ارائه راهكارهاي خلاقانه براي مقابله با تهاجم فرهنگي/ 26گنجينه فرهنگ اسلامي در انتظار دست‌هايي كارآمد و توانمند

واضح آرشیو وب فارسی:خبرگزاري قرآني ايران: ارائه راهكارهاي خلاقانه براي مقابله با تهاجم فرهنگي/ 26گنجينه فرهنگ اسلامي در انتظار دست‌هايي كارآمد و توانمند
گروه اجتماعي: ظهور نوآوري و شكوفايي در حوزه فرهنگ تنها در سايه بهره‌مندي از سرمايه عظيم فرهنگ اسلامي محقق خواهد شد.
فقدان رصد تيزبينانه آموزه‌هاي متنوع بيگانگان و حلاجي تفكرات آن‌ها، پا پس كشيدن به بهانه سنت و رها كردن برخي دستمايه‌هاي فرهنگي با وجود تأكيدات مكرر مقام معظم رهبري در زمينه مظلوم بودن مقوله فرهنگ حاكي از آن است كه متوليان از بخش اندكي از توانمندي‌هاي فرهنگ اسلامي براي رشد و تعالي جامعه بهره گرفته‌اند حال آنكه ظهور نوآوري و شكوفايي در حوزه فرهنگ تنها در سايه بهره‌مندي از سرمايه عظيم فرهنگ اسلامي محقق خواهد شد.

سبقه تهاجم فرهنگي در كشور ما به سه دهه پيش و هم‌زمان با آغاز فعاليت‌ها و برنامه‌ريزي‌هاي متوليان پس از پيروزي انقلاب اسلامي بازمي‌گردد، يعني از زماني كه «دولت سازندگي» در كشور ما فعاليت‌هاي خود را در راستاي تقويت توان سياسي يا پويا شدن بازوهاي اقتصادي از سر گرفت، بيگانگان در داخل و خارج از كشور پرونده‌هاي متعددي را براي ضعيف جلوه دادن بنيه‌ ديني و فرهنگي ما شروع كردند.

در سال‌هاي اخير فعاليت‌ بيگانگان در حوزه‌هاي مختلف هجمه‌هاي فرهنگي، با حدت و شدت بيشتري و در قالب‌هاي متنوع‌تري نسبت به گذشته دنبال مي‌شود به اين ترتيب كه باورهاي اعتقادي، ارزش‌هاي ملي و همچنين اخلاقي را تحت‌الشعاع خود قرار داده است.

اين امر بهانه‌اي شد تا با واكاوي دلايل شيوع تهاجم فرهنگي در جامعه ايران و همچنين برنامه‌ريزي به‌منظور تحقق شعار سال جاري كه با تصريح مقام معظم رهبري در راستاي لزوم نوآوري و شكوفايي در همه زمينه‌ها همراه بود، گفت‌وگويي را با كارشناسان فرهنگي و تعدادي از متوليان فرهنگي و اجتماعي كشور ترتيب دهيم.

بسياري از ذي‌صلاحان عرصه فرهنگ، از نمايندگان مجلس تا اساتيد دانشگاهي و ... معتقدند كه تغذيه جامعه از اين بعد مستلزم گذر زمان بسيار است و به همين دليل نمي‌توان انتظار داشت كه ‌در زمان كوتاهي نيازهاي جامعه در حوزه فرهنگ مرتفع شود.

از سويي ديگر چنانچه به دغدغه‌ها و محدوديت‌هاي زماني يك جامعه واقف نباشيم نمي‌توانيم تصميم جدي در اين حوزه بگيريم و چه بسا به تكرار مكررات برسيم كه مفهوم جديدي را به همراه ندارد.

حجت‌الاسلام‌والمسلمين «حسين ايراني» مديركل سازمان تبليغات استان قم يكي از كارشناساني است كه در اين‌باره معتقد است خلأهاي فرهنگي كه گريبانگير ما در داخل كشور است، موجب بهره‌برداري دشمنان در زمينه تخريب ارزش‌هاي ديني شده است.

به گفته وي يكي از اين خلأهاي فرهنگي، ناشناس ماندن دغدغه‌ها و محدويت‌هاي جامعه است كه به نوعي منجر به تقويت تنش‌هاي ميان مسئولان فرهنگي مي‌شود و دشمنان را نسبت به تخريب تعاليم ديني ما و زير پا نهادن آموزه‌هاي اجتماعي مورد تأييد دين جري‌ مي‌كند.

نكته حائز اهميتي كه مي‌توان گفت بدون استثنا در كلام همه متوليان فرهنگي كه مورد پرسش ايكنا قرار گرفتند به چشم مي‌خورد، فرافكني مسئوليت‌ها و ناديده‌ گرفتن نقش خود در زمينه اصلاح امور به جاي ارائه راهكار بود و نتايج اين امر تا جايي است كه راه را براي تهاجم فرهنگي دشمنان هموار مي‌كند.

