ايران لاك پيش مى رود سرمايه گذارى شتابان قطر در پارس جنوبى

واضح آرشیو وب فارسی:واحد مرکزي خبر: ايران لاك پيش مى رود سرمايه گذارى شتابان قطر در پارس جنوبى
[كيوان سرافرازى]

پارس جنوبى با حركت هاى لاكپشتى به پيش مى رود. افزايش قيمت نفت همه را به وسوسه انداخته است؛ تا آنجا كه ديده مى شود اغلب ميادين پرهزينه توليد جهان به توسعه رسيده است.در چنين اوضاعى عرضه كنندگان نفت و گاز در رقابتى تنگاتنگ قرار گرفته اند؛ اين اوضاع بويژه در ميادين مشترك كشورها رنگى ديگر به خود گرفته است. مطالعات در زمانى كمتر از پيش بينى ها به اتمام مى رسد، انتخاب پيمانكاران به سرعت انجام مى شود و بهره بردارى در كوتاه ترين زمان ممكن به سرانجام مى رسد.بزرگترين ميدان مستقل گازى جهان اما از اين خاصيت برخوردار نيست؛ اين اوضاع البته تنها متوجه يك شريك پارس جنوبى است و در سوى ديگر اين ميدان، توسعه با تحركاتى سرعتى در حال انجام است. قطر امسال بزرگترين صادر كننده ال ان جى (گاز مايع LNG) جهان لقب مى گيرد؛ در شرايطى كه اين كشور تنها از سال ۱۹۹۷ بهره بردارى از اين ميدان را آغاز كرده است؛ حال آن كه توسعه فازهاى برنامه ريزى شده طرف ايرانى با تأخيرها و مشكلات زيادى روبه روست.
برنامه هاى قطر
قطر سومين دارنده ذخاير گاز دنيا پس از روسيه و ايران شمرده مى شود. دولتمردان اين كشور ۷۰۰ هزار نفرى بر اين باورند كه با اجراى پروژه هاى عظيم قادر خواهند بود اين كشور را به يكى از بزرگترين صادر كنندگان گاز طبيعى جهان تبديل نمايند. در حال حاضر قطرى ها با يارى چين از شركت هاى مهم نفتى جهان نظير اكسون موبيل، توتال، شل و بسيارى از شركت هاى مطرح ديگر درصددند با استفاده از دانش فنى و سرمايه اين شركت ها حداكثر استفاده را از ميدان گازى پارس جنوبى انجام دهند. اطلاع يافتن از طرح هاى قطر در اين حوزه جالب و قابل تأمل است.
۱- طرح هاى LNG شامل برنامه هاى دو شركت قطر گاز و رأس گاز
۲- پروژه صادرات گاز با خط لوله به كشورهاى همجوار (دولفين)
۳- پروژه هاى تبديل گاز به فرآورده هاى نفتى (GTL)
۴- پروژه استفاده از گاز در داخل قطر ( پروژه الخليج)
اولين طرح LNG قطر مربوط به شركت «قطر گاز» شامل سه واحد توليدى در سال ۱۹۹۷ مورد بهره بردارى قرار گرفت كه صادرات آن به ژاپن سال هاست كه در حال اجراست.پس از آن در سال ۱۹۹۹ تأسيسات مربوط به شركت «رأس گاز» صادرات خود به كره جنوبى را آغاز كرد. البته اين پايان همه ماجرا نيست؛ اين دو شركت تاكنون طرح هاى متعددى را تعريف كرده اند كه همچون واحدهاى سه و چهار پروژه «رأس گاز۲» در سال هاى ۲۰۰۴ و ۲۰۰۵ به بهره بردارى رسيده اند.
واحد پنج «رأس گاز۲» نيز در دسامبر سال ۲۰۰۶ حدود سه ماه زودتر از زمان پيش بينى شده خود به بهره بردارى رسيد در حال حاضر با در نظر گرفتن طرح هاى بهره بردارى شده LNG در قطر، اين كشور بزرگ ترين صادر كننده LNG جهان به شمار مى رود و پيش بينى مى شود در انتهاى سال ،۲۰۱۰ ظرفيت توليد LNG قطر به حدود ۷۷ ميليون تن در سال برسد.جالب است بدانيد كه صادرات LNG قطر در سال ۲۰۰۵ در حدود ۲۰‎/۸ ميليون تن در سال بوده است كه نسبت به سال ،۲۰۰۰ سالانه به طور متوسط ۱۵‎/۲ درصد رشد داشته است. قراردادهاى بلند مدت اين كشور با كشورهاى ژاپن، كره جنوبى، هند و اسپانيا بوده است. ضمن آن كه اين كشور علاوه بر آن با عقد قراردادهاى تك محموله يا كوتاه مدت مقاديرى LNG به كشورهايى نظير امريكا، پرتوريكو، تركيه، بلژيك، پرتغال، ايتاليا و فرانسه صادر كرده است. يكى از آخرين و مهم ترين قراردادهاى بلند مدت قطر، توافق بزرگ اين كشور با ايالات متحده است كه در نوع خود اين كشور را به غول گازى آسيا تبديل خواهد كرد.
