نظام آموزشى فردا؛ كوچك، سبك و روان

واضح آرشیو وب فارسی:واحد مرکزي خبر: نظام آموزشى فردا؛ كوچك، سبك و روان
[غزل شاهنده]
«سياست كوچك سازى دولت» يكى از مواردى است كه در برنامه چهارم توسعه به صراحت آمده است. سياستى كه از آن به عنوان يكى از وظايف دولت نام برده شده بدين معنا كه امكانى فراهم شود تا ساختار و تشكيلات دستگاه هاى دولت تا ظرفيتى ممكن كوچك شود.اين سياست هم اكنون درساختار وزارت آموزش وپرورش دنبال مى شود كه به اعتقاد كارشناسان دردولت هاى گذشته جسارت وشجاعت كافى براى انجام آن وجود نداشته ودشوارى انجام آن درحال حاضر نيز به علت انباشتگى مشكلات ازگذشته تاكنون است ‎/
به اعتقاد بسيارى از كارشناسان و متخصصان، وزارت آموزش و پرورش نيز يكى از دستگاه هاى بزرگ دولتى است كه نيازمند سبك سازى، كوچك سازى و روان سازى است تا شايد به اين وسيله امكان سروسامان دادن به وضعيت اين تشكيلات عريض و طويل فراهم شود. بخصوص آن كه انجام تغيير در تشكيلات وزارت آموزش و پرورش با توجه به حساسيت وظايف محول شده به اين دستگاه و سبك سازى و كوچك سازى آن نيازمند توسعه اى علم محور است تا در آينده بتوان بر مبناى اين تغييرات گام هاى بعدى را هم اصولى تر از قبل برداشت.
مهندس مهدى نويدادهم، دبيركل شوراى عالى آموزش و پرورش ،ساختارها و تشكيلات را به منزله ظرفى مى داند كه اهداف سازمانى در آن جاى داده مى شود تا نتيجه اهداف مورد نظر سازمانى از اين طريق متجلى شود. به گفته وى ساختارها زمينه ساز تحقق اهداف هستند، از اين رو بايد بين ساختارها و اهداف و راهبردها تناسب محتوايى وجود داشته باشد. نويد مى گويد: امروزه با توجه به تحولات محيطى و تغييرات بوجود آمده در زندگى، اهداف آموزشى و تربيتى نيز تغيير كرده است به نحوى كه اگر ساختارها نتوانند حامل پيام هاى جديد باشند به عنوان مانع حركت قلمداد خواهند شد و متأسفانه در آموزش و پرورش ما اين تحولات ساختارى و تسهيلاتى آن گونه كه بايد و شايد همپاى تحولات محيطى و متناسب با شرايط زمان به وجود نيامده اند، به همين دليل ما شاهد كاستى هايى در اين زمينه هستيم، كاستى هايى كه مديريت سيستم آموزش و پرورش را با چالش روبرو كرده است.
نويدادهم، بهينه سازى و چابك سازى ساختارها را موضوعى عنوان مى كند كه هم اكنون در دستور كار وزارت آموزش و پرورش قرار دارد، امرى كه مى تواند با سبك كردن بار سيستم، حركت و نوآورى ايجاد كند كه يكى از اين تحولات، تحولات تكنولوژيك وحركت به سمت ساختارهاى الكترونيكى در مناسبات ادارى است ‎/
وى با تأكيد بر ضرورت تحقق مسئله كوچك سازى در سيستم آموزش وپرورش مى گويد: يكى از آسيب هاى جدى كه تمام دست اندركاران آموزشى به آن اذعان دارند بزرگ بودن سيستم آموزش وپرورش است وهمين امر موجب شده است تا مديريت اين سيستم با مشكل روبرو شود، بويژه اين كه نگاه تمركزگرا در آموزش و پرورش سبب شده كه برخى از امورى كه امكان واگذارى آنها به بخش غير دولتى وجود دارد آن طور كه بايد و شايد به اين گونه بخش ها واگذار نشود. در حالى كه اگركاركارشناسى دقيقى انجام شود زمينه تحول و نوآورى در سيستم فراهم مى شود و البته در نقطه مقابل آن، چنانچه اقدامات ما با تعجيل و بدوراز مطالعات كارشناسى عميق و دقيق صورت بگيرد مانعى براى حركت ايجاد خواهد شد به نحوى كه نه تنها بهم ريختگى در سيستم، آسيب جدى به مجموعه وارد مى كند بلكه وضعيت فعلى نيز مخدوش مى شود.
