عوارض چاقي را جدي بگيريد ؛ اين بيماري دوست داشتني!

واضح آرشیو وب فارسی:قدس: عوارض چاقي را جدي بگيريد ؛ اين بيماري دوست داشتني!
چاقي بيماري مزمني است كه به علت نامتعادل بودن ميزان دريافت انرژي از راه غذا و ميزان مصرف يا سوخت انرژي در نتيجه فعاليت بدني به وجود مي آيد. در واقع چاقي يك اختلال پيچيده تنظيم اشتها و سوخت و ساز مواد غذايي در تبديل به انرژي است كه توسط عوامل زيست شناختي خاصي كنترل مي گردد. چاقي با ذخيره بيش از حد انرژي به صورت چربي در بدن ظاهر مي شود. بيش از نيمي از مردم آمريكا مبتلا به اضافه وزن هستند و تقريبا 25 درصد از آنان درمعرض خطر بيماريهاي گوناگون ناشي از چاقي مي باشند. زماني كه نسبت وزن به قد 20 درصد يا بيش از ميزان ماكزيمم باشد، چاقي تلقي مي گردد. معيار تشخيص چاقي بر چه مبنايي است؟ براي تشخيص چاقي از اندازه گيري بي ام آي (BMI : body mass index) استفاده مي شود كه بر مبناي آن وزن تقيسم بر قد به توان دو است m (قد)/ kg وزن BMI =). البته عوامل ديگري هم در تقسيم بندي چاقي از نظر شدت مؤثرند كه از جمله مي توان به توزيع چربي در قسمتهاي مختلف بدن، دور كمر، دور مچ دست و ميزان جثه افراد اشاره كرد. معيار BMI براي سنجش چاقي در بزرگسالان است و در كودكان بسته به سنين مختلف فرمولاسيون هاي متفاوت ارائه شده است. براساس طبقه بندي سازمان بهداشت جهاني WHO تقسيم بندي چاقي بر مبناي BMI به قرار زير است: تشخيص - BMI كم وزن - كمتر از 18.5 وزن طبيعي - 24.9-18.5 اضافه وزن - 29.9-25 چاق - بيشتر از 30 چاقي كلاس 1 - 34.9-30 چاقي كلاس 2 - 39.9-35 كلاس 3 - بيشتر از40 با توجه به اينكه توزيع آناتوميك چربي بدن نقش بسيار مهمي در خطرات چاقي دارد و چاقي مركزي (احشايي) در مقايسه با چاقي محيطي با خطر بيشتري براي سلامتي همراه است، به همين دليل شاخص ديگري با عنوان اندازه دور كمر شاخص بسيار مهمي براي مشخص كردن خطرات باليني به خصوص براي پرفشاري خون و ديابت مي باشد. جنس محدوده خطر محدوده اقدام مرد 102-94 بيشتر از 102 cm زن 88 كمتر از cm 88-80 cm * علل چاقي چيست؟ عوامل بسيار زيادي در بروز چاقي مؤثرند، ولي به طور عمده علتهاي شناخته شده به قرار زير است. - علل ژنتيكي: بين 25 تا 70 درصد تغييرات غير طبيعي وزن بدن ناشي از مسائل مربوط به ژن مي باشد، ولي در كل بايد اذعان داشت كه نقش عوامل ژنتيكي در چاقي ثابت شده است و با توجه به مطالعات خانوادگي كه همخواني BMI را در منسوبين درجه اول نشان داده است اين موضوع به اثبات رسيده است كه نقش اختلالات ژنتيكي چيزي غير قابل انكار است. طبق تحقيقات مشخص شده است كه عواملي چون سوخت و ساز پايين درحال استراحت، اثر حرارت كم مواد غذايي و يا عدم سوخت و ساز كامل چربي به همراه تمايل زياد بدن براي استفاده از كربوهيدراتها (مواد قندي) به عنوان سوخت مي توانند زمينه ژنتيكي چاقي را نشان دهند. - عوامل محيطي: اختراعات و ابداعات مختلف در جهت راحتي انسان به طور غير مستقيم سبب افزايش چشمگير چاقي در دنيا شده است. خودرو، آسانسور، پله برقي، ماشينهاي لباسشويي و ظرفشويي، دستگاههاي كنترل از راه دور، مايكروويو و هزاران مورد ديگر همگي انسان را از تحرك واداشته و از طرف ديگر غذاهاي آماده، رستورانها و توليد موادغذايي در بسته بنديهاي بزرگ مثل سس مايونز خانواده، چيپس خانواده و...