اين در شرايطى است كه در خوشبينانه ترين حالت و طبق پيش بينى هاى اوليه مقامات نفتى ايران، اولين محموله LNG (گاز مايع طبيعى) ايران با فرض خوشبينانه عدم تأخير در بهره بردارى پروژه «ايران ال ان جى» در سال ۲۰۱۲ صادر خواهد شد!... پروژه ديگر اين كشور، دولفين هم قابل بررسى است. گاز استحصالى ميدان پارس جنوبى كه در قطر به گنبد شمالى معروف است به مدت ۲۵ سال به مشتريانى از جمله دوبى، ابوظبى و عمان صادر خواهد شد.
صادرات به امارات از سه ماهه سوم سال ۲۰۰۷ استارت خورده و فروش گاز به عمان حداكثر تا اواخر سال ۲۰۰۸ آغاز خواهد شد.اما در يك پلان ديگر، قطر، طرح بزرگ ديگرى براى تبديل گاز به فرآورده هاى نفتى (GTL) را با شركت مطرح شل دنبال مى كند كه تأسيسات آن هم در حال ساخت است. پروژه GTL مربوط به سرمايه گذارى ساسول آفريقاى جنوبى هم در اين كشور از سال ۲۰۰۷ آماده شده است؛ جالب اين كه همين طرح، بزرگترين واحد تبديل گاز به فرآورده هاى نفتى جهان در مقياس اقتصادى است.
پروژه الخليج
اين پروژه براى حداكثر سازى استفاده از گاز گنبد شمالى در اقتصاد داخلى قطر با مشاركت شركت «اكسون موبيل» امريكا در حال اجرا ست.اين طرح شامل توليد ۷۲۰ ميليون فوت مكعب گاز شيرين در روز است كه به مصارف نيروگاهى و صنعت و طرح «اريكس جى تى ال» اختصاص دارد. فاز اول اين طرح در نوامبر سال ۲۰۰۵ و فاز دوم آن شامل توليد روزانه ۱۲۵۰ ميليون فوت مكعب گاز در ژانويه سال ۲۰۰۹ به بهره بردارى خواهد رسيد.
پروژه برزان
شركت اكسون موبيل امريكا در يك رويداد مهم مذاكراتى براى سرمايه گذارى در طرح ۱۵۴ هزار بشكه اى GTL قطر انصراف داد؛ اين شايد تنها اتفاق اجرايى نشدن يك قرارداد در يك كشور گازى است؛ اما اين شركت تصميم دارد در پروژه ديگرى براى توليد و انتقال گاز به بازار داخلى قطر كه به پروژه برزان شهرت دارد مشاركت كند.تأمين ۱‎/۵ ميليارد فوت مكعب گاز براى مصارف نيروگاهى و پتروشيمى در روز از جمله اهداف اين طرح است.
سياست هاى كارآمد
اين اما پايان ماجرا نيست؛ سبد برنامه ريزى هاى اين كشور با همگرايى منظمى به پيش مى رود.بزرگترين پروژه تزريقى گاز قطر در ميدان نفتى «دخان» اكنون در جريان است. اين كشور فقط در سال ۲۰۰۵ حدود ۳‎/۹ ميليارد متر مكعب گاز را به ميادين نفتى خود تزريق كرده است. بزرگترين پروژه تعريف شده تزريق گاز ايران به ميدان نفتى آغاجارى كه چهار سال از زمان پيش بينى شده تأخير دارد همچنان اسنادش در حال خاك خوردن است و تازه با آغاز توليد از فازهاى شش، هفت و هشت پارس جنوبى تا يكى دو ماه ديگر، اين عمليات كم كم آغاز خواهد شد!علاوه بر آن در نشريه بررسى هاى اقتصاد انرژى اعلام شده است اين كشور مذاكرات موفقى را هم در قيمت گذارى LNG پشت سر گذاشته است بطورى كه در يكى از تازه ترين قراردادهاى قطر با كره جنوبى براى صادرات سالانه ۲‎/۱ ميليون تن LNG، قيمت گاز بدون هيچ گونه محدوديت كف و سقف به حدود ۱۱ دلار در هر ميليون BTU (با فرض قيمت ۶۰ دلار براى هر بشكه نفت خام) مى رسد.از طرف ديگر ساختار تصميم گيرى قطر در اجراى پروژه ها بسيار ساده است و تصويب هر طرح در وزارت انرژى اين كشور به منزله تصميم قطعى براى اجراى آن پروژه است.نبود محدوديت هاى سرمايه گذارى خارج از اين كشور و تصميم گيرى سريع، به دليل پيچيده بودن ساختارهاى تصميم سازى و تصميم گيرى باعث شده است تا اين كشور طرح هاى توسعه خود را به راحتى عملى سازد؛ در طرح هايى كه گاز از مخزنى مشترك با همسايه شمالى خود ايران به سرعت به سمت قطرى ها روانه شده است.