اثر بخشى مديريت و روان سازى سيستم
سبك سازى و روان سازى سيستم آموزش و پرورش كه يكى از اهداف دنبال شده در اين مجموعه است نكته ديگرى است كه نويد به آن تأكيد دارد: «گاهى در ساختارهاى موجود كه ساختارى عمودى است مبادله اطلاعات از مركز تا مبدأ كه همان مدرسه است با تأخير صورت مى گيرد و اين از آسيب هايى است كه امروزه در سيستم به وجود آمده است » وى ادامه مى دهد: بر اين اساس اگر بتوانيم ساختار موجود را سبك كرده و رفت وبرگشت اطلاعات را روان كنيم قطعاً مديريت سيستم اثر بخش تر خواهد بود. به عنوان مثال ارسال بخشنامه اى كه در تهران صادر شده است به ديگر مدارس در ساير نقاط كشور نيازمند زمان و هزينه بالا است در حالى كه اگر بتوانيم سيستم هاى كامپيوترى و الكترونيكى را در ساختار و سيستم آموزش و پرورش مستقر كنيم ، مبادله اطلاعات در حداقل زمان ممكن صورت مى گيرد و در نتيجه با اعمال مديريت در سيستم؛ انتقال اطلاعات صحيح وسريع با سهولت بيشترى صورت خواهد گرفت.
وى البته اعمال چنين برنامه اى را نيازمند انجام كار كارشناسى دقيق بر مى شمارد و مى گويد: به نتيجه رسيدن چنين برنامه اى صرفاً با بررسى علمى دقيق و زمان بندى شده محقق مى شود و به نتيجه مى رسد كه خوشبختانه آموزش وپرورش دراين زمينه تجربه موفقى دارد واز اين جهت نسبت به اكثر دستگاه ها پيشگام است همان گونه كه اجراى طرح تكفا در آموزش و پرورش كه حدود ۲دهه ازعمر آن مى گذرد يكى از موفقيت هاى سال هاى اخير اين وزارتخانه است به نحوى كه در حال حاضر سيستم هاى حقوقى آموزش و پرورش كاملاً كامپيوترى است و تمام مراحل ثبت نمره دانش آموزان، مراحل ثبت نام و ورود و خروج و صدور كارنامه آنها در دوره دبيرستان به صورت كامپيوترى انجام مى شود و اميدوار هستيم تا با استفاده از مكانيزم روان سازى بتوانيم همين سيستم را به حوزه ابتدايى و راهنمايى هم تسرى بدهيم.
به گفته نويد حداقل تبعاتى كه انجام روان سازى، كوچك سازى و سبك سازى سيستم آموزش و پرورش خواهد داشت تخصصى شدن مديريت، بالا رفتن اثر بخشى سيستم و افزايش بهره ورى خواهد بود.