عوامل مساعدي براي حركت كمتر و مصرف بيشتر را فراهم آورده است، به طوري كه اين داده ها بيانگر اين مطلب هستند كه افزايش شيوع چاقي در دو يا سه دهه اخير ممكن است ناشي از كاهش در مصرف انرژي باشد كه با كاهش مساوي در دريافت انرژي نبوده است. - بيماريها: بسياري از بيماريها با توجه به مكانيسم آنها باعث چاقي مي شوند. كم كاري غده تيروئيد سبب كاهش هورمونهاي تيروئدي مي شود كه اين هورمونها نقش بسيار مهمي در سوخت و ساز مواد غذايي در بدن دارند و كم شدن آنها باعث ذخيره سازي چربي و درنتيجه چاقي مي شوند. بيماريهاي ديگري چون اختلالات عصبي- عضلاني، بيماريهاي استخوان و مفاصل به صورت غير مستقيم و از طريق كاهش فعاليت باعث چاقي مي شوند. اختلال در هورمونهاي جنسي چه در زنان و چه در مردان ممكن است تعادل متابوليكي بدن را به هم زده و يكي از عوارض خود را با چاقي نشان دهند. - داروها: بسياري از داروها در افزايش وزن نقش دارند. اين اثرات ممكن است مستقيم باشد؛ مثل داروهاي ضد بارداري يا كورتون ها و يا بر اثر پيامدهاي ناشي از دارو باشد، مثل داروهاي ضد افسردگي و ضد اضطراب كه با ايجاد خواب آلودگي و بي تحركي سبب كاهش در مصرف انرژي مي شوند. - اختلالات عصبي و مشكلات رواني: با توجه به غير فعال كردن افراد، سبب چاقي شده و مصرف داروهاي مختلف اين اثرات را دوچندان مي نمايد. * چاقي زماني كه نسبت وزن به قد 20 درصد يا بيش از ميزان ماكزيمم باشد چاقي تلقي مي گردد. BMI بيش از kg/m2 30 مشخصه چاقي است BMI شاخص توده بدن است و با وزن به كيلوگرم / ( قد به متر ) به توان 2 محاسبه مي شود. درافرادي كه BMI آنها بين 9/29 - 25 باشد مبتلا به اضافه وزن هستند اما نه چاقي بنابراين بايد به رژيم غذايي و كالري مصرفي آنها توجه بيشتري كرد. طبق آمار به دست آمده ميزان چاقي رو به افزايش است و متأسفانه يك آمار ناخوشايند نشان مي دهد كه درصد كودكان و نوجوانان چاق در 20سال گذشته در آمريكا دوبرابر شده است . ميزان انرژي كه اغلب مردم طي روز نياز دارند، به طور متوسط ( معمول ) براي زنان حدود دو هزار كالري و براي مردان 2 هزار و 500 كالري است. اين ميزان براي يك ورزشكار حرفه اي چهار هزار كالري بيشتر است و براي يك زن حامله و شيرده 300 تا 500 كالري بيش از كالري مورد نياز يك زن در حالت عادي است . بدن هرگز نمي تواند پروتئين و كربوهيدرات را ذخيره كند. بنا براين مازاد پروتئين و كربوهيدرات خورده شده را به چربي تبديل و ذخيره مي كند . يك پوند چربي ( حدود 450 گرم ) تقريباً 3500 كالري انرژي توليد مي كند، بنابراين در مصرف مواد غذايي بايد تعادل برقرار باشد تا مازاد آنها به شكل چربي ظاهر نگردد. كلسترول بالا و اختلالات كليه و كيسه صفرا در افراد چاق باعث افزايش خطر بيماري و مرگ مي گردد. همچنين چاقي باعث افزايش خطر ابتلا به بعضي از انواع سرطان بخصوص سرطانهاي كيسه صفرا ، رحم و پستان مي شود. در افراد چاق خطر ايجاد سنگ كيسه صفرا سه برابر افراد ديگر است. همچنين چاقي يك عامل خطر براي پيشرفت بيماري ورم و ساييدگي مفاصل ( استئوآركريت ) و اختلالات تنفسي حين خواب مي باشد. عامل ژنتيك در ايجاد و پيشرفت چاقي نقش بسزايي دارد. احتمال چاقي در كودكان داراي والدين چاق نسبت به كودكان داراي والدين وزن عادي 10 برابر بيشتر است . عوامل مؤثر در چاقي مصرف غذاي زياد بيش از نياز بدن مصرف زياد الكل روش زندگي خانه نشيني و بي تحركي * عوال مؤثر در جلوگيري از اضافه وزن استرس خستگي و دلتنگي و دلسردي عادات غذايي غلط -اجتناب از خانه نشيني و بي تحركي و انجام دادن تمرينات ورزشي سه روز در هفته هر بار براي مدت 30 