ايران كجا ايستاده است
با گذشت بيش از يك دهه «برنامه ريزى براى توسعه» تعداد فازهاى بهره بردارى شده در ميدان گازى پارس جنوبى به ۵ فاز رسيده است؛ طبق پيش بينى هاى انجام شده تا دو ماه آينده پروه فازهاى ۹ و ۱۰ و در فاصله زمانى محدودى پروژه فازهاى ۷،۶ و ۸ پارس جنوبى به بهره بردارى كامل مى رسد.توليد گاز در پارس جنوبى حتى با محاسبه ورود ۵ فاز جديد به دايره بهره بردارى، به حدود ۲۰۰ ميليون فوت مترمكعب در روز خواهد رسيد كه اين رقم كمى فراتر از تنها يك پروژه انجام شده داخلى قطر به نام الخليج است. اولين پروژه ايران به نام فاز يك با آزمون و خطاى مكرر شركت پتروپارس و پس از دو سال تأخير در سال ۱۳۸۲ به بهره بردارى رسيد.
مراحل انتخاب پيمانكار اصلى (اپراتور) فاز ۱۲ پارس جنوبى كماكان ادامه دارد. با ادامه ترديدهاى توتال، توسعه فاز ۱۱ در هاله اى از ابهام قرار دارد و شل نيز براى اعلام نظر در پروژه فاز ۱۳ و ۱۴ كماكان راه تعلل انتخاب كرده است.
ولى اجراى فازهاى ۱۵ و ۱۶ پارس جنوبى براى توليد روزانه ۵۰ ميليون مترمكعب گاز ادامه دارد كه اين پروژه در فاصله سال هاى ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۰ به بهره بردارى كامل خواهد رسيد.توسعه فازهاى ۱۷ و ۱۸ هم با ظرفيتى مشابه ۱۵ و ۱۶ به پيمانكاران داخلى واگذار شده است. وزارت نفت اعلام كرده است توسعه ۶ فاز ديگر تا پروژه ۲۴ را به مناقصه بين المللى خواهد گذاشت؛ كما اينكه در اين ميان كشورهايى از جمله تركيه خواهان سرمايه گذارى در واحدهاى اين حوزه بزرگ پارس جنوبى هستند كه البته شركت ملى نفت تاكنون هيچ تاريخ مشخصى را براى اجراى عمليات توسعه و توليد از اين ۶ ميدان اعلام نكرده است.يكى از مشكلات موجود در توسعه فازهاى پارس جنوبى، تأخير نسبتاً زياد در بهره بردارى از فازهاى برنامه ريزى شده است. به طور مثال عدم بهره بردارى به موقع برخى از طراح هاى توسعه اين ميدان نظير فازهاى ،۶ ۷ و ۸ كه زمان زيادى را از دست داده اند مى تواند ضررهاى جبران ناپذيرى را به ايران وارد سازد.كاهش منافع و زيان اقتصادى در اين فازها به از دست دادن حداقل ۳ تا ۴ سال فرصت استفاده از گاز ميدان مشترك پارس جنوبى منجر شده و از طرفى كاهش روزافزون توليد نفت خام در ميدان آغاجارى را دربرداشته است.از طرف ديگر توسعه بزرگترين فازهاى پارس جنوبى نظير ،۱۱ ۱۲ و ۱۳ به اجراى طرح هاى LN اختصاص دارد كه با ادامه تأخير در برنامه ريزى توسعه اين طرح ها، بهره بردارى و توليد از «گاز» اين فازها هم با تأخير زياد روبه رو خواهد شد.
خروج پارس از اين اوضاع تنها منوط به همكارى منسجم و اجراى سياست هاى هم راستاى نهادهاى مختلف تأثيرگذار در امر تصميم گيرى است.پارس جنوبى ميدانى عادى نيست و تأخير در برداشت از اين مخزن مشترك با از دست دادن ميلياردها دلار منافع اقتصادى همراه بوده و هست.
سه شنبه 9 مهر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: واحد مرکزي خبر]

[مشاهده در: www.iribnews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 87]