سبك سازى و روان سازى؛ دليل تغيير تشكيلات
به هرصورت موضوع سبك سازى، كوچك سازى و روان سازى در آموزش و پرورش در عين حال كه باعث تحول بزرگى در مجموعه آموزش و پرورش مى شود مى تواند موجب اصلاح بسيارى از روش هايى شود كه به صورت نا مناسب تا كنون اجرا شده است. همان گونه كه به اعتقاد دبيركل سابق شوراى عالى آموزش و پرورش،اصولى كه در تنظيم برنامه هاى سال ۸۷ مورد توجه قرار گرفته است به اصلاح و بهبود روش ها و تسريع در فرآيندهاى جارى آموزش و پرورش منجر خواهد شد. محى الدين بهرام محمديان در اين خصوص معتقد است كه رويكرد ها و سياست هايى شامل تحول در برنامه ها و مصوبات و تأكيد بر پژوهش محورى، تكميل طرح هاى ناتمام، انعطاف در برنامه ها و توجه به تمركز زدايى و تفويض اختيار به سطوح پائين سازمانى، تقويت ارتباط با صاحب نظران به ويژه از طريق برگزارى نشست هاى علمى،همگى در فرايندهاى جارى سيستم آموزش و پرورش تسريع ايجاد خواهد كرد. به گفته وى سبك سازى، كوچك سازى، متناسب سازى، فعال و روان سازى از دلايل تغييرات تشكيلات وزارت آموزش و پرورش است.
اصلاح تشكيلات، نيازمند پيش زمينه هاى علمى
اما برهيچ كس پوشيده نيست كه اجراى آنچه كه در برنامه چهارم توسعه آمده است نياز به پيش زمينه هاى علمى و تخصصى دارد از اين رو لازم است تا تحقيق و بررسى همه جانبه اى درباره نحوه انجام اين تغييرات صورت بگيرد. نافع،كارشناس امور آموزشى در اين مورد مى گويد: انجام اين تغييرات و بخصوص كوچك سازى دستگاه ها بدون انجام مطالعه و تحقيق امكان پذير نيست چرا كه امروزه تغيير ساختار و اصلاح تشكيلات يك علم است و بايد از روى اصول علمى انجام شود بنابراين، اين كه هر مديرى تصميم بگيرد بنا بر سلايق خود تغييراتى ايجاد كند نمى تواند اقدامى صحيح شمرده شود همان طور كه تاكنون در برخى موارد وزيرانى بوده اند كه در دستگاه هاى مختلف اولين كارى كه انجام داده است تغيير چارت تشكيلاتى آن هم بدون مطالعه و تحقيق و تمركز بر روش هاى علمى بوده، در حالى كه امروز در دنيا ساختارها و تشكيلات را از طريق تحقيق علمى تغييرمى دهند و يا اصلاح و كوچك سازى مى كنند. بنابراين كوچك سازى هايى كه مثلاً وزير با افراد مختلف خودش جلساتى مى گذارد و بعد تصميم مى گيرد ، اين ها هيچ كدام پايدار نخواهد ماند همان گونه كه با آمدن وزير بعدى هم اولين كارى كه صورت مى گيرد تغيير در تغييرات وزير قبلى است.
به گفته اين كارشناس امور آموزشى متأسفانه در كشور ما تاكنون ساختارى علمى براى انجام تغييرات و طراحى تشكيلات وجود نداشته و تغييراتى نيز كه در دستگاه ها ايجاد شده بر پايه روش هاى علمى نبوده و همين امر موجب ناكارآمدى در امور شده است آن هم در حالى كه امروزه در دنيا براى طراحى تشكيلات روش هاى علمى وجود دارد كه در كتاب هاى مديريت تدريس مى شود. بنابراين لازم است كه مسئولان كشور ما نيز از اين روش ها براى تغيير تشكيلات استفاده كنند.
وى تأكيد مى كند: تغييرات و اصلاحات شتابزده و بدون پشتوانه علمى و پژوهشى معمولاً كارساز نيستند و با شكست روبرو مى شوند.
بر اين اساس لازم است همان گونه كه دربسيارى از موارد، روش هاى مبتنى بر اصول علمى نتايج قابل تأمل ترى داشته است، در تغييرات ساختارى كه قرار است در تشكيلات آموزش و پرورش صورت بگيرد نيز اين اصول مورد توجه قرار بگيرد تا بر تأثيرگذارى بيشتر اين مجموعه افزوده شود.‎/
دوشنبه 21 مرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: واحد مرکزي خبر]

[مشاهده در: www.iribnews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 235]