سید عباس عراقچی در گفتگوی خود با پایگاه اطلاع رسانی دولت، در پاسخ به پرسشی مبنی بر احتمال شروع مجدد مذاکرات با طرف آمریکایی، وضعیت فعلی را این گونه تشریح کرد: “واقعیت این است که در حال حاضر هیچ راهی برای آغاز مذاکرات وجود ندارد. دلیل این امر ان است که ما هیچ نشانه و رویکرد مثبت یا سازنده ای را از سوی دولت آمریکا مشاهده نمی کنیم.”
ایشان در ادامه، شرط اصلی تهران برای بازگشت به میز گفتگو را مشخص ساخت و خاطرنشان کرد: “هر زمانی که آمریکایی ها نشان دهند برای مذاکره ای که بر پایه و اساس برابری و احترام متقابل باشد و هدف از ان رسیدن به یک توافق سودمند برای هر دو طرف باشد، امادگی دارند؛ در ان صورت، امکان مذاکره فراهم خواهد شد و جمهوری اسلامی ایران این موضوع را به طور جدی بررسی خواهد کرد.”
اما وزیر امور خارجه تاکید کرد که رویکردها و اقدامات کنونی ایالات متحده، به هیچ وجه چنین امادگی و نیتی را نشان نمی دهد و این دلیل اصلی است که در مقطع زمانی فعلی، امکان انجام هیچ مذاکره ای وجود ندارد.
مواضع کلیدی ایران برای هرگونه گفتگوی احتمالی:
اظهارات وزیر امور خارجه به روشنی موضع ایران را در قبال هر گونه گفتگوی اینده با آمریکا مشخص می کند. این موضع بر چند اصل اساسی استوار است که عدم تحقق انها، گفتگو را غیر ممکن می سازد:
- عدم وجود رویکرد سازنده: ایران تاکید دارد که رفتار و سیاست های کنونی آمریکا، نشانی از نیتی مثبت برای رسیدن به راه حل نیست. این “رویکرد مثبت” احتمالا شامل عدم اعمال فشار حداکثری، تحریم های جدید، یا دخالت در امور داخلی ایران می شود.
- اصل برابری: مذاکره باید بر اساس اصل برابری انجام شود و هیچ یک از طرفین نباید در جایگاه برتر قرار بگیرد. این به معنای پذیرش شان و جایگاه ایران در عرصه بین المللی توسط واشنگتن است.
- توافق سودمند برای هر دو طرف: هر گونه توافق احتمالی باید منافع متقابل را تضمین کند. ایران تاکید دارد که توافق نباید تنها به نفع یک طرف (آمریکا) باشد و باید به رفع نگرانی ها و تامین منافع اقتصادی ایران نیز منجر شود.
با توجه به این شروط، تهران به وضوح اعلام کرده است که توپ مذاکره در زمین واشنگتن قرار دارد و این آمریکاست که باید با تغییر رویکردهای خود، زمینه را برای یک گفتگوی معنادار فراهم سازد. تا زمانی که این تغییر رویکرد مشاهده نشود، ایران هیچ ضرورتی برای شروع یا ادامه مذاکره احساس نمی کند و تمرکز خود را بر ظرفیت های داخلی و سیاست های منطقه ای خود خواهد گذاشت.
در مجموع، سخنان سید عباس عراقچی، چراغ قرمزی به درخواست های احتمالی برای مذاکره فوری است و نشان می دهد سیاست خارجی ایران در این مقطع زمانی، بر “انتظار برای تغییر رفتار آمریکا” و نه “تمایل به مذاکره تحت فشار” استوار است.