حجت‌الاسلام‌والمسلمين سيد «محمود حسيني دولت‌آبادي» عضو كميسيون فرهنگي مجلس شوراي اسلامي با تأييد امر مذكور اعمال سليقه‌ها و فقدان برنامه‌ريزي‌هاي منسجم را مانع نوآوري‌ در حوزه فرهنگ مي‌داند و مي‌گويد: سليقه‌اي عمل كردن و بي‌توجهي در برنامه‌ريزي‌‌هاي مطلوب و صحيح به‌منظور اشاعه آموزه‌هاي ديني و فرهنگي توسط متوليان نه تنها موجب تشديد تهاجم فرهنگي شده بلكه موجب غفلت از برخي جنبه‌هاي دست‌نخورده دين نيز مي‌شود.

در شرايطي كه مضامين فرهنگي ما از فقدان يك مدل منسجم براي مقابله با تهاجم فرهنگي رنج مي‌برد و به گفته اين عضو كميسيون فرهنگي مجلس فضاي فرهنگي داخلي با بي‌حالي، تشتت، بي‌رنگي و ناهماهنگي خاصي روبه‌رو است، راهكار مناسب براي مقابله با هجمه‌هاي فرهنگي بيگانگان و رسيدن به راهي نوين در اين عرصه چيست؟

اگر قرار است ارگان‌ها و نهادهاي درگير در امور فرهنگي با ناديده انگاشتن خلأهاي فرهنگي جامعه و رد وجود برخي بي‌ضوابطي‌ها در مكان‌هاي فرهنگ‌ساز كشور و يا تأكيدهاي تكراري بر لزوم ايجاد جاذبه در محصولات و كالاهاي فرهنگي و وانهادن آن در مقام كلام، عواملي باشند براي تحقق شعار سال، يقيناً ما نيازمند بازنگري كلي در كارگزاران اين امور هستيم.

نظريه‌پردازي‌هاي متقن و با جرأت به‌منظور نوآوري‌هاي فرهنگي و همچنين سعي در تكميل پازلي براي مقابله با تهاجم فرهنگي دشمنان امري بود كه حجت‌الاسلام‌والمسلمين «يوسفي» رئيس مركز فرهنگ و معارف استان قم به آن اشاره كرد.

آگاهي از نيازهاي مخاطبان، شناسايي ابزارهاي ارتباطي، ارزشيابي وضعيت پيشرفت و ترقي هر جامعه و همچنين احصاي اهداف فرهنگي پيش‌رو از جمله نيازهاي جامعه ماست به‌گونه‌اي كه بايد به درستي براي يك جوان تبيين شود كه جنبه‌هاي مثبت و منفي فرهنگ بيگانه چيست تا از اين رهگذر با انتخابي آگاهانه، خود به نتيجه نهايي دست يابد.

اين امر بسيار طبيعي است كه كشورهاي انگليس، آلمان و برخي يهودي‌ها اهتمام بسياري براي تأسيس قوي‌ترين مركز دين‌شناسي كنند و با ترجمه منابع ديني اسلام به زبان خود بهتر از ما وارد عمل شوند و شرايط زماني شكل حادتري به خود مي‌گيرد كه به گفته يكي از اعضاي كميسيون فرهنگي زماني كه مسئولان آرام آرام در حال فاصله گرفتن از مردم هستند، اين امر در راستاي ارتقاي سطح فرهنگي جامعه بسيار خطرساز خواهد بود.

ممكن است در مقابل، صحبت از برپايي نشست‌ها، گفتمان‌ها و جلسات متعدد در دانشگاه‌ها و ساير مراكز به ميان آيد و آن‌ها را حجت موجهي بر انجام فعاليت‌هاي مطلوب در حوزه شناساندن فرهنگ دين به جامعه و تقويت پايه‌هاي استدلالي جامعه ارزيابي كرد كه «مهدي ناظمي» دبير كارگروه مديريت كلان دستگاه‌هاي فرهنگي شوراي عالي‌ انقلاب فرهنگي در پاسخ مي‌گويد: جلسات و نشست‌هاي بسياري در اين زمينه برگزار شده اما شرايط كنوني كه حاكي از كمبود توجه شايسته و بايسته به مضامين ديني در اجتماع و فقدان شكوفايي در آموزه‌هاي آن است، حكايت از بي‌فايده بودن اين‌گونه مراسم‌ دارد.

وي مي‌افزايد: متأسفانه هر برنامه‌ريزي‌ كه در حوزه ديني و فرهنگي تاكنون اتفاق افتاده بيشتر لايه‌هاي سطحي اعتقادات و باورهاي مردم را متأثر كرده و اين امر با وجوب نوآوري و شكوفايي كه توسط مقام معظم رهبري مطرح شد، منافات دارد.

