یادداشت‌های اسدالله علم: شاه و نخست‌وزیر اسرائیل در نیمه شب
مقدمه
چه بر سر تاریخ‌نگاری و یادداشت‌های روزانه مردم تاثیر گذار بر سرنوشت کشورها می‌آید؟ اسدالله علم، یکی از نزدیکان و مشاوران شاه، خاطرات خود را به‌دقت ثبت کرده و اکنون این یادداشت‌ها بازتابی از آن دوران تنش‌های سیاسی و تحولات مهم در منطقه هستند.
لحظه‌ای تاریخی در تاریخ ایران
در تاریخ ۲۸ اردیبهشت ۱۳۵۱ شمسی (۱۹۷۲ میلادی) در یک شب بخصوص، نخست‌وزیر اسرائیل، گولدا مایر، به طرز عجیبی در میانه مذاکرات کلیدی خوابش برد. شاه، به عنوان رهبر ایران، در این زمان نظری خاص و حکیمانه درباره این وضعیت ارایه داد. در این یادداشت‌ها به توصیف واژگان او پرداخته شده است که نشان‌دهنده قدرت و تفکرات او در آن زمان بود.
واکنش شاه به خواب نخست‌وزیر اسرائیل
به‌گفته‌ی شاه، وقتی مایر در خواب بود، او به کنایه به قدرت و اقتدار اسرائیل اشاره کرد و گفت: «پیرزن عجیبی قدرتی دارد». این جمله، که گویا از نظر سیاسی و دیپلماتیک عمیق بود، نشان‌دهنده شناخت شاه از شرایطی بود که امکان داشت تغییراتی عمده در معادلات سیاسی منطقه به وجود آورد.
اهمیت یادداشت‌های اسدالله علم
این یادداشت‌ها نه تنها به عنوان مستندات تاریخ‌نگاری بلکه به عنوان منبعی از تحلیل‌های سیاسی نیز حائز اهمیت هستند. اسدالله علم با دانشی عمیق نسبت به وقایع، شرایط و شخصیت‌های موثر در آن دوران، به وضوح روابط بین‌المللی را ترسیم کرده و تفاوت‌های عمیق را در بین کشورهای مختلف نشان می‌دهد.
اثربخشی خاطرات
خاطرات و تحلیل‌های علم به ما این امکان را می‌دهند که به عواقب و تاثیرات تصمیم‌گیری‌های آن زمان پی ببریم. در حالی که امروز ما درباره تحولات آن دوران تأمل می‌کنیم، این یادداشت‌ها به عنوان یک منبع ارزشمند در تاریخ معاصر ایران به شمار می‌روند.
در نهایت، بررسی این دو روایت از خواب گولدا مایر و واکنش شاه در ذیل آن، به ما زمینه‌ای برای درک بهتر از چالش‌های سیاسی و اوضاع اجتماعی آن دوران می‌دهد، و می‌تواند در شکل‌دهی به تصورات ما درباره تاریخ معاصر ایران کمک کند.
