محبوبترینها
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1832965928
وطن دوستی منافاتی با مذهب ندارد
واضح آرشیو وب فارسی:خبر آنلاین: سیاست > چهره ها - علی مرشدی زاد استاد علوم سیاسی دانشگاه شاهد و نویسنده کتاب «روشنفکران آذری و هویت ملی و قومی» است. هومان دوراندیش: وی در خصوص ناسیونالیسم در ایران معاصر تحقیق و پژوهش کرده و نتایج تحقیقات خود را نیز در کتاب مذکور و مقالاتی چند منتشر ساخته است. مرشدی زاد همچنین آثار متعددی را نیز ترجمه کرده است که در میان آنها می توان به دو کتاب " چرا انسان ها شوروش می¬کنند؟ " ( تد رابرت گر ) و " از بسیج تا انقلاب " ( چارلز تیلی ) اشاره کرد. علی مرشدی زاد میهمان کافه خبر بود تا درباره انواع ناسیونالیسم در تاریخ معاصر ایران سخن بگوید. متن زیر حاصل گفتگو با دکتر مرشدی زاد در این باره است. در ابتدا بفرمایید ناسیونالیسم در ایران از چه زمانی پدیدار شد؟اگر بپرسید که دولت ملی یعنی دولتی که بر اساس ملیت شکل گرفته باشد، از چه زمانی در ایران شکل گرفت، در پاسخ به این سئوال دو دیدگاه وجود دارد. برخی معتقدند دولت ملی از زمان صفویه شکل گرفت. مهمترین کار صفویه ایجاد تمایز بین هویت ایرانی و هویت عثمانی بود. صفویه از این طریق وحدت ملی در کشور ایجاد کرد. دیدگاه دوم معتقد است که دولت صفویه فاقد ویژگی¬های دولت ملی بود. از این منظر، دولت ملی مولود اندیشه ناسیونالیسم است و ناسیونالیسم واقعی از دوران پس از مشروطه در ایران پدید آمده است. اگر بخواهیم بر اساس شکل مدرن ناسیونالیسم سخن بگوییم، باید گفت که دولت ملی در ایران پدیده¬ای متاخر و متعلق به دوران بعد از مشروطه است. بر این اساس باید رضاشاه را از معماران دولت ملی در ایران دانست. اندیشه ناسیونالیسم محصول تعاملات ایران و اروپا و حضور دانشجویان ایرانی در قاره سبز بود. در دوران پس از مشروطه، کسانی مانند دکتر محمود افشار و سید حسن تقی¬زاده - به رغم اینکه در اروپا تحصیل نکرده بود - و کاظم¬زاده ایرانشهر، ایده ناسیونالیسم را در ایران رواج دادند. در طول صد سال گذشته، ما چند نوع ناسیونالیسم در کشورمان داشته ایم؟من قائل به وجود سه نوع ناسیونالیسم در تاریخ معاصر ایران هستم. اول، ناسیونالیسم قومی است که بر مبنای یکسان سازی یا همانندسازی عمل می کند. این نوع ناسیونالیسم بنیاد خود را بر این ایده می¬نهد که یک گروه قومی مسلط در ایران وجود دارد و سایر اقوام باید همانند این قومِ مسلط بشوند. این ایده در دوره رضاشاه از سوی محمود افشار و در مجله او یعنی مجله " آینده " ترویج می شد. نوع دوم ناسیونالیسم، ناسیونالیسم سرزمینی است که تقی زاده مروج آن بود. تقی زاده معتقد بود ما در کشورمان خرده فرهنگهایی داریم و این خرده فرهنگها پدیده ای منفی نیستند و بنابراین یکسان سازی و از بین بردن این خرده فرهنگها سیاست درستی نیست. او می گفت ما باید بنا را بر این بگذاریم که مردمانی هستیم که قرنها در یک سرزمین با یکدیگر زندگی کرده ایم و عقد نانوشته ای داریم که بر اساس آن می خواهیم در کنار هم زندگی کنیم. بنابراین ما باید خودمان