شروع فاز جدید کالابرگ الکترونیک: طرحی برای مقابله با تورم و حمایت از معیشت
در شرایطی که نگرانی ها در خصوص تورم فزاینده (بالاتر از سی درصد) و اثرات تحریم های اقتصادی بر قدرت خرید خانوارهای ایرانی افزایش یافته است، دولت و مجلس تصمیم گرفته اند تا طرح کالابرگ الکترونیک را با رویکردها و شیوه های جدیدی به مرحله اجرا بگذارند. قرار بود تا این طرح در مرحله پنجم خود، تغییرات اساسی را به خود ببیند و خانوارهای بیشتری را تحت پوشش قرار دهد؛ اما بر اساس آخرین اظهارات مسئولین، قرار است این فاز به زودی (طی هفته جاری) با روش پرداخت متحول شده ای آغاز شود که قیمت نهایی کالاها را برای مصرف کنندگان در تمام طول سال ثابت نگه می دارد.
این طرح حمایتی، پیش از این در چهار مرحله اجرا شده بود. از اسفند ماه سال گذشته، اعتبار نقدی به حساب سرپرستان خانوار هفت دهک درآمدی واریز می شد. این مبلغ برای سه دهک اول، پانصد هزار تومان به ازای هر نفر و برای چهار دهک بعدی، سیصد و پنجاه هزار تومان برای هر فرد در نظر گرفته شده بود. اعتبار تخصیص یافته صرفا برای خرید یازده قلم کالای اساسی مشخص شده، از جمله اقلامی چون لبنیات، پروتئین و خواربار اختصاص می یافت.
ابهام زدایی از شیوه پرداخت جدید: دو گزینه پیش روی مردم
از میانه های سال جاری، به دلیل فشارهای اقتصادی، بحث هایی جدی در خصوص تغییر شیوه پرداخت کالابرگ مطرح شد. این گفتگوها که بین نهادهای دولتی و مجلس انجام می گرفت، تا روزهای پایانی ماه گذشته با ابهاماتی همراه بود. سرانجام، آقای وزیر رفاه با شفاف سازی در این زمینه، اعلام کرد که در جلسات مشترک، یک شیوه کارآمد و قابل اتکا برای اجرای مرحله جدید کالابرگ طراحی شده است. وی تاکید کرد که مردم می توانند از میان دو الگوی پیشنهادی، یکی را به دلخواه خود انتخاب کنند و اجرای نهایی طرح بر اساس گزینه ای خواهد بود که استقبال مردمی بیشتری داشته باشد.
این دو الگوی پیشنهادی به شرح زیر بودند:
- روش خرید تخفیفی (روش اول): در این شیوه، افراد می توانند مانند دفعات قبل مبلغ پانصد هزار تومان به ازای هر نفر برای خرید یازده قلم کالای اساسی را از دوازده هزار فروشگاه طرف قرارداد انتخاب کنند. در این فروشگاه ها، کالاها با قیمت مصوب و با تخفیفی حداقل بیست درصدی به دست مصرف کننده می رسد. برای مثال، اگر قیمت مصوب برنج هفتاد هزار تومان باشد، می توانند آن را با بیست درصد تخفیف خریداری کنند.
- روش اعطای اعتبار فعلی (روش دوم): سرپرست خانواده انتخاب می کند که اعتبار در اختیار خودش قرار گیرد و مانند روش قبلی از یازده قلم کالای اساسی مصوب شده خرید خود را انجام دهد.
تصمیم نهایی بر اساس رضایت عمومی: روش اعتباری در اولویت
پس از بررسی ها و نظرسنجی های انجام شده، آقای رستمی، رئیس مرکز مطالعات و اطلاعات رفاهی ایرانیان، وضعیت نهایی اجرای مرحله پنجم را روشن کرد. او در تشریح دو سناریوی در دست بررسی، روش اول را همان ادامه روش قبلی (اعطای اعتبار) دانست که متناسب با کاهش قدرت خرید مردم، اعتبار اضافی به حساب یارانه خانوارها واریز می شود تا برای تهیه اقلام ضروری استفاده شود.
نکته قابل توجه این است که رضایت مردم مبنای انتخاب روش نهایی قرار گرفته است. بر اساس نظرسنجی های مرکز پژوهش های مجلس، هفتاد و دو درصد مردم، روش پرداخت اعتباری را به پرداخت نقدی ترجیح داده اند که این نشان دهنده رضایت بالای عمومی از ساز و کار کلی طرح است. نارضایتی های اعلام شده نیز عموما به دلیل کم بودن مبلغ اعتبار یا محدودیت تعداد و تنوع کالاها بوده است که مسئولین قصد دارند در این مرحله جدید نسبت به رفع و بهبود آنها اقدام کنند.
اجرای ترکیبی و تثبیت قیمت: روش جدید در راه است
در راستای بهبود طرح و افزایش رضایت، ایده روش ترکیبی جدیدی نیز مطرح شده است. طبق این ایده:
- اگر هماهنگی های لازم با وزارت جهاد کشاورزی تا پایان هفته جاری صورت گیرد، کالاهای دارای قیمت مصوب در فروشگاه های زنجیره ای طرف قرارداد، با تخفیفی بین بیست تا سی درصد عرضه خواهند شد.
- به صورت همزمان، در فروشگاه های خرد و کوچک، روش اعتباری قبلی بدون تغییر ادامه پیدا می کند.
آقای رستمی اعلام کرد که جلسه نهایی برای هماهنگی برگزار خواهد شد و در صورت انجام، اطلاع رسانی فوری انجام می شود. در غیر این صورت، روش اعتباری قبلی که زیرساخت آن کاملا آماده است، به قوت خود باقی خواهد ماند.
هدف دولت چهاردهم: استمرار حمایت معیشتی و تثبیت قیمت
این مقام مسئول همچنین با تاکید بر تصمیم دولت چهاردهم برای تداوم پوشش هفت دهک قبلی در طرح کالابرگ، اظهار داشت که هدف اصلی از اجرای این طرح، جلوگیری از هرگونه تنش معیشتی در جامعه است. او تاکید کرد که تمام تلاش ها برای استمرار حمایت از سفره مردم با استفاده از منابع موجود متمرکز شده است.
بر اساس این اظهارات، مرحله پنجم کالابرگ در دولت چهاردهم طی همین هفته اجرا می شود و جزئیات کامل آن نیز تا پایان هفته اعلام خواهد شد.
در همین راستا، رئیس مجلس نیز ساعاتی پیش، خبر از آغاز اجرای طرح کالابرگ با شیوه جدید در آینده نزدیک داد. این شیوه جدید، همان تثبیت قیمت کالاها برای مصرف کننده در طول سال است. او توضیح داد که در فاز اول اجرای این شیوه، سه دهک اول از هفت دهک مشمول طرح خواهند شد و به تدریج، بقیه مردم تا هفت دهک تحت پوشش این طرح جدید قرار خواهند گرفت. این رویکرد جدید نشان دهنده عزم جدی برای تبدیل طرح کالابرگ از یک اعتبار ساده به یک ابزار موثر برای کنترل قیمت ها برای اقشار کم درآمد است.
