گای ریچی کیست؟ مروری بر آثار پرفراز و نشیب نابغه سینمای بریتانیا

اگر از طرفداران فیلم‌های اکشن و جنایی با چاشنی طنز هستید، حتماً نام گای ریچی (Guy Ritchie) را شنیده‌اید. این کارگردان، فیلم‌نامه‌نویس و تهیه‌کننده بریتانیایی، با سبک خاص و پرانرژی خود، جایگاه ویژه‌ای در سینمای جهان به دست آورده است. از فیلم‌های گانگستری خیابانی گرفته تا آثار حماسی و فانتزی، گای ریچی ثابت کرده که توانایی خلق آثاری متنوع و سرگرم‌کننده را دارد. در این مقاله، قصد داریم سفری به دنیای فیلم‌های گای ریچی داشته باشیم و بهترین آثار او را بررسی کنیم. ضمنا همزمان با اکران فیلم چشمه جوانی (Fountain of Youth) در سال ۲۰۲۵ مروری بر فیلم‌های این کارگردان خواهیم داشت.

گای ریچی، از قاپ‌زنی تا چشمه جوانی

گای ریچی در دهه ۱۹۹۰ (دهه ۷۰ شمسی) با فیلم‌هایی نظیر قفل، انبار و دو بشکه باروت (Lock, Stock and Two Smoking Barrels) به شهرت رسید. او در این فیلم‌ها، دنیای خلاف‌کاران خرده‌پای لندن را با ریتمی تند، دیالوگ‌هایی هوشمندانه و شخصیت‌های جذاب به تصویر کشید. ریچی از همان ابتدا نشان داد که علاقه‌ای به روایت‌های کلیشه‌ای ندارد و ترجیح می‌دهد با سبکی نوآورانه، مخاطبانش را به دل داستان ببرد. او با الهام از کارگردانانی همچون کوئنتین تارانتینو (Quentin Tarantino)، توانست امضای ویژه‌ای در فیلم‌هایش ایجاد کند و به یکی از مهم‌ترین فیلم‌سازان بریتانیایی معاصر تبدیل شود. فیلم جدید گای ریچی به نام چشمه جوانی (Fountain of Youth) هم در سال ۲۰۲۵ میلادی (۱۴۰۳-۱۴۰۴ شمسی) اکران خواهد شد و در همین راستا، مروری خواهیم داشت بر بهترین فیلم های این کارگردان.

اولین فیلم های گای ریچی خیلی‌ها را امیدوار به ظهور فیلم‌سازی کردند که سبک خاص و متفاوتش را به سینمای جهان عرضه می‌کند. اگرچه فراز و نشیب‌هایی در کارنامه او دیده می‌شود، اما همچنان می‌توان رگه‌هایی از آن نبوغ اولیه را در آثارش مشاهده کرد. تعهد گای ریچی به سینمای جنایی اصیل، او را به یکی از چهره‌های برجسته این ژانر در قرن ۲۱ میلادی (قرن پانزدهم شمسی) تبدیل کرده است.

اما متاسفانه همیشه اوضاع به این منوال پیش نرفت و گای ریچی مدام ریل عوض کرد و رفته رفته بیشتر در سینمای هالیوود غرق شد. گرچه بارقه‌هایی از آن سینمای معرکه همیشه‌اش در آثارش وجود داشت اما دیگر هیچ‌گاه به دوران اوج دو فیلم اولش بازنگشت. با این حال، در فهرست پیش رو بهترین فیلم‌های گای ریچی قرار می‌گیرند.

برترین آثار گای ریچی که باید ببینید

در این بخش، به معرفی و بررسی بهترین فیلم‌های گای ریچی می‌پردازیم: از آثار اولیه و مستقل او گرفته تا فیلم‌های پرهزینه و بلاک‌باستری که در هالیوود ساخته است. در این فهرست، سعی شده تا تمامی سلایق و ژانرهای مورد علاقه گای ریچی پوشش داده شوند. از فیلم‌های جنایی گرفته تا آثار علمی-تخیلی یا حتی تاریخی.

۱۶. رفت و برگشت (Swept Away)

لینا ورتمولر (Lina Wertmuller) در سال ۱۹۷۴ فیلمی به همین نام ساخت که منبع اقتباس گای ریچی برای بازسازی قرار گرفت. فیلم اصلی اثری عاشقانه و کمدی بود که تصویر زن در آن جایگاه ویژه‌ای داشت. گای ریچی کسی چون مدونا (Madonna) را صدا زد تا در فیلمش بازی کند و تصویری اثیری از زنی ارائه دهد که هم عاشق است و هم اغواگر. باید پذیرفت که نتیجه اصلاً قانع‌کننده از کار درنیامد و در انتهای فهرست بهترین فیلم‌های گای ریچی همین حضور نه‌چندان دل‌چسب مدونا است.

از سوی دیگر خود قصه هم چفت و بست مناسبی ندارد و شیمی بین دو بازیگر اصلی هم قانع‌کننده از کار درنیامده است. اگر به تماشای «شیفته» بنشینید، ممکن است فراموش کنید که کارگرانش کسی چون گای ریچی است. اصلا تغییر ریل‌های مداوم گای ریچی با همین فیلم شروع شد.

