوب مي‌شود وي تصريح كرد: نخستين نظام موسيقايي شناخته شده در ايران، به دوران پيش از اسلام، در زمان ساسانيان بازمي گردد كه باربد شاخص‌ترين موسيقيدان اين دوران را، ابداع كنند؟ يك نظام موسيقايي كهن دانسته اند.

وكيل علي ابادي، گفت: نظام موسيقايي ايران، متشكل از هفت خسرواني، ‪ ۳۰‬لحن و ‪ ۳۶۰‬دستان بوده است كه به ترتيب با تعداد روزهاي هفته، ماه و سال در تقويم ساسانيان مرتبط بوده و برخي از اسامي اين الحان نيز در رسالات موسيقايي دوران‌هاي بعدي نيز ذكر شده است و شماري از اين اصطلاحات و اسامي حتي امروزه نيز در نظام موسيقايي ايران و كشورهاي همجوار يافت مي‌شود.

مديركل ثبت آثار تاريخي، تصريح كرد: موسيقي دربار ساسانيان، نقش مهمي در شكل‌گيري موسيقي كلاسيك در تمدن اسلامي داشته است كه پس از ظهور اسلام كه همزمان با ورود اعراب به ايران و سقوط سلسل؟ ساسانيان بود، فرهنگ موسيقايي مشترك و غني‌اي در حوز؟ سرزمين‌هاي اسلامي شكل گرفته است. هرچند نمي توان منكر وجود سبك‌هاي منطقه‌اي در موسيقي اين روزگار شد.

وي با تاكيد بر اينكه دوران اسلامي به عنوان عصر مطالع؟ علمي موسيقي شناخته شده است، افزود: اين امر در صدها رسال؟ موسيقايي كه در اين روزگار نگاشته شدند، بخوبي تجلي يافته است.

وي ادامه داد: نظام موسيقايي اين دوران ب تدريج در قالب ادوار و مقامات تكوين يافته، كه اين نظام موسيقايي جديد در قالب ‪ ۱۲‬مقام، ‪ ۶‬آوازه، ‪۲۴‬ شعبه و متعاقبا ‪ ۴۸‬گوشه صورت بندي شد.

اين مقام مسئول در سازمان ميراث فرهنگي، در بخش ديگري از صحبتهاي خود افزود: با روي كار آمدن صفويان، سرنوشت ايران به سمت وسويي متفاوت با ديگر ملل اسلامي منطقه سوق يافت و تحولات اجتماعي مهمي در ايران روي داد كه تاثيرات آن در موسيقي نيز نمود يافت.

وي تصريح كرد: در حدود اواسط دور؟ صفوي، مفهوم جديدي با عنوان دستگاه به نظام موسيقي ايراني معرفي شد و مقام‌هاي قديمي ب تدريج در قالب مجموعه هايي كه مي‌توان آنها را چرخه‌هاي چند مدي يا دستگاه‌ها دانست، دگرديسي يافتند.

مديركل دفتر ثبت آثار تاريخي، تاكيد كرد: متعاقبا، نظام جديد دستگاهي نيز به نوب؟ خود دستخوش چندين مرحله دگرديسي دروني شد تا در نهايت در قالب رپرتواري الگويي از مدهاي ملوديك و الحان موسيقي با عنوان رديف، صورت بندي نهايي يافت.

وكيل علي آبادي، با اشاره به اينكه دوران قاجار را مي‌توان عصر شكوفايي اين نظام موسيقايي جديد دانست، افزود: حضور موسيقيدانان برجسته‌اي همچون آقا علي اكبر فراهاني و ديگر موسيقيدانان شهير، بويژه دو پسرش، ميرزا عبدالله و آقا حسينقلي، در دربار قاجار، منجر به تكامل ايد؟ يك نظام موسيقايي سازماندهي شده با عنوان رديف شد، كه نخستين روايت‌هاي شناخته شده از رديف، منسوب به اين دو برادر است.

وي با تاكيد بر اينكه رديف، رپرتوار الگويي سنتي موسيقي كلاسيك ايراني است ، گفت: اين مجموعه متشكل از بيش از ‪ ۲۵۰‬لحن الگويي با عنوان گوشه است، كه با نظم و ترتيب خاصي در قالب هفت مجموع؟ اصلي (دستگاه) و پنج مجموع؟ فرعي يا اشتقاقي (آواز) سازماندهي شده اند.

وي با بيان اين مطلب كه گوشه ها، در واقع مواد و مصالح ملوديك براي بداهه پردازي محسوب مي‌شوند و اين شيو؟ اصلي اجرا در موسيقي ايراني است، ادامه داد: هفت دستگاه مذكور شامل شور، سه گاه، چهارگاه، ماهور، همايون، نوا و راست پنجگاه بوده و آوازها نيز مشتق از دو دستگاه هستند؟ آوازهاي شور شامل ابوعطا، دشتي، بيات ترك، افشاري (و بيات كرد) و آواز بيات اصفهان كه مشتق از دستگاه همايون است.

وكيل در پايان ضمن تاكيد بر اين موضوع كه رديف از طريق سنت آموزش شفاهي از نسلي به نسل ديگر انتقال يافته است، افزود: از طريق همين شيو؟ آموزش شفاهي است كه نه تنها ظرايف و فنون ويژ؟ رديف از استادان به شاگردان منتقل مي‌شود، بلكه همچنين معنويت سنتي موسيقي كلاسيك ايراني نيز حفظ و منتقل مي‌شود و به اين ترتيب، هر هنرآموزي كه با اين شيو؟ شفاهي سنتي آموزش مي‌بيند، در موقع مناسب قادر خواهد بود به اجراي خلاقان؟ موسيقي از طريق بداهه پردازي نائل آيد.

يونسكو پس از بازبيني اين پرونده ارسالي، نظر خود درباره ثبت يا عدم ثبت آن را در فهرست نمونه ميراث ناملموس اعلام خواهد كرد.
دوشنبه 15 مهر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايرنا]

[مشاهده در: www.irna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 132]