با كاهش دما خاموشي‌ها رو به پايان مي‌رود؟

واضح آرشیو وب فارسی:الف: با كاهش دما خاموشي‌ها رو به پايان مي‌رود؟
مسوولان وزارت نيرو بارها علت اصلي خاموشي‌هاي امسال را خشكسالي عنوان كرده‌اند. اين در حالي است كه امروزه توسعه‌ي دانش و تكنولوژي به حدي است كه مي‌توان خشكسالي را خيلي قبل‌تر از آن‌كه رخ دهد، پيش‌بيني و كنترل كرد. حال اگر اين پيش‌بيني به درستي صورت مي‌گرفت و به درستي هم مديريت مي‌شد، اكنون با مشكلات كمبود برق روبه‌رو نبوديم؛ البته اين در صورتي است كه بپذيريم عامل اصلي خاموشي‌ها، كمبود در نيروگاه‌هاي برق‌ ـ آبي است.

به گزارش ايسنا، با اين وجود اولين سوالي كه به اذهان متبادر مي‌شود و بايد به آن توجه ويژه داشت، اين است كه چرا اين خشكسالي و درنتيجه كمبود در نيروگاه‌هاي برق‌آبي پيش‌بيني نشد و يا اگر پيش‌بيني شد، چرا به درستي مديريت نشد تا اكنون با اين مشكل روبه‌رو نباشيم؟

ايمان بابائيان ـ مسوول بخش پيش‌بيني مركز ملي هواشناسي ـ در اين باره مي‌گويد: "مركز ملي هواشناسي خشكسالي امسال را پيش‌بيني كرده بود كه البته 75 تا 80 درصد اين پيش‌بيني درست از آب درآمد. اسناد اين پيش‌بيني هم در سايت هواشناسي موجود است."

از سوي ديگر رسول زرگر ـ معاون سابق وزير نيرو در امور آب و آبفا ـ هم در حاشيه‌ يكي از نشست‌هاي خبري‌اش اذعان كرده بود كه اداره‌ هواشناسي پيش‌بيني‌اش درست بود.

با اين شرايط آيا گرماي زودرس نمي‌تواند از شاخصه‌هاي خشكسالي باشد؟

پرويز فتاح ـ وزير نيرو ـ در ارديبهشت امسال در مورد علت خاموشي‌ها به خبرنگاران گفته بود: "ما در چند روز اخير شاهد گرماي زيادي بوديم. شايد بتوان گفت گرماي بي‌سابقه ارديبهشت ماه كه معمولا در نيمه‌ي اول خرداد ماه با آن روبه مي‌شديم، به يك باره افزايش يافت كه قابل پيش‌بيني نبود."

اين در حالي است كه طبق گفته كارشناسان هواشناسي، گرماي زودرس لازمه‌ي خشكسالي است و اگر خشكسالي پيش‌بيني شده، لذا گرماي زودرس هم براي آن پيش‌بيني مي‌شود.

جالب‌تر اين‌كه زرگر در آخرين نشست خبري‌اش به نقل از اداره‌ هواشناسي گفته كه امسال با خشكسالي مواجه نخواهيم شد، زيرا سازمان هواشناسي ميزان بارش را نرمال پيش‌بيني كرده، چرا كه پديده‌ي Elnino (پديده‌اي كه در سواحل آمريكاي جنوبي رخ مي‌دهد و باعث افزايش بارش در كشور مي‌شود) پيش‌بيني شده است.

وي افزوده كه مشكلي كه در سال آينده با آن مواجه خواهيم بود، خشكسالي سال آبي گذشته (امسال) است، چرا كه 30 تا 40 درصد از روان‌آب‌ها كاهش پيدا مي‌كند.

در همين حال مسوول بخش پيش‌بيني مركز ملي هواشناسي معتقد است كه پديده‌اي Elnino امسال پيش‌بيني نشده و در نتيجه طي پاييز و زمستان پيش رو،‌ بارش خوبي نخواهيم داشت.

مي‌توان گفت اكنون چيز مهمي كه براي وزارت نيرو بايد به دست آمده باشد، تجربه است و اين‌كه با سازمان هواشناسي هماهنگي بيشتري داشته باشد تا در سال‌هاي آينده تجربه تلخ امسال تكرار نشود.

