محبوبترینها
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1832815517
نوروز و مهدویت ؛ جامعه سازی مهدوی (1)
واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
نوروز و مهدویت ؛ جامعه سازی مهدوی (1) نویسنده : حاتم جدیدی منبع : راسخون چکیده : این تحقیق در نظر دارد با بررسی آداب و سنن نوروز در فرهنگ و تمدن ایرانی ، به نقش آن در جامعه سازی مهدوی در طول تاریخ بپردازد. مقدمه : مهدویت موضوعی است که هم با ابتدای آفرینش عالم ارتباط دارد و هم با انتهای آن، به همین دلیل با امتداد خلقت عالم و آدم در ارتباط میباشد. درک صحیح مهدویت این امکان را می‌دهد تا در طول تاریخ مراحل و ابعاد آن را بهتر جستجو و درک نماییم. شکل گیری جامعه مهدوی یا دینی، آرمانی بوده است که تمام انبیاء الهی به دنبال آن بوده‌اند. بررسی جایگاه تمدن‌های مختلف در ارتقاء سطح این جامعه‌سازی در طول تاریخ، موضوعی است که در بررسی‌های تاریخی و تمدنی مغفول مانده است. هویت و تمدن ایران به عنوان یکی از بزرگترین و غنی‌ترین تمدن‌های عالم، جایگاه ویژه‌ای در جامعه‌سازی مهدوی داشته است. ما به عنوان نمونه در فرهنگ و تمدن ایرانی، نوروز را مورد بررسی مهدویت محور قرار می‌دهیم تا ارتباط تمدن ایرانی و ایرانیان با مهدویت و موضوع ظهور مشخص گردد. با مشخص شدن ارتباط میان مهدویت و نوروز، شناخت صحیح‌تری از پدیدة نوروز بدست خواهیم آورد و جایگاه آنرا در نظام جامعه‌سازی مهدوی درک خواهیم نمود. این شناخت باعث می‌شود تا از برخوردهای سخیف با نوروز و مؤلفه‌های تمدن ایرانیان اجتناب شود.
در این پژوهش و تحلیل قصد داریم به سؤالات زیر پاسخ دهیم: 1ـ مهدویت و جامعه سازی مهدوی به چه معناست و آیا تمدن‌های مختلف در شکل‌گیری آن نقش دارند؟ 2ـ سابقة ایمان و دینداری در ایران چگونه میباشد و آیا ایرانیان در جامعه سازی مهدوی و نهضت ظهور نقش دارند؟ 3ـ نقش ایرانیان در زمینه‌سازی ظهور، مربوط به بعد از اسلام میباشد یا قبل از اسلام نیز بوده است؟ 4ـ آیا میان نوروز ایرانیان و جامعه سازی مهدوی رابطهای وجود داشته است؟ این بررسی در چند بخش ارائه می‌گردد: بخش اول: مفاهیم. بخش دوم: ایرانیان و مهدویت. بخش سوم: نوروز و ایرانیان. بخش چهارم: مؤلفه‌های مهدوی در مراسمات نوروز. بخش پنجم: شیطان و نوروز. بخش ششم: نتیجه‌گیری. 1 ـ مفاهیم مهدویّت : مهدویت مصدر جعلی مهدی، به معنای مهدی بودن است. در اصطلاح، اعتقاد به ظهور مهدی(علیه السلام) را گویند که از جمله معتقدات اصولی مذهب شیعه اثنی عشری است و همان پدید آمدن حکومت عدل جهانی است. (1) مهدی، هادی و مهدویت، از ریشه هَدَیَ و هدایت میباشد و به معنای هدایت بشر به سوی خداوند میباشد. «ذلکَ الکتابُ لاریبَ فیهِ* هدیً للمتقین* الذینَ یُؤمنونَ بِالغَیب* (2) آن کتاب بی هیچ شک هدایت کننده پرهیزگاران است، کسانی که به غیب ایمان دارند» امام صادق (ع) در تفسیر این آیه فرمودند: متقین، شیعیان علی بن ابیطالب هستند و غیب، حجت غائب است (3) « هُو الَّذِی اَرسلَ رَسولَهُ بِالهُدی..