آيا واقعاً مي‌توان به پيشنهادي كه حجت‌الاسلام‌والمسلمين «محمد ميربد» كارشناس فرهنگي معاونت فرهنگي و تبليغ سازمان تبليغات اسلامي مطرح مي‌كند چشم اميد داشت كه رفع تنوع‌طلبي افراد به‌ويژه جوانان با برقراري يك فضاي آزادانه و به‌دور از دغدغه‌هاي مختلف سياسي و اجتماعي امكان‌پذير است؟ و آيا مقابله با تهاجم فرهنگي و نوآوري در عرصه مذكور چيزي جز تقويت بنيه‌هاي اعتقادي افراد را مي‌طلبد كه هر آموزه‌اي را نپذيرند و با ورود به هر مقطعي دل و دين خود را در مواجهه با زرق و برق‌هاي فرهنگ بيگانه فدا نكنند؟

به دليل مسئوليتي كه آحاد جامعه در مقابل دفاع از مرزهاي فرهنگي، سياسي، اجتماعي و ديني اين مملكت دارند نبايد به راحتي از ايجاد شكاف ميان نسل‌هاي اول و دوم انقلاب با نسل سوم سخن بگوييم و از ناتواني بزرگان و روحانيون براي تغذيه فكري و فرهنگي جامعه به دليل مشغله‌هاي متعدد دم بزنيم چرا كه جامعه امروز ايران به دليل فروكش كردن روحيه انقلابي به مراتب فضاي مهياتري براي پذيرش هر آموزه‌اي را از سوي بيگانگان دارد.

به عقيده «زهره طبيب‌زاده» مشاور رئيس‌جمهور در امور زنان و خانواده دست‌هاي فرهنگي ما براي جلب توجه جوانان به موضوعات ديني و فرهنگي‌مان خالي است و خواه ناخواه جامعه به سمتي خواهد رفت كه مورد دلخواه بيگانگان است.

در اين ميان مسئله «مهندسي فرهنگي» بيشتر شبيه به گوشت قرباني است كه مدام لقلقه زبان‌ها است و هر چه بيشتر مطرح مي‌شود كمتر مورد توجه قرار مي‌گيرد.

طبيب‌زاده با اشاره مستقيم به لزوم مهندسي فرهنگي در جامعه و «مصطفي عباسي‌مقدم» مشاور معاونت فرهنگي ـ اجتماعي وزارت علوم با مطرح كردن مسئله بازنويسي در متون ديني و اشاره ضمني به اين مقوله از جمله اشخاصي بودند كه تنها راه نجات جامعه از هجمه‌هاي فرهنگي بيگانگان را مهندسي فرهنگي دانستند.

به عقيده «سروري» عضو كميسيون فرهنگي مجلس، جامعه ما هم‌اكنون در حال طي دوراني است كه به دارايي‌هاي فرهنگي خود حمله‌ور شده كه اين امر راه را براي مهجوريت بيش از پيش فرهنگ خودي و ورود فرهنگ بيگانه باز مي‌كند به همين دليل نيازمند بهره‌مندي از انديشه‌هاي مردمي در راستاي نوآوري‌هاي مختلف هستيم.

سروري با اشاره به اين‌كه جريان مقابله با تهاجم فرهنگي با سركوب انديشه‌هاي مردمي راه به جايي نمي‌برد، مي‌گويد: انديشه‌هاي مردمي را مي‌توان به اصطلاح نيروي درهم شده‌اي نام‌گذاري كرد كه امكان ظهور و بروز در فضاي جامعه را نيافته و اين ضعف در شرايطي است كه بروز خلاقيت در سياست‌گذاري فرهنگي با ورود مستقيم مردم به اين حوزه معنا پيدا مي‌كند.

لازم به توضيح است كه هم‌زمان با آغاز اين سوژه تلاش بسيار زيادي براي برقراري ارتباط و گفت‌وگو با اعضاي شوراي عالي انقلاب فرهنگي به‌ويژه «محمدرضا مخبر دزفولي» به‌عنوان دبير اين شورا انجام شد كه با وجود تماس‌هاي مكرر مسئولان راضي به مصاحبه نشدند.

با همه اين اوصاف بايد پذيرفت كه در بسياري از برهه‌ها آگاهانه اجازه داده‌ايم كه دشمنان در راستاي تخريب مضامين فرهنگي از ما سبقت گيرند و ما تنها با نقد كردن و نپيمودن مسير با هدف جهت‌دهي برنامه‌ها، طي طريق كرده‌ايم.

رصد تيزبينانه آموزه‌هاي متنوع بيگانگان، حلاجي تفكرات آن‌ها، پا پس نكشيدن به بهانه سنت، رها كردن برخي دستمايه‌ها و رفتن به سمت و سوي اجرايي كردن فعاليت‌ها از جمله وظايف مسئولان فرهنگي در اين برهه است و همانگونه كه مقام معظم رهبري تأكيد كردند ما نيازمند افزايش نيروهاي كارآمد به‌منظور اشاعه فضاي نوآوري و شكوفايي در جامعه هستيم، بنابراين لازم است كه از نيروهاي خود به نحو احسن استفاده كرده و با فرافكني، انجام مسئوليت‌ها را به ديگري واگذار نكنيم.
سه شنبه 7 خرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: خبرگزاري قرآني ايران]

[مشاهده در: www.iqna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 465]