در روزهای اخیر، گفتگویی مهم میان جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و رافائل گروسی، مدیر کل آژانس بینالمللی انرژی اتمی (IAEA)، جریان داشت که بر روند تحولات هستهای ایران تأثیرات قابل توجهی خواهد داشت. در این دیدار، که به صورت حضوری و در حاشیه کنفرانسی در وین انجام شد، موارد مرتبط با برنامه هستهای ایران به بحث و تبادل نظر گذاشته شد.
جوزپ بورل در ابتدای این گفتگو بر اهمیت بازگشت به مذاکرات هستهای و تسهیل در روند دیپلماسی تاکید کرد. او در این گفتگو خاطرنشان کرد که اتحادیه اروپا همواره به دنبال حفظ توافق هستهای سال ۲۰۱۵، معروف به برنامه جامع اقدام مشترک (برجام)، و کاهش تنشها در منطقه خاورمیانه است. بورل با اشاره به نقش ایران در ثبات منطقه گفت: «ما باید از راههای دیپلماتیک برای حل و فصل مسائل استفاده کنیم و در این راستا، همکاری با ایران و دیگر کشورهای منطقه ضروری است.»
رافائل گروسی نیز در این گفتگو ابراز نگرانی کرد که در صورت عدم توجه به برخی مسائل کلیدی، برنامه هستهای ایران ممکن است به خطر بیفتد. او تأکید کرد که لازم است ایران به تعهدات خود ذیل برجام پایبند باشد و همکاریهای بیشتری با آژانس بینالمللی انرژی اتمی داشته باشد. گروسی همچنین به نیاز به شفافسازی در برنامه هستهای ایران اشاره کرد و گفت که عدم دسترسی به برخی تأسیسات این کشور، مانعی بر سر راه فهم کامل وضعیت هستهای آن به شمار میرود.
از جمله نقاط کانونی این گفتگو، بررسی وضعیت تأسیسات هستهای ایران بود که به شدت مورد توجه قرار گرفت. گروسی نسبت به فعالیتهای هستهای اعلام نشده و همچنین غنیسازی اورانیوم در سطوح بالا هشدار داد و گفت: «ما باید اطمینان حاصل کنیم که همگان از تبعات احتمالی فعالیتهای هستهای ایران آگاه هستند و این اقدامات میتواند به امنیت و ثبات جهانی آسیب بزند.»
همچنین بورل به سیاستهای جدید دولت ایران اشاره کرد و اعلام کرد که تغییر رویکردها در تهران باید به فرصتهایی برای از سرگیری مذاکرات تبدیل شود. او با تأکید بر اینکه دیپلماسی تنها راهکار مناسب برای حل و فصل مسائل است، خاطرنشان کرد که به ویژه در شرایط فعلی، بازگشت به مذاکرات هستهای حائز اهمیت است.
گروسی در ادامه گفت، آژانس بینالمللی انرژی اتمی همچنان پایبند به نظارت بر فعالیتهای هستهای ایران خواهد بود و هر گونه اطلاعات جدیدی که به دست آورد، در اختیار جامعه بینالمللی قرار خواهد داد. این امر نشاندهنده عزم و اراده آژانس برای اطمینان از عدم گسترش تسلیحات هستهای در سطح جهانی است.
نکته دیگری که در این گفتگو به آن پرداخته شد، بررسی بحرانهای منطقهای و تأثیراتی بود که برنامه هستهای ایران میتواند در امنیت منطقه و فراتر از آن داشته باشد. بورل بر این نکته تاکید کرد که اگر ایران بتواند به خواستههای جامعه جهانی پاسخ دهد و به توافقهای هستهای پایبند باشد، این امر میتواند به ایجاد ثبات و امنیت در منطقه خاورمیانه کمک شایانی کند.
در پایان این گفتگوی مهم، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و مدیر کل آژانس بینالمللی انرژی اتمی توافق کردند که به ویژه در شرایط کنونی که فشارهای بینالمللی بر ایران افزایش یافته، به همکاریهای خود ادامه دهند و فضای دیپلماتیک را برای بازگشت به برجام فراهم کنند. گفتگوهای بیشتری نیز در هفتههای آتی برای بررسی مسائل مرتبط با برنامه هستهای ایران و نحوه تعامل با آن برگزار خواهد شد.
این گفتگوی مهم میتواند به عنوان پلی برای نزدیکی مجدد ایران به جامعه جهانی و بازیابی روابط دیپلماتیک با غرب عمل کند و از این رو توجه بینالمللی را به خود جلب کرده است. با توجه به جدیت موضوع، نظارت دقیق بر روند مذاکرات و همکاریهای آتی از سوی جامعه جهانی، به ویژه کشورهای اروپایی، امری ضروری به نظر میرسد.