* (4) او خداوندی است که پیامبرش را با هدایت و دینی حق فرستاد تا آن را بر تمام ادیان پیروز گرداند، اگر چه مشرکان ناخشنود باشند.» بر اساس این آیات و دیگر آیات مشابه، این حقیقت بدست میآید که مهدویت چیزی جز هدایت بشر بسوی خداوند در تمام زمینه‌های حیات بشری نیست. در واقع تمام انبیاء الهی ، امامان ، اولیاء الهی و عالمان دینی تنها برای هدایت انسان و اقامه دین بر روی زمین و تحقق سعادت انسان در قرب الهی آمده‌اند و تلاش نموده‌اند. این نهضت هدایت و مهدویت از ابتدای آفرینش خصوصاً از ابتدای خلقت آدم آغاز گردید و با ارتقاء سطح حیات بشر پیش آمد و در هر مقطع برنامه هدایت و سعادت در زندگی بر روی زمین را به بشر ارائه داد. آخرین مرحله از این برنامة هدفمند و سازمان یافته، تحقق حکومت جهانی حضرت مهدی(ع) میباشد که در آن دین الهی در سطح جهان در بالاترین سطح بر روی زمین تحقق خواهد یافت. با این مقدمه حرکت تمام پیامبران الهی، مرحله‌ای از تحقق دین کامل برروی زمین توسط حضرت حجت خواهد بود.« لِیُظهِرَهُ عَلَی الدِّینِ کُلِّهِ و کَفی بِاللهِ شَهیداً (5)» امام صادق (ع) در تفسیر این آیه شریفه فرمودند:« این آیه در حق قائم آل محمد (ص) نازل شده است....» (6). در این راستا تمام تعالیم انبیاء الهی، گزاره‌های تحقق مهدویت در طول تاریخ حیات بشر بر روی زمین بوده است. جامعه سازی مهدوی : در راستای تحقق حکومت جهانی حضرت حجت(ع) لازم است که تمام گزاره‌های دین در جامعه تحقق یابد. در واقع برای شکل گیری حکومت جهانی دین اسلام، باید مردم و جامعه نیز دین محور باشند و روش زندگی و جامعه انسانی بر اساس گزاره‌های دین شکل گیرد. تشکیل یک نظام و حکومت مهدوی به تنهایی قادر به پیاده کردن عدل و دین در جامعه و جهان نمی‌باشد. همان‌گونه که در زمان سلیمان نبی و پیامبر اکرم(ص) و امیرالمؤمنین، حکومت و نظام اسلامی شکل گرفته بود، ولی چون مردم و جامعه، اسلامی و دینی نبودند، تحقق کامل دین میسر نگردید. پس لازمه شکل‌گیری حکومت جهانی حضرت و تحقق کامل دین در جامعه و تشکیل جامعة جهانی مهدوی، جامعه سازی مهدوی میباشد. جامعه‌سازی مهدوی به معنای تحقق مدل زندگی دینی در روش زندگی مردم است، و این تلاشی بوده است که انبیاء در طول تاریخ انجام داده اند تا سطح جامعه سازی مهدوی به این درجه رسیده است. در جامعه سازی مهدوی، ارکان مختلف جامعه مانند اقشار مختلف، خانواده، روش تربیت، روابط اجتماعی و.... بر اساس مبانی مهدویت تنظیم می‌شود. این راهبرد را در دعای استراتژیک حضرت حجت(ع) نسبت به جامعه اسلامی مشاهده می‌نماییم.« اللهم ارزقنا توفیق الطاعه و بعد المعصیه و صدق النیه..........» (7) ظهور : کلمة «ظهور» نوعاً به معنای ظهور شخص امام زمان (ع) مطرح می‌شود و مثلاً به همین معنی« عجل علی ظهورک» گفته می‌شود و البته این مسأله‌ای قطعی و غیر قابل انکار است، لکن احتمال قوی و جدی دیگری هم وجود دارد که ظهور به معنای ظهور امر باشد، نه ظهور شخص. البته ظهور کامل و تّام امر، مستلزم ظهور شخص است. یعنی تا شخص ظاهر نشود، امر امت به صورت تمام و کامل ظاهر نمی‌شود، ولی در عین حال میان این دو تفاوت‌هایی وجود دارد. اصل این تفکر و اندیشه از این جا سرچشمه می‌گیرد که ظهور حداقل می‌تواند دو معنا داشته باشد: یک بار به معنای طلوع و آشکار شدن و پیدایش بعد از استتار: بدین گونه که ظهور را نقطة مقابل خفا بگیریم که نظارت مطلب بیشتر به ظهور شخص میباشد، و البته این قابل انکار نیست، و بار دیگر ظهور را از ماده و ریشة « ظهر» معنا کنیم که عبارت از تقویت و پشتوانه یافتن چیزی باشد که ما از آن تعبیر به پیروزی و حاکمیت مقتدرانه می‌نماییم و در این برداشت و نظر، مطالب دیگری به ذهن می‌رسد و نتایج دیگری به دست میآید. اگر ظهور را صفت شخص بگیریم تمام آیات و روایات و ادعیه و زیارات و مناجات‌هایی که در آن واژه ظهور به کار رفته و استعمال شده است، تحقق نیافته و معنی پیدا نمی‌کند، مگر با ظهور شخص امام زمان(ع) . زیرا ظهور به معنای پیدایش بعد از استتار و خفا استعمال شده‌است. اما اگر ظهور را به معنای