را ایرانی تعریف کنیم و نه عضوی از یک قوم خاص. نوع سوم ناسیونالیسم، ناسیونالیسم مدنی دکتر مصدق بود؛ ترکیبی از مفاهیم ناسیونالیسم و شهروندی. کشور هندوستان در حال حاضر برای حل مشکلات قومی خودش به این نوع ناسیونالیسم بها میدهد. ناسیونالیسم مدنی مبتنی بر رفع تفاوتها و تبعیض ها است. اگر همه مردم احساس کنند که شهروند درجه یک هستند، دیگر ضرورتی برای جدایی از آن سرزمین نمی بینند. به علاوه وقتی که مفهوم شهروندی اهمیت یابد، خرده¬فرهنگها و هویت¬های خُرد را به تعلقات درجه دوم حاشیه ای و کمرنگ شده بدل می کند. تفاوت بنیادین ناسیونالیسم مدنی مصدق با ناسیونالیسم سرزمینی تقی زاده چیست؟شاید نتیجه این دو نوع ناسیونالیسم یکی باشد. یعنی هر دو در درجه اول بر ایرانی بودن تاکید می کردند ولی از تعابیر متفاوتی استفاده می کردند. ناسیونالیسم مدنی مصدق راه به دموکراسی می برد اما ناسیونالیسم سرزمینی تقی زاده صرفاً خصلت هویتی دارد. ناسیونالیسم تقی زاده هم چندان غیر دموکراتیک به نظر نمی رسد؟می تواند غیر دموکراتیک هم باشد. یعنی دولت می¬تواند شهروندان به عنوان ایرانی تعریف کند ولی در تعیین سیاست های حکومت نقشی برای شهروندان قائل نباشد. ولی ناسیونالیسم قومی رضاشاه اقتدارگرایانه تر از ناسیونالیسم سرزمینی تقی زاده است.بله، قطعاً این طور است. ناسیونالیسم رضا شاه بر اساس نوعی مهندسی و تغییر اجتماعی بنا یافته است و بنابراین نیازمند اقتدارگرایی است. ناسیونالیسم قومی در واقع ناسیونالیسمی فرهنگی ( و نه سیاسی ) است و بر اساس تقسیم بندی های اندرو هیوود، ناسیونالیسم محافظه کارانه است.بله، ناسیونالیسم رضاشاه و محمود افشار خصلت فرهنگی اش بیشتر از ناسیونالیسم تقی زاده است و نوعی ناسیونالیسم دست راستی محسوب می شود که در شکل حادش می تواند به فاشیسم هم منجر شود. ما در تاریخ معاصرمان باستانگرایی هم داشته ایم. باستانگرایی چه نسبتی با این سه نوع ناسیونالیسم داشته است؟ناسیونالیسمی که در دوره رضاشاه به منصه ظهور رسید، مبتنی بر باستانگرایی بود. این باستانگرایی افراطی در مقابل مذهب قرار گرفت. در نتیجه این تلقی در کشور ما بوجود آمد که ناسیونالیسم یعنی نفی مذهب. در حالی که در جهان عرب، اندیشه ناسیونالیسم نه تنها در برابر مذهب قرار نگرفت بلکه خیلی از مفاهیمش را هم از قرآن و سنت اخذ کرد. در نتیجه در برابر مذهب قرار نگرفت. مثلاً این آیه قرآن که می فرماید " انا خلقناکم من ذکرٍ و انثی و جعلناکم شعوباً و قبائل لتعارفوا ان اکرمکم عند الله اتقیکم "، وقتی که از سوی متفکران دینی خودمان تفسیر می شود، با تاکید بر این نکته همراه می شود که " بهترین مردم باتقواترین آنها است. " در نتیجه هر چه که به هویت ملی و ناسیونالیسم مربوط باشد، مطابق این نوع تفسیر مردود قلمداد می¬شود. اما اندیشمندان عرب بر " جعلناکم شعوبا و قبائل " تاکید می کنند. یعنی می گویند که خداوند ما انسان ها را در قبائل و مردمان متفاوت قرار داده است تا شناخته شویم (لتعارفوا ) و هویت پیدا کنند. متفکران عرب با استناد به این قسمت از این آیه، ناسیونالیسم را می