نگاهي به نقش و كاركرد ويتامين ها در تامين سلامت فردي فروريختن ديوار كاذب داروهاي تقويتي

واضح آرشیو وب فارسی:همشهری: نگاهي به نقش و كاركرد ويتامين ها در تامين سلامت فردي فروريختن ديوار كاذب داروهاي تقويتي
دكتر بابك زماني*خانم مسني است و تنها زندگي مي كند. همسرش سال ها پيش فوت كرده و فرزندانش همه در خارج هستند. افسردگي دارد كه شايد براي شرايط او دور از انتظار نباشد. از درد زانوها و كمبود انرژي مي نالد. توضيح داده ام كه بيماري جسمي خاصي ندارد، بايد تحت نظر روانپزشك داروهاي ضدافسردگي خود را مصرف كند و داروهاي پوكي استخوان را هم كه روماتولوژيست داده، استفاده كند اما موقع خروج جعبه بزرگي را از كيف درمي آورد و مي پرسد؛ «اينها را چه؟» جعبه يي است با رنگ هاي متنوع حاوي قرص هاي ويتامين كه احتمالاً بچه ها از خارج فرستاده اند.مي گويم؛ «ضرري ندارد.»قانع نمي شود «اينها تقويتيه ديگه؟»مي گويم؛ «نمي دانم.»---آقاي ميانسالي است كه پاركينسون دارد. حركاتش همه كند شده و لرزش دارد. داروها را نمي خورد و با هم در اين مورد در يك جدال قديمي هستيم.مي گويم؛ «خب اگر داروهايي را كه من مي دهم، نمي خورين پس چرا ديگه پيش من مياين؟»«خب راه نمي تونم برم. تمام بدنم سفت شده. نمي تونم تكون بخورم.»«خب بايد داروها را بخورين.»«اينها كه همه شيمياييه، معده و روده را داغون مي كنه. يك داروي تقويتي ويتاميني چيزي بديد اين زانوهام جون بگيره.»«تقويت نمي دونم چيه.»---برخي بديهيات هست كه ظاهراً همه مي دانند اما بارها و بارها بايد آنها را تكرار كرد. يكي هم اينكه ويتامين ها موادي هستند كه بدن به مقادير بسيار جزيي به آنها نياز دارد. مقادير بسيارجزيي كه در بسياري از رژيم هاي غذايي وجود دارد. البته كمبود اين ويتامين ها ممكن است باعث بيماري هاي بسيار جدي شود كه طبيب بايد با همه آنها آشنايي داشته باشد و متاسفانه به رغم اين همه ويتامين درماني بي رويه، هنوز هم گهگاه بيماري هاي مربوط به ويتامين ها را مي بينيم، اما كمبود ويتامين ها بي دليل و در افراد سالم بدون هيچ زمينه يي پديد نمي آيد. بايد موارد خاصي مثل سرطان هاي پيشرفته، الكليسم يا اعتياد شديد و سوءتغذيه بسيار شديد يا يكي از بيماري هايي كه جذب مواد را از جدار روده مختل مي كند، وجود داشته باشد تا كسي مبتلا به بيماري هاي مربوط به كمبود ويتامين شود. اما نكته اينجاست كه كمبود ويتامين ها باعث بيماري مي شود اما ازدياد آنها باعث افزايش قواي جسمي نشده بلكه گاه حتي باعث بيماري مي شود و در آخرين تحليل، كمبود يا ازدياد ويتامين ها موضوعي است مربوط به حيطه پزشكي و تشخيص هاي پزشكي و نه مربوط به حيطه سلامت عمومي؛ يعني به طور كلي نمي توان براي بهبود، بهداشت يا سلامت مردم توصيه به مصرف مكمل هاي ويتاميني كرد. البته در مواردي خاص نظير بچه ها و سالمندان، مكمل هاي خاصي (نه لزوماً ويتامين) ممكن است به صورت عموم توصيه شود. نكته ديگر اينكه ويتامين ها به هيچ وجه جاي غذا يعني پروتئين و كالري را كه به مقادير قابل توجه و روزانه مورد نياز است، نمي گيرند. با اين همه بايد ديد اين مصرف بي رويه و بيش از حد ويتامين ها به صورت داروي تقويتي از چه روست؟