پیروزی و سلطة اسلام تعبیر نماییم، حتی ممکن است این پیروزی ـ البته تا حدودی ـ قبل از ظهور امام زمان(ع) نیز حاصل شود، لکن نه به گونه‌ای که مستغنی از ظهور آن حضرت باشیم. (8) با توجه به معانی ظهور می‌توان این برداشت را داشت که جدای از ظهور علنی شخص حضرت حجت(ع) ، برای تحقق و ظهور کامل و جهانی دین در زمین، باید مراحل مختلف و منظمی طی شود. در واقع سیر تلاش انبیاء الهی در تحقق دین و ظهور مرحله‌ای آن در جامعه، مراحل تحقق مهدویت در طول تاریخ بوده است. پیامبران با به ظهور رساندن گزاره‌های دین، قطعات پروژة مهدویت را در جامعه انسانی کامل می‌کردند تا در نهایت حکومت کامل دین در زمین در زمان حضرت حجت محقق گردد. در واقع هر تلاش و فعالیت دینی که منجر به عملی شدن دین در جامعه انسانی گردد، روش ومرحله‌ای در تحقق ظهور کامل دین بر روی زمین است. بر این اساس بسیاری از گزاره‌های تمدنی که توسط انبیاء یا اولیاء الهی در تمدن بشری پایه ریزی شده است، مرحله‌ای از تحقق کامل ظهور در زمان حضرت حجت میباشد، در حقیقت تلاش تمام انبیاء و اولیاء الهی در طول تاریخ، زمینه‌سازی ظهور منجی آخرالزمان بوده است. نهضت زمینه ساز ( مُمَهِدون ): ظهور، تشکیل و تحقق حکومت جهانی حضرت حجت (عج)، بدون زمینه‌سازی و مقدمات تشکیل و وقوع انقلاب امکان پذیر نمی‌باشد. بدلیل اینکه مهدویت و دین الهی در راستای هدف خلقت برای تحقق سعادت و هدایت بشر در حیات زمینی آمده است، لازمه آن استفاده از امکانات و قوانین حیات مادی و معنوی زندگی بر روی زمین میباشد. عملکرد ده هزار ساله پیامبران از ابتدای خلقت حضرت آدم تا کنون، گویای این حقیقت است که روند تحقق مهدویت بواسطه اسباب و علل و قوانین حیات بر روی زمین میباشد. مقدمه‌سازی، بستر‌سازی، کادرسازی و زمینه‌سازی برای حرکت‌های انقلابی، اجتماعی و فرهنگی، لازمة حیات زمینی میباشد. در این راستا از ابتدای خلقت، جهت تحقق مهدویت و تشکیل حکومت حضرت حجت(عج)، نهضت زمینهساز ظهور آغاز گردید. این نهضت در مقاطع مختلف گزاره‌های فردی و اجتماعی و تمدنی جامعه مهدوی را محقق نموده‌است. این نهضت در دوره برخی انبیاء به حکومت زمینه ساز رسیده است مانند دوره حضرت یوسف(ع)، حضرت سلیمان(ع) و پیامبر اسلام(ص)، همچنین در دوره حکومت حضرت علی(ع). در دوره آخرالزمان و نزدیک ظهور نیز حرکت‌هایی در جهت زمینه‌سازی انجام می‌گردد که به تشکیل حکومت منجر می‌گردد. در این باره روایات بسیاری تحت عنوان ممهدون حکومت مهدی(ع) وجود دارد. در نهضت زمینهساز، ایرانیان نقش مؤثری داشته‌اند که روایات بسیاری در این زمینه وارد شده است. (9) نمونه زمینه‌سازی و کادر سازی جهت تشکیل حکومت و اداره جامعه و جامعه‌سازی مهدوی در زمان حضرت یوسف(ع) داریم که در مدتی که در زندان به سر می برد به تربیت و تعلیم زندانیان پرداخت و پس از ده سال آنها را تبدیل به کارگزاران حکومت خود نمود. این حرکت یکی از راهبردهای استراتژیک جهت تشکیل و اداره حکومت بوده است، چون خود پیامبر به تنهایی نمی‌توانست امور مختلف مردم را اداره نماید و نیاز به کارگزار آموزش دیده دارد. نوروز : نوروز بزرگترین جشن ایرانیان از روزگار کهن تا به امروز است و هم چنین نمایان‌ترین جشن‌های بهاری جهان به شمار می‌رود. نوروز و مهرگان دو جشن بزرگ طبیعی هستند که اولی آغاز بهار و دومی آغاز پائیز است. تقدس و احترام و بزرگی نوروز بیش از حد توجه و انتظار است. چون با ماه فروردین که ویژه فرَوَشی‌ها و ارواح طیبه است شروع می‌شود و روز اول آن با نام خدا آغاز می‌گردد و اول بهار و اعتدال