پذیرند و با استناد به " ان اکرمکم عند الله اتقیکم "، شکل افراطی ناسیونالیسم را که به شوونیسم منتهی می شود، مردود می شمارند. یعنی از نظر آنها اصل ناسیونالیسم مردود نیست. اما در ایران از آنجایی که شکل اولیه ناسیونالیسم، افراطی و ضد مذهبی بود، پیوندی بین ناسیونالیسم و مذهب برقرار نشد. در حالی که اگر نخستین حاملان ناسیونالیسم در ایران، آن را به گونه ای ملایم - که عبارت از وطن دوستی باشد - وارد فضای فکری و سیاسی کشور می کردند، کسی با آن مخالفت نمی کرد زیرا هیچ کس با وطن دوستی مخالفتی ندارد. چرا در ایران تقابل بین دین و ملیت شکل گرفت ولی مثلاً در مصر، که مثل ایران تاریخی طولانی دارد، چنین اتفاقی نیفتاد؟علت اصلی این امر به حاملان ایده ناسیونالیسم در ایران بازمی گردد. این افراد تلاش کردند که عرب ها و ترک ها را به عنوان " غیر "های پیش روی ملت ایران معرفی کنند. نفی اعراب با نفی اسلام ملازمه پیدا کرد و این امر موجب واکنش نیروهای مذهبی جامعه ایران شد. کسانی که در ایران از ناسیونالیسم مذهبی دم می زنند، به نظر من از این نکته ظریف غافلند که آنچه در کشور ما وجود داشته، وطن دوستی مذهبی بوده نه ناسیونالیسم مذهبی. اگر ناسیونالیسم را به معنای ضدیت با سلطه بیگانگان و نفی امپریالیسم قلمداد کنیم، می¬ وان گفت که ما ناسیونالیسم مذهبی هم داشته ایم. در جبهه ملی در دوران مصدق، نیروهای مذهبی هم حضور داشتند. ولی ناسیونالیسم در ایران به عنوان مکتبی با ویژگی های خاص خودش، هنوز به آشتی با دین نرسیده است. جهان امروز در حال خروج از عصر دولت ملی است ولی ما هنوزنتوانسته ایم ناسیونالیسم را با مذهب آشتی بدهیم. این در حالی است که الان در کشور ما مذهب در چارچوب یک دولت ملی حکومت می کند. ما دولت ملی را به عنوان شکلی از دولت پذیرفته ایم ولی هنوز توجیهی مذهبی برای آن ارائه نکرده ایم. چه خوب است که علما صراحتاً به این بحث بپردازند. به عبارت دیگر می توان گفت که در جهان عرب ناسیونالیسم مذهبی شکل گرفت ولی در ایران این اتفاق نیفتاد.ناسیونالیسم مذهبی در ایران به لحاظ نظری شکل نگرفت ولی به صورت عملی در قالب مبارزه بر ضد بیگانگان شکل گرفت. اما علما به لحاظ نظری به آن نپرداختند. حاملان ناسیونالیسم مذهبی در عمل چه کسانی بودند؟کسانی که با سلطه بیگانه مبارزه کردند. آیت الله کاشانی و امام خمینی دو نمونه از این افراد هستند. امام خمینی ناسیونالیسم را مردود می شمرد ولی در عمل بر ضد سلطه بیگانه و در راستای حفظ مرزهای یک کشور اسلامی تلاش می کرد. روحانیان مشروطه خواه را نیز می توان ناسیونالیست مذهبی دانست؟بله. آنان را نیز از این حیث که در مقابل سلطه روس مبارزه می کردند با تعریفی که گفتیم و مسامحتا می تونا ناسیونالیست مذهبی نامید. آیا می توان گفت تلاش های تئوریک شریعتی و یا بعضی از آثار مرحوم مطهری نظیر "خدمات متقابل اسلام و ایران " معطوف به ایجاد نوعی ناسیونالیسم مذهبی در ایران بود؟ شاید این آثار به ایجاد ناسیونالیسم مذهبی کمک کرده باشند ولی به نظر من این آثار با عنایت به این امر شکل نگرفتند. " خدمات متقابل اسلام و ایران " در واقع پاسخی به کتاب دو قرن سکوت مرحوم زرین کوب است. شهید مطهری در این کتاب می خواهد از موضع یک عالم دینی به کسی که از موضع ایرانیت تعریض هایی را به دین وارد کرده است، پاسخ بدهد. هدف اصلی مطهری در این کتاب این است. در باب شریعتی هم باید بگویم که اصولاً ناسیونالیسم ولو ناسیونالیسم مذهبی پروژه شریعتی نبود. پروژه شریعتی بازسازی دین بود. امثال بازرگان و یدالله سحابی چطور؟تردیدی نیست که بازرگان و سحابی در مشی عملی خود ناسیونالیست بودند. این ها تلاش کردند تا ناسیونالیسم را در کنار مذهب داشته باشند ولی این افراد هم عمدتاً عملگرایانی بودند که ناسیونالیسم و مذهب را در کنار هم داشتند ولی در اندیشه آنها سنتزی از ناسیونالیسم و مذهب شکل نگرفته بود. موسی غنی نژاد معتقد است ما در تاریخ معاصرمان اصلاً ناسیونالیسم به معنای مدرن کلمه نداشته ایم و آنچه که همه ملی گرایان ایرانی داشتند، میهن پرستی سنتی با رنگ و لعاب مدرن بود. نظر شما در این باره چیست؟موسی غنی نژاد ناسیونالیسم را از منظر اقتصادی تعریف می کند. از این منظر ناسیونالیسم ایده ای است که مرزهایی را بوجود می آورد برای تسهیل مبادلات و تجارت. غنی نژاد همچنین معتقد است که ما ناسیونالیسم به معنای واقعی نداشته ایم و آن چه که تحت این عنوان داشته ایم شکل بیگانه هراسی و بیگانه ستیزی به خود گرفته است. از نظر ایشان این ناسیونالیسم بیش از آنکه جنبه های مثبت داشته باشد جنبه های منفی دارد و در نتیجه، ما باید این ناسیونالیسم را کنار بگذاریم و به روابط آزاد انسانی توجه کنیم. نقد ایشان در خصوص ماهیت و عملکرد ناسیونالیسم در ایران درست است اما بیگانه ستیزی ذاتی ناسیونالیسم ایرانی نیست. شرایط فرهنگ سیاسی ایرانی این ویژگی را بوجود آورده است. فرهنگ سیاسی ایرانی قرن ها در ذیل استبداد بوده و طی 200 سال اخیر، دخالت و سلطه بیگانگان را تجربه کرده است. این فرهنگ در کنار هر اندیشه جدیدی که قرار بگیرد، بر آن تاثیر می گذارد. اگر حکومت ناسیونالیستی هم در کار نباشد و حکومتی مذهبی داشته باشیم، باز هم ما شاهد این بیگانه هراسی خواهیم بود. پس ویژگی بیگانه هراسی ذاتی ناسیونالیسم ایرانی نیست بلکه برآمده از فرهنگ سیاسی ما است. به علاوه باید این سئوال را مطرح کرد که آیا ناسیونالیسم در تقابل با آزادی اقتصادی قرار دارد؟ آیا ناسیونالیسم با لیبرالیسم هیچ سنخیتی ندارد؟ شاید با جهان وطنی مارکسیستی سنخیتی نداشته باشد ولی با اندیشه های لیبرال می تواند سازگاری داشته باشد. من نمی دانم چرا آقای غنی نژاد می گوید ما باید ناسیونالیسم را کنار بگذاریم و به آزادی اقتصادی بپردازیم. البته این نکته را می پذیرم که ناسیونالیسم در ایران، در هر دوره ای، می توانست به گونه ای دیگر رفتار کند و به شکل مثبت عمل کند. کمااینکه در مورد مصدق این ایراد مطرح می شود که وقتی که پیشنهادهایی برای سازش به او داده شد، او سرسختی کرد. این نقدی وارد به مصدق است اما نقدی به کلیت ناسیونالیسم او یا ناسیونالیسم ایرانی نیست. این نقد به عملکرد حاکمان هر دوره بازمی گردد نه به ناسیونالیسم ایرانی. برخی هم معتقدند که اگر ما هویت خود را در ذیل اسلام تعریف کنیم، به یک عقبه یک میلیارد نفری متصل می شویم ولی تعریف هویت ما در ذیل ایرانیت باعث می شود که ما در جهان اسلام تنها بمانیم. از این منظر، هویت اسلامی امنیت¬آفرینی بیشتری برای ما در بر دارد. نظر شما در این باره چیست؟