اما ساير علل كمبود ايجاد شده در حوزه برق به چه مسايلي مربوط مي‌شود؟

مشكل مديريت و وارد نكردن به موقع نيروگاه‌ها

برخي از كارشناسان معتقدند كه علت اصلي خاموشي‌ها، نه خشكسالي بلكه طرح‌هاي به بهره‌برداري نرسيده‌ نيروگاهي است. نمايندگان كميسيون انرژي مجلس هم به مشكل مديريتي در اين زمينه اشاره مي‌كنند.

عسگر جلاليان - عضو كميسيون انرژي مجلس - در ابن رابطه معتقد است كه ميزان برق توليدي توسط نيروگاه‌هاي برق آبي كشور كم است: "حتي اگر هم نيروگاه‌هاي برق آبي ازمدار خارج شوند، نبايد در ميزان برق توليدي تاثير چنداني داشته باشند."

وي با بيان اين‌كه عدم آينده‌نگري وزارت نيرو و عدم مديريت صحيح در اين بخش از عوامل عمده قطعي‌هاي برق امروز است، ‌اظهار مي‌كند:" در دنيا 15 تا 25 درصد برق توليدي ذخيره مي‌شود، تا در مواقعي كه مشكلي بروز مي‌كند از آن استفاده شود، در حالي كه ميزان ذخيره برق در كشور ما صفر است!"

عليرضا كدخدايي ـ مدير عامل و رييس هيات مديره شركت سانرژي ـ نيز در اين باره مي‌گويد: "از عوامل كمبود برق غير از خشكسالي ، طرح‌هاي توسعه‌ نيروگاهي است كه به موقع به بهره‌برداري نرسيده‌اند."

همچنين احمد سالم نيا ـ رييس دانشكده‌ي برق دانشگاه صنعت آب و برق - علت كمبود برق را غير از خشكسالي مي‌داند و معتقد است كه طرح‌هاي توسعه‌اي وزارت نيرو رشد مناسبي نداشته و يا سرمايه‌گذاري در اين زمينه‌ها به اندازه‌ي كافي نبوده است.

ناگفته نماند كه وزير نيرو نيز چندي پيش در برنامه‌ي ويژه‌ خبري شبكه‌ي يك سيماي جمهوري اسلامي ايران غير از خشكسالي، بالاخره عواملي همچون تاخير در ساخت نيروگاه‌هاي جديد، عدم تكميل طرح‌هاي نيمه تمام و نيروگاه‌هاي در دست احداث و تلفات شبكه‌ را نيز از موارد خاموشي‌ها بيان كرد.

بيان ظرفيت‌ نصب شده‌ي نيروگاهي چاره‌ كار نيست

مسوولان وزارت نيرو بارها به ظرفيت نصب شده‌ نيروگاهي در چند سال اخير اشاره كرده‌اند، ولي نكته‌ مهم اين است كه در بحث خاموشي‌ها بايد به برق وارد شده در اين ظرفيت نصب شده اشاره كرد، نه خود ظرفيت‌ها.

در يك مثال ساده بحث در مورد رشد ظرفيت نصب شده‌ نيروگاهي در اين وضعيت مانند اين است كه همه تشنه باشند و ما از ساخت ليوان، پارچ و بشكه صحبت كنيم و توجهي نكنيم كه ليوان پارچ و بشكه به تنهايي دردي از لب تشنه دوا نمي‌كند!

كارشناسان هم بر اين عقيده‌اند به جاي اين‌كه عنوان شود طي سال‌هاي 1384 تا 1387 ظرفيت‌ نيروگاهي 11 درصد رشد كرده، بايد گفته شود كه چه مقدار از اين 11 درصد از برق پرشده است و اين 11 درصد چقدر از برق كشور را تامين مي‌كند؟

اگر چه بانك مركزي اين مسووليت را از دوش مسوولان برداشت و طي اطلاعيه‌اي رشد منفي در نيروگاه‌هاي گازي و بخاري را اعلام و علت اصلي بروز خشكسالي را همين رشد منفي عنوان كرد.

