جهان - صلح در چنته صدري‌ها

واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین: جهان - صلح در چنته صدري‌ها
جهان - صلح در چنته صدري‌ها

سارا معصومي: مقتدي صدر روحاني شيعه و تندرو عراقي كه رهبري سپاه المهدي و جريان صدر در عراق را بر عهده دارد سرانجام پس از گذشت پنج سال از حمله ايالات متحده به عراق و مقاومت در برابر حضور سربازان بيگانه در اين كشور از مواضع پيشين خود عقب‌نشيني كرد. سخنگو جريان صدر اين بار از فرصت به‌وجود آمده پيش از نماز جمعه براي تشويق عراقي‌ها به مقاومت در برابر سربازان خارجي استفاده نكرد. جمعه روز خوبي براي آمريكايي‌ها و دولت نوري‌مالكي نخست‌وزيري عراق بود. روزي كه جريان صدر رسما اعلام كرد در صورت تعهد ايالات متحده به خروج از عراق بر اساس جدول زمانبندي تعيين شده، اين گروه نيز دست از مقاومت مسلحانه برداشته و در قالب گروهي سياسي به فعاليت خود ادامه خواهد داد. سخنگو مقتدي صدر روحاني كه به ندرت در محافل عمومي ظاهر مي‌شود از تريبون نماز جمعه استفاده كرده و پيام مقتدي را به گوش تمامي طرفدارانش رساند: از امروز عليه سربازان خارجي از اسلحه استفاده نكنيد. شيخ صلاح العبيدي سخنگو جريان صدر در ادامه سخنانش از جايگزيني ارتش المهدي با سازمان فرهنگي جديد سخن گفت. جريان صدر بلافاصله پس از اعلام اين خبر انحلال كامل ارتش المهدي را رد كرده و اعلام كرد كه اين ارتش تنها زماني به صورت انحلال كامل درخواهد آمد كه آمريكايي‌ها خروج از خاك عراق بر اساس جدول زمانبندي تعيين شده را آغاز كرده باشند. از تمامي سخنان مقامات نزديك به مقتدي صدر اين حقيقت بر مي‌آيد كه ارتش المهدي به جنگ با نيروهاي خارجي پايان نداده است اما تصميم مقتدي، فرصت دادن به صلح است. همزمان با اعلام اين خبر از سوي مقتدي صدر، مناقشه‌اي ميان دولت نوري مالكي و كاخ سفيد بر سر سرانجام توافقنامه امنيتي ميان بغداد ـ واشنگتن در جريان بود. سرنوشت سربازان آمريكايي حاضر در عراق با توجه به بندهاي قيد شده در اين توافقنامه مشخص خواهد شد. سال‌هاي نخست حمله ايالات متحده به عراق، جريان صدر و شاخه نظامي اين گروه تحت فرمان مقتدي، مقتدرترين جريان نظامي و سياسي شيعه فعال در كشور بود اما با شروع مرحله جديد اعزام نيرو از جانب ايالات متحده به عراق و تصميم دولت مالكي براي حذف شاخه‌هاي نظامي احزاب، جريان صدر نيز اندك اندك قدرت خود را از دست داد. اويل سال جاري ميلادي بود كه نيروهاي عراقي با پشتيباني سربازان آمريكايي و انگليسي محل استقرار نيروهاي صدر در بغداد، بصره و ساير مناطق جنوبي عراق را بمباران كردند. در جريان درگيري ميان سپاه المهدي و ارتش عراق صدها نفر از جمله ده‌ها شهروند غيرنظامي جان خود را از دست دادند. پس از فروكش كردن ناآرامي‌ها و اعلام آتش‌بس، حتي يك شبه‌نظامي حامل سلاح وابسته به جريان صدر هم در خيابان‌هاي پايتخت ديده نشد. از زمان حمله ايالات متحده به عراق ميزان محبوبيت جريان صدر ميان شيعيان عراقي و البته نفوذ بالاي اين گروه در ميان عامه مردم از جمله سوالات بي‌پاسخ آمريكايي‌ها بوده است. بي شك مقتدي صدر از پيش از اعلام انحلال شاخه نظامي جريان