اندیشمندانی که بحث جهانی شدن را مطرح می کنند، چنین شعاری دارند: " جهانی فکر کن، محلی عمل کن. " این ایرادی که درباره امت و ملت مطرح می شود، در بحث جهانی شدن هم مطرح است. مثلاً گفته می شود که جنبش های جدید در جهان کنونی، جهانی عمل می کنند ولی دغدغه های محلی دارند. شاید این چراغ راهنمایی برای ما باشد تا در عین اینکه خودمان را عضوی از امت اسلامی می دانیم، هویت ایرانی مان را نیز حفظ کنیم. همان قدر که نفی هویت ایرانی غیر عاقلانه است، نفی هویت اسلامی مان نیز قابل قبول نیست. اگر ما بخواهیم هویت اسلامی خودمان را نفی کنیم با همان مشکلی مواجه می شویم که بنیانگذاران ناسیونالیسم در ایران با آن مواجه شدند. ما باید در عین توجه به امت اسلامی، منافع ملی خود را در درجه اول اهمیت قرار دهیم. کشورهای عربی الان بدین شکل عمل می کنند. انها در عین اینکه امت اسلامی و جهان عرب را مطرح می کنند، در درجه اول به منافع ملی خودشان توجه می کنند. یعنی منافع عینی خود را در داخل مرزهای خود تعریف کرده اند و از جهان عرب و امت اسلامی نیز حمایت می کنند و طبیعتاً از حمایت معنوی جهان عرب و امت اسلامی نیز برخوردارند. ما نمی توانیم منافع ملی خود را به اشتراک بگذاریم و بگوییم که منافع فلان کشور هم به اندازه منافع خود ما برایمان اهمیت دارد. اما می توانیم از منافع دیگران حمایت معنوی کنیم و از حمایت معنوی آنها نیز برخوردار باشیم. اکثر امت اسلامی را کشورهای عربی تشکیل می دهند. اگر ما در درجه اول بر روی منافع ملی خود متمرکز شویم، با توجه به اینکه عرب نیستیم، ممکن است موارد تقابل منافع ایران با سایر اعضای امت اسلامی، فی المثل خیلی بیشتر از موارد تقابل منافع قطر با سایر کشورهای اسلامی شود. شاید به همین دلیل است که مخالفان ناسیونالیسم در ایران بر مفهوم امت اسلامی تاکید می کنند. مخالفت با ناسیونالیسم این تاثیر را داشته است که ما خودمان را با کسانی برادر می دانیم که آنها ما را برادر خودشان نمی دانند. در سطح داخلی هم با تاکید بر مفهوم امت این مشکل را بوجود آورده است که مفهوم هویت ملی را کمرنگ کرده است. کمرنگ شدن هویت ملی باعث شده که زمینه فعالیت و تحرک هویت های قومی فراهم شود. قوم¬گرایان ما تاکید شدیدی بر مفهوم امت دارند. برای من خیلی جالب است که چرا این ها این قدر بر مفهوم امت تاکید می کنند. و البته برای آن پاسخ نیز دارم. تاکید آنها بر امت به دلیل تاثیری است که این مفهوم بر مفهوم ملیت و هویت ملی می گذارند. آنها آن را پر رنگ می کنند تا هویت ملی را کمرنگ کنند و ما باید مواظب باشیم با کارت آنها بازی نکنیم. به هر حال اگر ما به هویت ملی نپردازیم، زمینه و خلائی بوجود می آید که در آینده برای کشور ما بحران ساز می شود. به نظر شما بحث مکتب ایرانی یا تدوین منشور نوروز برای پرکردن این خلاء مطرح می شود؟