دقيقه و به طور كلي سعي در افزايش فعاليت بدني؛ مثلاً پياده روي به جاي استفاده از ماشين و رانندگي، استفاده از پله به جاي آسانسور و يا كوهپيمايي به جاي استفاده از تله كابين. - كاهش مصرف غذاهاي محتوي قند و چربي بالا و افزايش مصرف غذاهاي محتوي فيبر زياد مانند ميوه ها و انواع سبزيها. ضمناً براي كاهش وزن به اين موارد بايد توجه گردد : - كاهش سريع وزن روش مناسبي نمي باشد ، زيرا كاهش سريع وزن معمولاً همراه با افزايش سريع دوباره وزن مي باشد. در طول ماه كاهش وزن 3 تا 4 كيلو گرم مناسب است. - هرگز از دارو براي كاهش وزن استفاده نكنيد؛ زيرا بعضي از داروها داراي اثرات جانبي بوده و در مواردي بسيار خطرناك هستند و طبق آمار و گزارشهاي موجود، عوارض و خطرات زيادي به بار آورده اند؛ مثل مشكلات عصبي و گوارشي و در پاره اي موارد سكته هاي قلبي و مغزي و مرگ و مير . - مصرف داروهاي ضد اشتها براي كوتاه مدت با نظر پزشك مشكل چنداني ندارد. اما اين نوع داروها كمك به تغيير عادت غذايي شما نمي كند و اين موضوع براي داشتن وزن مناسب بسيار حائز اهميت است . * چاق هستيد يا لاغر؟ خودتان محاسبه كنيد! براي اينكه دقيقاً بدانيم كه چاق هستيم يا لاغر، پيش از همه بايد اندازه وزن و قد خود را بدانيم، يعني تنها وزن شخص براي تعيين چاقي او كافي نيست، اندازه قدش را هم بايد در نظر بگيريم. «شاخص جرم بدن» يا ( BMI Body Mass Index) كه در واقع رابطه بين وزن و قد را نشان مي دهد، يكي از دقيق ترين معيارهاي علمي است كه به ياري آن مي توانيم بفهميم كه كيلوگرم هاي اضافي بدن، چگونه سلامت ما را به خطر مي اندازند. امروزه پزشكان، پژوهشگران و متخصصان مراقبتهاي بهداشتي از اين شاخص علمي بسيار سود مي جويند تا از ميزان دقيق چاقي اشخاص آگاه شوند. جدولها يا تابلوهاي ويژه اي هم طراحي شده كه با مراجعه به آنها، خود شخص نيز مي تواند بسادگي دريابد كه آيا چاق است، اضافه وزن دارد، يا كمبود وزن. براي اين كار كافي است كه اندازه دقيق قد و وزن خود را بدانيم. البته «شاخص جرم بدن» ميزان چربي بدن را به طور مستقيم تعيين نمي كند، ولي بالابودن اين شاخص از معيارهاي عادي، معمولاً با افزايش چربي بدن و در نتيجه اضافه وزن ارتباط دارد. بنابراين همچنان كه بايد ميزان فشار خون و كلسترول خود را به طور منظم تحت نظر بگيريم، «شاخص جرم بدن» خود را نيز بايد محاسبه كنيم، زيرا BMI بالا يا افزايش آن نشانه خطر است. وزن مناسب كدام است؟ در رهنمودهاي علمي استاندارد تعريف جديدي از «وزن مناسب» داده شده است، بدين معني كه: اگر «شاخص جرم بدن» شخص (يعني نسبت قد و وزن) 24 يا كمتر باشد، وزن او مناسب است. وزن عادي و مناسب شاخص جرم بدن: 18/5 تا 24/9 وزن كم شاخص جرم بدن: زير 18/5 اضافه وزن شاخص جرم بدن: 25 تا 29/5 چاق شاخص جرم بدن: 30 و بيشتر. دور كمر با يك متر نواري، دور كمر خود را هم اندازه بگيريد، زيرا اندازه دور كمر شاخص خوبي براي تشخيص ميزان چربي ناحيه شكم است، و شكم گُنده بودن يكي از نشانه هاي عوامل خطرزا براي بيماران قلبي و بيماران ديگر است. كساني كه BMI آنها در محدوده 25 تا 34/9 قرار دارد، و دور كمرشان هم بيش از 100سانتي متر (براي مردان) و 89 سانتي متر (براي زنان) است، در معرض خطر بسيار بالاي ابتلا به مشكلات جسماني قرار دارند.
دوشنبه 10 تير 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: قدس]

[مشاهده در: www.qudsdaily.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 412]