هامون در آستانه نابودی؛ سدسازی افغانستان بلای جان تالاب بین‌المللی

دیپلماسی آب؛ تنها راه نجات تالاب بین‌المللی هامون

تالاب بین‌المللی هامون، یکی از بزرگترین اکوسیستم‌های آبی ایران و جهان، در آستانه نابودی کامل قرار گرفته است. سدسازی‌های گسترده در افغانستان و تغییر مسیر رودخانه هیرمند، این تالاب حیات‌بخش را به تدریج خشک کرده است.

دکتر جواد میردار هریجانی، رئیس پژوهشکده تالاب بین‌المللی هامون،  با ابراز نگرانی از وضعیت کنونی هامون، تأکید کرد که با شرایط فعلی، احیای کامل این تالاب تقریباً غیرممکن است. وی افزود: "احداث سدهای متعدد در افغانستان، به ویژه سد کمال خان، باعث شده است که سهم آب ایران از رودخانه هیرمند به شدت کاهش یابد و در نتیجه، تالاب هامون روز به روز کوچک‌تر شود."

هامون که زمانی زیستگاه انواع گونه‌های جانوری و گیاهی بود، اکنون به بیابان وسیعی تبدیل شده است. خشک شدن این تالاب، علاوه بر تأثیرات مخرب بر محیط زیست، باعث مشکلات اقتصادی و اجتماعی بسیاری برای مردم منطقه سیستان شده است. افزایش گرد و غبار، کاهش کیفیت هوا، از بین رفتن زمین‌های کشاورزی و مهاجرت گسترده مردم از جمله پیامدهای خشک شدن هامون هستند.

میردار هریجانی با اشاره به اینکه وضعیت هامون در سال‌های اخیر به دلیل خشکسالی‌های پی در پی و سدسازی‌های افغانستان بسیار وخیم شده است، گفت: "اگرچه در سال‌های اخیر شاهد بارندگی‌های نسبتا خوبی در منطقه بوده‌ایم، اما این بارندگی‌ها برای احیای کامل هامون کافی نیست."

وی با تأکید بر اهمیت دیپلماسی آب در حل بحران هامون، افزود: "برای نجات هامون، نیازمند همکاری جدی کشورهای همسایه، به ویژه افغانستان هستیم. باید یک توافقنامه جامع در خصوص تقسیم آب رودخانه هیرمند بین دو کشور منعقد شود تا حق آبه ایران از این رودخانه تضمین شود."