به نظر من این بحث ها بیشتر سیاسی است. ناسیونالیسم مثل خیلی از مفاهیم دیگر گاهی ابزار دست سیاستمداران می شود تا از آن برای تامین منافعشان استفاده کنند. اگر این بحث ها واقعی بود خیلی خوب بود. مقاماتی که در کشور ما از روی دلسوزی به این موضوع توجه دارند، کم نیستند. حالا فارغ از انگیزه کسانی که بحث مکتب ایرانی و منشور نوروز را مطرح می کنند، آیا طرح این مباحث می تواند خلاء مد نظر شما را در زمنیه هویت ملی پر کند یا اینکه ممکن است به بازتولید باستانگرایی سابق بیانجامد؟این بحث مکتب ایرانی تقریباً دارد در تقابل با هویت اسلامی ما قرار می گیرد. نکاتی که در این زمینه بیان می شود، در تقابل با اسلامیت قرار می گیرد. چه ضرورتی دارد که ما به این تقابل دامن بزنیم. ما باید فضایی را بوجود بیاوریم که ناسیونالیسم در شکل بسیار ملایمش، یعنی نه به شکل بیگانه هراسی یا ایدئولوژی ای ضد دینی یا نژادپرستانه، مطرح شود. یعنی صرفاً معنای وطن دوستی و حب وطن داشته باشد تا مذهبی ها هم به پذیرش و ترویج آن رغبت پیدا کنند. یعنی بپذیرند که ناسیونالیسم به معنای دوست داشتن وطن است نه به معنای نفی سایر ملت های مسلمان. وقتی که بخش عمده ای از مذهبی ها حتی به مطرح شدن نام کوروش حساسیت دارند، ما چطور می توانیم وجه معقول و ملایم باستانگرایی و ناسیونالیسم را مطرح کنیم و آن را با اسلامیت خودمان آشتی دهیم؟آیا این احیا ضرورت دارد؟ شما خودتان فرمودید که ما باید هویت ملی و اسلامی مان را آشتی دهیم.هویت ملی لزوماً و صرفا به معنای هویت باستانگرایانه نیست. آیا عید نوروز یکی از ارکان هویت ملی ما نیست؟بله. الان بحث تدوین منشور نورز مطرح شده است. چرا این بحث برای بعضی ها این قدر حساسیت برانگیز است؟ آیا این حساسیت بیش از حد یکی از موانع آشتی تام و تمام هویت ملی و مذهبی ما نیست؟بله، این حساسیت هم باید کاهش یابد. در ابتدا هم گفتم که علما هم باید در برخی موارد تجدید نظر کنند و ناسیونالیسم را به گونه ای دیگر نگاه کنند. استفاده ابزاری از نمادهای ملی در تاریخ معاصر ما سابقه داشته است؟ و دیگر اینکه چه نتایجی می تواند داشته باشد؟آقای غنی نژاد بحث خوبی را مطرح کرده اند و آن اینکه وقتی یک مکتب به طور اساسی در جامعه ای رشد نکند، مردم گاه به سراغ آن می روند و گاه نمی روند. یعنی هم می توانند آن مکتب را بپذیرند و هم ضد آن را. یعنی اقبال به آن مکتب در آن جامعه مد می شود. امروز مد می شود که من ناسیونالیست باشم و فردا مد می شود که سوسیالیست باشم. در نتیجه گرایش به مکاتب گوناگون شکل پوپولیستی و عامه گرایانه به خودش می گیرد. آنچه که من در بحث مکتب ایرانی می بینم، استفاده ابزاری از ناسیونالیسم است. یعنی آن فردی که الان ناسیونالیسم را مطرح می کند، اگر بازار سوسیالیسم هم گرم بود می توانست به سراغ سوسیالیسم هم برود. هدف از این کار هم صرفاً جلب توجه و کسب رای و مشروعیت است. اما کسانی که مکتب ایرانی یا نام کوروش را مطرح می کنند، این کار خود را به معنای ترویج ناسیونالیسم