البته در كشور ما با سيستمي كه طي ساليان تنيده شده، مهم ترين وسيله ارتباط پزشك و بيمار نسخه است و محتواي نسخه هم اگرچه مي شود دستوري يا توصيه يي مكتوب باشد، اما به اصرار و به جد فقط داروست و دارو، يعني تجويز داروست كه اين رابطه را (كه بالقوه مي تواند صرفاً مكالمه يي دوستانه، انساني و مفيد باشد) توجيه مي كند. پس تجويز ويتامين گاه حتي نجيبانه تر از تجويزهاي ديگري است كه بالقوه مي توانند عوارض بيشتري داشته باشند اما در نهايت وقتي كه طبيب و بيمار درباره عدم لزوم تجويز دارو هيچ گفت وگويي نكرده باشند و فقط دارويي به اميد خدا تجويز شده باشد كه هيچ اثر مستقيم و ناراحت كننده يي ندارد (اثري كه بسياري از داروهاي واقعي دارند) بي ترديد اين دارو به عنوان دارو جا مي افتد و مصرف آن گسترش بيشتري مي يابد. از سوي ديگر به نظر مي رسد داروي تقويتي مربوط به دوران قديمي تر پزشكي و تصورات پزشكي باشد؛ زماني كه انسان به صورتي كلي در نظرگاه طب ظاهر مي شد، زماني كه طبيب كليت تن را به يك باره در نظر مي آورد و هنوز جغرافياي تن تا اين حد به چاقوي مدرن تجزيه طلبي سپرده نشده بود؛ چاقويي كه هرچه بيشتر و بيشتر جزييات تن را مي كاود و هر قلمرويي را به حاكمي ديگر مي سپارد، كليت انسان را بيشتر و بيشتر به فراموشي مي سپارد و در اين بين اگرچه امكاناتي براي سيستم هاي مختلف بدن زير دستگاه ها و داروهاي مختلف پديد مي آيد، اما «اميد» آن كليت نهايي به شدت مورد نياز، هرچه بيشتر و بيشتر فرو مي ميرد. پس اقبال به داروهاي تقويتي به نوعي بيانگر نياز روزافزون به آن چيزي است كه طب كهن داشت و طب مدرن با همه پيشرفت هايش ندارد و گاه بي توجهي به واقعيات برشمرده، تجاهل آگاهانه يي است براي فرار از واقعياتي كه طب مدرن پديد آورده است. بيهوده نيست كه در بسياري از موارد اين داروها در تقابل با داروهاي شيميايي قرار مي گيرند.اما براي رواج داروهاي تقويتي دلايل ديگري نيز مي توان برشمرد. در بسياري از موارد داروهاي تقويتي جاي خالي چيزهاي ديگري را پر مي كنند، مثل جعبه هاي رنگارنگ و زيبايي كه از آن سوي آب مي آيند تا خاطره محبت مادري را زنده كنند. اگر روزگار فرصت وصال مادر و فرزند را نمي دهد، جعبه يي زيبا آرزوي سلامتي مادر است و چيزي كه نشاني از فرزند دارد.از سوي ديگر از ديدگاه صنعت داروسازي هم توليد و توزيع داروهاي تقويتي بسيار آسان تر و ارزان تر از داروهاي جديدي است كه هر روز كشف و توليد مي شوند. حالا تا امكان تهيه همه آنها فراهم شود بد هم نيست كه مردم همين داروهاي تقويتي را مصرف كنند، حداقل اگر بيخود تجويز شده باشد، ضرري هم نمي زند،به نظر مي رسد زندگي ما ديواري است كه بسياري از خانه هاي آن را به ناچار آجرهاي كاذبي پر كرده اند. چگونه مي توانيم اين آجرها را با آجرهايي واقعي تعويض كنيم، آن سان كه ديوار فرو نريزد؟*متخصص مغز و اعصاب
يکشنبه 19 خرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: همشهری]

[مشاهده در: www.hamshahrionline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 152]