در اين باره كاتوزيان ـ رييس كميسيون انرژي مجلس شوراي اسلامي ـ معتقد است كه وزارت نيرو براي افزايش بهره‌وري در بخش توليد و توزيع و بالا بردن راندمان نيروگاه حرارتي در شرايط فعلي تلاش و كوشش لازم را انجام نداده است.

اتلاف زياد برق در شبكه سراسري ايران

مدت زمان زيادي از آمار بانك جهاني مبني بر اتلاف 19درصدي در شبكه‌ي سراسري كشورمان نگذشته كه مركز پژوهش‌هاي مجلس شوراي اسلامي در بررسي‌هاي خود اين مقدار را 23.5 درصد اعلام مي‌كند.

بانك جهاني، ايران را با هدررفت 33گيگاوات ساعت در سال، بزرگ‌ترين اتلاف دهنده‌ انرژي برق در منطقه‌ خاورميانه و شمال آفريقا معرفي كرده بود. در اين اطلاعيه ايران با توليد 170 گيگاوات ساعت در سال اولين توليدكننده برق نيز معرفي شده است كه البته مسوولان وزارت نيرو فقط به اين بخش تاكيد دارند.

جالب اين‌كه با يك جمع و تفريق ساده كه اگر بخواهيم توليد مفيد انرژي برق كشورها را محاسبه كنيم، ايران در رتبه‌ دوم منطقه‌ خاورميانه و شمال آفريقا پس از مصر قرار مي‌گيرد؛ چرا كه ايران سالانه 170 گيگاوات ساعت برق توليد و بيش از 33 گيگاوات ساعت برق اتلاف مي‌كند. مصر نيز 165 گيگاوات ساعت توليد دارد و 18 گيگاوات ساعت اتلاف، بنابراين مصر با توليد مفيد حدود 147 گيگاوات ساعت در رتبه‌ اول و ايران با توليد مفيد 137 گيگاوات ساعت در رتبه‌ دوم قرار دارد.

محمد احمديان - معاون سابق وزير نيرو در امور برق و انرژي - قبلا در اين باره گفته بود: "اتلاف در شبكه‌ي برق ايران 18.5 درصد است كه با كمك توليد مي‌خواهيم اين مقدار را به 12 درصد كاهش دهيم."

مسوولان اين وزارتخانه گفته‌اند براي كاهش فقط يك درصد از اين اتلاف به 100 ميليارد تومان بودجه نياز است. نكته اينجاست كه چندي پيش هيات وزيران، وزارت نيرو را موظف كرد كه به منظور كاهش انشعابات غير مجاز - كه آن هم يكي از موانع مهم بر سر راه مديريت و ‌برنامه‌ريزي براي پيشبرد امور برق است - از محل منابع داخلي وزارتخانه اين اقدام را انجام دهد و حتي وزير نيز وعده داد كه انشعابات غيرمجاز تا دو سال آينده جمع‌آوري خواهد شد. با اين شرايط به نظر مي‌رسد كه برنامه‌هاي كاهش اتلاف برق در شبكه همچنان با اما و اگر روبه‌رو باشد.

تاثير عوامل فني در مشكلات به‌وجود آمده

مسوولان همچنين علت قطعي‌هاي متوالي و خارج از برنامه اعلامي را غير از خشكسالي و كمبود در نيروگاه‌هاي برق‌آبي، مشكلات موجود در شبكه‌ سراسري، عوامل فني و سقوط دكل‌هاي برق ومواردي از اين دست عنوان مي‌كنند.

از ديگر مشكلات نيز افت ولتاژ در شبكه و در نتيجه اعمال خود به خودي خاموشي توسط شبكه بيان شده كه از نتايج مصرف زياد است. اين در حالي است كه شركت‌هاي توزيع برق بارها از مشاركت‌ مردمي در كاهش مصرف برق از عموم شهروندان تشكر و قدرداني كرده‌اند!

فارغ از اين‌كه علت اصلي خاموشي‌ها چه چيزي است، بايد توجه داشت كه هرچند مشكلات فني و ديگر مشكلات مطرح شده ممكن است در هر كشوري رخ دهد، ولي بروز پي در پي اين مشكلات در كشورمان آن هم در اين شرايط كمبود برق تامل برانگيز است.