نمی دانند. به نظر نمی رسد که این حرف ها به معنای ترویج ناسیونالیسم نباشد. ای کاش زمامداران از این مباحث برای ترویج شکل معقول و منطقی ناسیونالیسم استفاده می کردند. اسمش را هم وطن دوستی بگذارند. یعنی فکر نکنند اگر ملی گرایی را ترویج کنند، کار قبیحی انجام داده اند. اگر واقعاً وطن دوستی را به شکل معقول ترویج کنند و برای نیروهای مذهبی جامعه ما این نکته را جا بیندازند که هیچ تقابلی بین دین و وطن دوستی وجود ندارد و ناسیونالیسمی که در ایران وجود دارد با آن ناسیونالیسم رایج در غرب تفاوت دارد، یعنی شکل حاد و افراطی ندارد و مصداق نژادپرستی نیست، بهترین کار را انجام داده اند. شما چرا و کدام بخش این رویکرد باستانگرایانه جدید را نامعقول می دانید؟منظور من این نیست که ناسیونالیسمی که این ها مطرح می کنند، نامعقول است. من می گویم برداشت های مختلف از ناسیونالیسم وجود دارد که برخی از این برداشت ها در جامعه ما جا نمی افتد. بنابراین ترویج چنین برداشت هایی از ناسیونالیسم چندان معقول نیست. برداشت ملایم از ناسیونالیسم، همان وطن دوستی است که به هیچ عنوان به نژادپرستی، بیگانه هراسی افراطی و نفی مذهب نمی انجامد. همچنین باید گفت که طرح موقت مفهوم ناسیونالیسم آن هم از سوی کسانی که تا پیش از این هیچ حرفی از ناسیونالیسم نمی زدند، به تخریب و له کردن این مفهوم نیز منجر می شود. ظاهراً این شکل از طرح ناسیونالیسم، هم علما را ناراحت می کند و هم ملی گرایان را.بله. ضمن اینکه خود مفهوم ناسیونالیسم را هم خراب می کند. استفاده ابزاری از ناسیونالیسم، آن هم به این شکل، حساسیت بر روی ناسیونالیسم را در جامعه ایران و نزد نیروهای مذهبی افزایش می دهد. یک تحلیل عجیب هم از سوی برخی افراد مطرح شده و آن اینکه، مطرح شدن نام کوروش از سوی احمدی نژاد برای ممانعت از مصادره کوروش توسط یهودیان و صهیونیست¬ها است! نظر شما در این باره چیست؟ یهودیان به کوروش احترام می گذارند و حتی خیابان هایی به اسم کوروش دارند و استر را زیارت می کنند. آخر چگونه می توانند کوروش را مصادره کنند؟ کوروش در درجه اول پادشاه ایران بوده است. مصادره شدنی نیست. حتی علمای طراز اول ما نیز بر سر کوروش با هم اختلاف داشته اند. مثلاً علامه طباطبایی کوروش را ذوالقرنین می دانست ولی مرحوم مطهری به کوروش ارادتی نداشت و از کوروش انتقاد می¬کرد که چرا آزادی مذاهب را به رسمیت شناخت. آن یک برداشت خاص است که ذوالقرنین را همان کوروش می داند. درباره ذوالقرنین برداشت¬های دیگری هم وجود دارد. این اختلافات تا حدی به روحیات افراد بازمی¬گردد. علامه طباطبایی بعد ایرانی¬اش قوی بود. در آثارش هم چنین چیزی دیده می¬شود. و یا در شعر کیش مهرش فقط دو سه تا کلمه عربی وجود دارد. اینکه یک روحانی که تمام عمرش را در حوزه درس خوانده و با زبان عربی سرو کار داشته چنین شعری بگوید، بسیار عجیب است. /30
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: خبر آنلاین]
[مشاهده در: www.khabaronline.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 783]
-
گوناگون
پربازدیدترینها