در دل غار كرفتو

واضح آرشیو وب فارسی:تابناک: در دل غار كرفتو
سرمايه:غار كرفتو در 72 كيلومتري شمال شرقي شهرستان ديواندره و با همين فاصله از جنوب شرقي شهرستان سقز قرار گرفته است. نزديك ترين روستا در شمال غربي غار به فاصله سه كيلومتري به نام «ميرسيد» يا «ميرسعيد» است. اصلي ترين راه دسترسي به آن از طريق جاده تكاب است كه به تازگي آسفالت شده است. پس از آنكه حدود 30 كيلومتر طي مسافت از شهرستان ديواندره به طرف شمال مي رويم در دوراهي تكاب به سمت شرق بايد حدود 32 كيلومتر را طي كرد و از يك مركز بخش به نام «گور باباعلي» عبور كرد. و سپس در دوراهي تكاب، كرفتو به طرف شمال، جاده اي شوسه پس از عبور از روستاي «يوز باش كندي» حدود سه كيلومتر بعد از آن غار كرفتو مي رسد.

در سينه كش يك رشته كوه آهكي كه در شمال دره اي عميق قرار گرفته است آثار متعددي از پناهگاه ها و دخمه ها و حفره ها ديده مي شود كه در كنار غار اصلي قرار دارد. موقعيت غار به گونه اي است كه به طور كلي بادگير نيست و در زمستان ها برف دامنه جنوبي را نمي پوشاند،در حالي كه 500 متر آن طرف تر در جنوب شرقي غار كاملاً بادگير است و برف آن را مي پوشاند. در آن سوي دره كوه ديگري وجود دارد كه به جهت القاي شكل طبيعي آن، مردم اطراف به آن سه دختران مي گويند كه ارتفاع آن با رشته كوه مورد نظر يكسان است. در زمستان ها و هنگام سرما، درون غار گرم و در تابستان به لحاظ كوران باد، غار خنك است.
معماري اين غار صخره اي، چهار طبقه در دل كوه است. حجاران ماهر فضاهاي مداخل غار را تراشيده و اتاق ها،راهروها و دالان هاي متعددي به وجود آورده اند كه از ميان غارهاي دست كن باقي مانده از دوران گذشته اين غار معماري كامل تري دارد. بر سردر يكي از اتاق هاي طبقه سوم كتيبه اي يوناني وجود دارد و به همين علت غار را معبد هراكلس ( هركول) مي نامند. در اين كتيبه آمده: در اينجا هراكلس سكونت دارد، باشد كه پليدي در آن راه نيابد.
نتيجه آزمايشات خاك شناسي كه از غار كرفتو به دست آمده، نشان مي دهد به علت يك رشته فعاليت هاي جزئي و فعل و انفعالاتي كه در سطح غار به عمل آمده و رسوباتي كه بر جاي مانده اين غار از هزاره چهارم پيش از ميلاد عاري از فعاليت هاي انساني شده است و ساكنان آن كه گله داراني كوچ رو بوده اند آن منطقه را ترك كرده اند.
غار كرفتو به جهت گمانه هايي كه در آن حفر شده و بعضاً تا عمق 5/5 متر پايين رفته است با توجه به لايه هاي موجود كه تحتاني ترين آن داراي تراشه هاي سنگي و تيغه اي بوده است يك فاصله هزار ساله را نشان مي دهد و دوباره به آثار زيست انساني مي رسد كه داراي چهاردوره سكونتي است: پيش از تاريخ، اشكاني، ساساني، اسلامي كه البته دوره سلوكي آن چندان مورد يقين نيست. چه بسا كه كتيبه مورد بحث ممكن است در قرون گذشته ايجاد شده باشد كه بايد با مطالعات بيشتر و آزمايشاتي كه از خود كتيبه به عمل مي آيد سقم آن عيان شود.
در گمانه زني ها مشخص شد علاوه بر آنكه در سطح غار لايه ها به صورت انباشت تاريخي به شكل دوره به دوره قرار گرفته اند خاك هاي رانده شده به داخل حفره هاي كناري غار هم به همان شكل قرار داشته اند به طوري كه در هر دوره ساكنان بعدي خاك هاي دوره پيشين را كه در سطح غار وجود داشته در حفره ها و سوراخ هاي موجود انباشته اند. نتيجه لايه نگاري در يكي از گمانه هاي چهارم كه تا عمق پنج متري حفر شده است نشان داد كه توالي دوره هاي تاريخي به همان صورتي است كه مواد فرهنگي آن در خاك هاي انباشت شده در دهانه و حفره ها و نيز راه هاي فرعي مسدود شده قرار داشته است. هر چند دوره پيش از تاريخ آن كمتر نشاني از مواد فرهنگي موجود را دارد با اين حال در بعضي موارد با الك كردن خاك ها، تراشه هايي به دست مي آيد كه با تراشه هايي كه در طبقه چهارم وجود دارد مطابقت مي كند.
كشف تراشه هاي سنگي در طبقه چهارم و محوطه بيرون غار نشانه استفاده انسان در دوران پيش از تاريخ است. همچنين نمونه اشياي به دست آمده باز نشانگر اين واقعيت است.اگرچه به عقيده بعضي ديگر از كارشناسان امور باستاني مي توان عمر غار را حتي خيلي پيشتر از آن حساب كرد. غار كرفتو در سال 1818 توسط سر رابرت كرپورتر بازديد و كتيبه آن خوانده شد. در سال 1838 هنري اولينسون از غار بازديد كرد و آنچه را كه به وسيله كرپورتر از كتيبه خوانده شده بود، اصلاح كرد.
در سال 1963 سراورل اشتين همراه با دستيار هنري اش ايوب خان نقشه اتاق هاي حجاري شده، راهروها و دهليزهاي طبيعي را تهيه كردند كه البته اكنون با توجه به اينكه خاكبرداري و پاكسازي راهروها و دهليز ها به طور كامل انجام گرفته، نقشه اشتين كامل نيست.
سه شنبه 29 مرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: تابناک]

[مشاهده در: www.tabnak.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 157]