از اوايل تابستان امسال شركت توزيع نيروي برق تهران بزرگ اقدام به انتشار جدول هفتگي خاموشي‌ها كرد. اگر چه اين جدول با نام « برنامه‌ي خاموشي‌هاي احتمالي » به شهروندان اعلام شد، ولي در عمل در بسياري از مواقع، نه تنها به طور كامل در اين ساعات خاموشي اعمال شد، بلكه به ساعات خارج از اين برنامه نيز تسري يافت؛ به طوري كه گاهي تصور مي‌شد در اين جدول واژه‌ «برنامه» معني خود را از دست داده است!

اين بي‌نظمي در اعمال خاموشي‌ها به جايي رسيد كه علاوه بر شهروندان، نارضايتي صنف‌هاي مختلف را به دنبال داشت.

اسفنديار حيدري ـ معاون عمران و محيط زيست سازمان صنايع كوچك ـ عقيده دارد كه بي‌نظمي در اعمال خاموشي‌ها، بر صنايع هم تاثير داشته است.

مجيد نامجو ـ رييس شركت مهندسي آب و فاضلاب كشور - نيز مي‌گويد: "قطع برق باعث شد كه تاسيسات برق بخوابد و توليد آب مختل و بعضي از مخازن خالي شود. اگرچه ما بلافاصله توانستيم با هماهنگي‌هايي كه با شركت‌هاي توزيع برق داشتيم يا ديزل ژنراتور نصب كنيم يا برق منطقه‌اي را قانع كنيم كه سيستم برق را مجزا كند و يا برق آن منطقه را قطع نكند كه اين موارد باعث برخي خسارات و نقص در شركت‌هاي آب شد، ولي با به كارگيري تدابير لازم، مردم كمبود آب احساس نكردند."

همان طور كه رسانه‌ها نيز اعلام كردند، بي‌برنامگي در اين خاموش‌ها حتي براي تئاترها و فرهنگسراها نيز مشكل‌آفرين شد؛ به طوري كه صداي اعتراض استاد آواز ايران را نيز در پي قطع برق در كنسرت همايون شجريان درآورد!

مدير يك آموزشگاه كامپيوتر در خيابان جلال آل احمد نيز درباره خاموشي‌ها اظهار مي‌كند: "حتي روزهايي بود كه چهار بار خاموشي خارج از برنامه داشتيم و از آنجا كه كار ما با برق ارتباط دارد، مشكلات فراواني براي‌مان به وجود مي‌آورد."

از سوي ديگر وعده‌ وزير مبني بر اعمال نشدن خاموشي در ساعات افطار و سحر ماه مبارك رمضان نيز گويا چندان محقق نشده، زيرا گزارش‌هاي دريافتي حاكي از آن است كه برخي مناطق كشور در اين ساعات با خاموشي‌هاي چندساعته دست و پنجه نرم مي‌كنند.

شايد تغيير معاونان آب و برق وزارت نيرو طي كم‌تر از يك ماه اخير نيز نشان از نارضايتي وزير از وضع موجود داشته باشد و شايد هم ايجاد شوك در اين بخش‌ها براي حصول نتايج عملكردي بهتر مدنظر بوده است.

البته ناگفته نماند كه پس از وارد مدار شدن نيروگاه‌هاي شهيد منتظري اصفهان، رامين اهواز و نكا كه اوايل شهريور به دليل تعميرات اساسي از مدار خارج شده بودند، خاموشي‌ها كاهش محسوسي داشته است كه انتظار مي‌رود با كاهش دماي هوا باز هم كاهش يابد؛ ولي به نظر مي‌رسد كه بهتر است اين تعميرات در فصول غير تابستان كه دماي هوا و مصرف كاهش مي‌يابد، انجام شود.

هماهنگي بيش‌تر با سازمان هواشناسي براي آمادگي در شرايط خشكسالي و گرم و همچنين مديريت بهينه در توليد برق و توسعه طرح‌هاي نيروگاهي مي‌توانند تجربه‌هاي گرانقدر به‌دست آمده امسال وزارت نيرو براي رويارويي با شرايط احتمالي سخت در سال‌هاي آينده باشند.
سه شنبه 19 شهريور 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: الف]

[مشاهده در: www.alef.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 215]