صدر، آينده اين گروه نظامي را در ذهن خود به طور كامل ترسيم كرده است. مقتدي صدر و ساير سخنگوهاي جريان صدر از چندين ماه پيش تاكنون در تمامي سخنراني‌ها و بيانيه‌هاي خود اشاره اندكي به تغيير ماهيت ارتش المهدي در آينده‌اي نه چندان دور كرده بودند. مهم‌ترين اين بيانيه‌ها نامه مقتدي صدر به طرفدارانش بود كه پيش از اقامه نماز جمعه سيزدهم ژوئن سال جاري توسط نماينده او قرائت شد. در اين بيانيه مقتدي صدر به صراحت از تقسيم سپاه المهدي به دو بخش مجزا سخن گفت:بخش اعظم اين گروه به سازماني فرهنگي، مذهبي تبديل خواهد شد، بخشي كه وظيفه آن ارتقاي وضعيت فرهنگي، مذهبي و اجتماعي شهروندان عراقي است. بخش دوم اما هويت نظامي خود را حفظ خواهد كرد و شبه‌نظاميان سپاه المهدي در اين بخش فعال خواهند بود. در مراسم نماز جمعه آن روز هم صلاح العبيدي به نمايندگي از مقتدي صدر اعلام كرد كه در تقسيم‌بندي جديد مبارزه با اشغالگران وظيفه بخش كوچكي از سپاه المهدي خواهد بود. پس از مشخص شدن تصميم مقتدي صدر در تقسيم سپاه المهدي، بسياري از تحليلگران غربي نگراني خود را از عملكرد مقتدي صدر ابراز داشتند. شايد در مرحله نخست انحلال شاخه نظامي جريان صدر به معناي كاهش فشارها بر سربازان آمريكايي و برقراري آرامش نسبي در اين كشور باشد اما بي‌شك صدر به دنبال پياده كردن اصولي مانند قواعد حزب‌الله در لبنان است. اصولي كه هم ضامن قدرت جريان صدر در ميان توده مردم است و هم محبوبيت اين گروه را افزايش خواهد داد. تنها كارشناسان و تحليلگران ناپخته مي‌توانند دليل عقب‌نشيني مقتدي صدر از مواضع نظامي را در شكست‌هاي اخير اين گروه خلاصه كنند. صدري‌ها ظرف پنج سال گذشته بر خلاف تصور عمومي تمام تلاش خود را روي فعاليت‌هاي نظامي متمركز نكرده بودند. جريان صدر در پارلمان عراق هم از نفوذ بالايي برخوردار است. از مجموع 275 كرسي، 32 كرسي به اين جريان تعلق دارد. تا آوريل 2007 نيز وزراي عضو جريان صدر در كابينه دولت حضور داشتند. از نخستين لحظات حمله ايالات متحده به عراق و ظهور جرياني به نام صدر، تعيين ضرب‌الاجل زماني براي خروج سربازان خارجي از عراق از اصلي‌ترين مطالبات مقتدي صدر بوده است. مطالبه‌اي كه بي‌شك در جريان انتخابات محلي كه اواخر سال جاري برگزار مي‌شود نيز مطرح خواهد شد. اين انتخابات در حقيقت معيار محك محبوبيت جريان صدر پس از تمامي اعمال فشارهاي دولتي بر شاخه نظامي اين گروه است. در حال حاضر اين حركت مقتدي صدر توپ را در زمين نوري مالكي نخست‌وزير عراق قرا داده است. پس از افزايش حملات ارتش عراق به پايگاه‌هاي استقرار نيروهاي المهدي بسياري مالكي را به تلاش براي حذف رقيب از گردونه رقابت سياسي در انتخابات سال جاري متهم كردند. در شرايطي كه جريان صدر از گردونه فعاليت‌هاي سياسي در عراق حذف شود يا مقتدي صدر به اين باور برسد كه جريانش مورد بي‌عدالتي قرار گرفته است، بازسازي شاخه نظامي سپاه المهدي كار چندان سختي نخواهد بود.
دوشنبه 21 مرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: جام جم آنلاین]

[مشاهده در: www.jamejamonline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 111]