ربیعی و رستاخیز طبیعت و زندگی مجدد در جهان است. روایات تاریخی در پیدایش نوروز به تفصیل نقل شده است. ابوریحان بیرونی عللی چند آورده که نمایان‌ترین آن نسبت نوروز است به جمشید که فردوسی موجب رواج و شهرت آن شده است و اینکه جمشید پس از برقرار ساختن نظام زندگی و عدل و داد، سر سال نو، روز هرمزد از فروردین به تخت نشست و مردم شادی کردند و آن روز را « روز نو» خواندند و از وی چنین خاطره ای یادگار ماند (10). بخی از علمای ایران می‌گویند سبب این که این روز را نوروز می‌نامند این است که در ایام تهمورث، صابئه آشکار شدند و چون جمشید به پادشاهی رسید دین را تجدید کرد و این کار بسیار بزرگ به نظر آمد و آن روز را که روز تازه‌ای بود جمشید عید کرد، اگرچه پیش از این هم نوروز بزرگ و معظم بود. (11) در اغلب منابع نوروز منسوب است به زمان جمشید که هم انسان نخستین و هم نخستین شاه محسوب میشده است. هم چنین در همین نقلها آمده که نوروز جشن آفرینش انسان و خلقت کیومرث است. (12) از ابتدای آفرینش، همواره شاهان آغاز سال را با روز نوروز تعیین می‌کردند و این امر برای همة مردمان موردی شناخته شده و طبیعی است و فَرّ و شکوه آن از روزگار کهن و باستانی است. مردمان نوروز را برپا داشته، جشن گرفته و در این روز به شادمانی و کارهای نیک می‌پردازند و در ایام آن، آسودگی کرده و به آسایش می‌گذرانند. (13) ایران : ایران یکی از ممالیک باستانی جهان است. نام ایران از کلمة « آریانا» و یا « آیریانیا» که در «اوستا»، کتاب مقدس زرتشتیان آمده، گرفته شده است و به تدریج طی مرور زمان، تحریف شده و به لفظ ایران امروز، درآمده است. معنی کلمه « ایران» ، سرزمین آریاها و سرزمین نجیب‌زادگان است. (14) کلمه پرشیا که اروپایی‌ها در مورد ایران بکار می‌برند، از لفظ قدیم یونانی« پرسیس» که به معنی ایالت فارسی بوده است و در قدیم« پرسا» خوانده می‌شد، گرفته شده است. در شمال شرقی یا شرقی ترین نقطه ایران فعلی، منطقه وسیع و پر جمعیتی وجود دارد که در تمام دوران تاریخ اسلام ، مورد توجه عمیق پیشوایان معصوم (ع) ، محدثان ، مؤلفان، مورخان و جهانگردان بوده است. نام این منطقه پهناور در روزگار گذشته و تاریخ اسلام « خراسان» بوده و هم اکنون نیز به همین نام شناخته می‌شود. ایرانیان در تاریخ اسلام به عنوان موالی از آنها یاد شده است. ادامه دارد... پی نوشت ها : 1 ـ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص 711،(میراث ماندگار، قم، 1388). 2 ـ قرآن کریم، سوره بقره، آیات 1،2،3. 3 ـ مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج 51، ص 52 . 4 ـ قرآن کریم، سوره توبه، آیه 33. 5 ـ قرآن کریم، سوره فتح، آیه 28. 6 ـ مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج51، ص50؛ المحجة، ص 208. 7 ـ البلد الامین، ص 480؛ المصباح، ص 374؛ قمی ، شیخ عباس، منتخب مفاتیح الجنان ، ص308. 8 ـ ماهنامه موعود، ش 11 و 10، ص 49؛ تونه ای ، مجتبی، پیشین، ص475. 9 ـ در این باره ر ک: سقوط اسرائیل، مهدی حمد الفتلاوی، ( بوستان کتاب، قم، 1386). 10 ـ رضی، هاشم، جشن‌های آب، ص 23و 24(پیشین). 11 ـ رضی، هاشم، پیشین، ص 301. 12 ـ رضی، هاشم، پیشین، ص 327 . 13 ـ نخستین انسان و نخستین شاه در افسانه‌های داستانی ایران، ج 2، ص143. 14 ـ جغرافیای کامل جهان، ص 161. /ن
#دین و اندیشه#
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: راسخون]
[مشاهده در: www.rasekhoon.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 609]
-
دین و اندیشه
پربازدیدترینها