۱۵. هفت‌تیر (Revolver)

بعد از تجربه ناموفق فیلم «شیفته»، گای ریچی تصمیم گرفت سراغ همان آثار خوش ساخت قدیمی خود برود و در واقع در همان زمینه مشغول بازی شود که بیش از همه آن را می‌شناخت. اما گویی چیزی تغییر کرده بود. بازیگر محبوبش در آن دو فیلم ابتدایی یعنی جیسون استاتهام (Jason Statham) دیگر آن بی‌شیله پیله‌ی نبود و داشت به ستاره‌ای برای خود تبدیل می‌شد. جهان هم عوض شده بود و باید آن دنیای قدیمی حال و هوایی تازه می‌یافت، وگرنه محکوم به شکست بود.

داستان فیلم «هفت تیر» یک قصه‌ی انتقام است. قهرمان قصه پس از ۷ سال از زندان آزاد شده و تلاش دارد که انتقام خود را از کسی که او را به ناحق به زندان انداخته بگیرد اما اول باید پولی به دست آورد. نکته این که گرچه قصه پتانسیل تبدیل شدن به همان آثار درجه‌یک بهترین فیلم‌های گای ریچی را دارد اما لحن کمیک فیلم چندان با قصه‌ی تلخ آن هماهنگ نشده تا اثر شوکه‌کننده‌ی دیگری به کارنامه‌ی این کارگردان اضافه شود.

۱۴. شاه آرتور: افسانه شمشیر (King Arthur: Legend Of The Sword)

گای ریچی گویی دوست دارد در هر ژانری طبع‌آزمایی کند. همه نوع فیلمی در فهرست بهترین فیلم‌های گای ریچی پیدا می‌شود؛ از آثار جنایی گرفته تا فیلم‌های علمی- تخیلی یا حتی تاریخی. «شاه آرتور: افسانه شمشیر» منتسب به ژانر تاریخی است اما تفاوت‌هایی با دیگر فیلم‌های تاریخی دارد که به همان فیلم‌سازش بازمی‌گردد. این کارگردان در هر فیلمی که ساخته بالاخره کاری کرده که ذره‌ای از قریحه‌اش در آن وجود داشته باشد؛ حتی اگر با فیلم چندان خوبی سر و کار نداشته باشیم.

داستان شاه آرتور و آن شمشیر افسانه‌ای را که فقط یک نفر می‌توانست از سنگ بیرونش بکشد همه می‌دانیم. اما این قصه در دستان گای ریچی به فیلمی متفاوت تبدیل شده که گویی مخاطب را می‌خنداند. ضمناً با همین فیلم بود که پای چارلی هونام (Charlie Hunnam)، یکی از بازیگران محبوب گای ریچی به آثارش باز شد و بعدها مدام در فیلمی از فیلم دیگر وی دیده شد.

۱۳. چشمه جوانی (Fountain Of Youth)

شخصی به نام اوون کارور که ثروت بسیاری دارد، از یک بیماری لاعلاج رنج می‌برد. او سال‌ها است که به دنبال راه حلی می‌گردد و چون از علم ناامید شده، ثروتش را خرج شایعات و خرافه‌هایی می‌کند که ممکن است او را از این عذاب رها کنند. یکی از این شایعات پیدا شدن نقشه‌ای از یک چشمه‌ی جوانی است که وعده‌ی جاودانگی می‌دهد.

وی شخصی را که تخصص بسیاری در پیدا کردن گنج‌های مختلف دارد استخدام می‌کند. نام این مرد لوک است. لوک باستان‌شناس قابلی است و به همراه خواهرش شارلوت و چند متخصص دیگر عازم پیدا کردن این چشمه‌ی وعده داده شده می‌شوند. او نقشه‌هایی در دست دارد که پر از رمز و راز است و نمی‌توان به راحتی از آن سر درآورد اما مشکل این جا است که شکارچیان گنج و خلافکاران دیگر هم متوجه نقشه‌های آن‌‌ها می شوند و به دنبالشان به راه می‌افتند. باید ببینیم که گای ریچی باز هم سراغ قصه‌های متفاوت در کارنامه‌ی خود رفته که شبیه به مجموعه‌ی فیلم‌های ایندیانا جونز است اما چقدر با آن آثار موفق استیون اسپیلبرگ مقایسه می‌شود، سر از رتبه‌ی چندم در فهرست بهترین فیلم‌های گای ریچی در می‌آورد.

۱۲. عملیات فورچون: نیرنگ جنگ (Operation Fortune: Ruse de Guerre)

پس از موفقیت «آقایان» که یکی از بهترین فیلم‌های گای ریچی است، او دوست داشت فیلمی دیگری با همان حال و هوا بسازد. یعنی قصه‌های جنایی و جاسوسی با حضور تعدادی آدم خبره در کار خود که از پس هر کاری برمی‌آیند، با تعدادی پیچش داستانی و غافلگیری در این جا و آن جا و در نهایت ساختن شخصیت‌هایی دل‌چسب که در دل هر موقعیتی می‌توانند کم نیاورند و البته شیوه‌های خود را برای به اجرا درآوردن خشونت دارند؛ شیوه‌هایی که تا حدودی مخاطب را می‌خندانند. اما متاسفانه این تجربه چندان موفق از در نیامد و گرچه فیلم فروش نسبتاً خوبی داشت اما با واکنش سرد منتقدان روبه رو شد.

داستان فیلم درباره مردی به نام فورچون است که از طرف سازمانی مخفی مامور می‌شود تا سلاحی قدرتمند را به دست آورد و اجازه ندهد که این سلاح به دست افراد نااهل بیفتد. حال در این راه با افرادی سر و کار دارد و باید با آن‌ها کار کند که دل خوشی از آن‌ها ندارد. از دل همین روابط هم موقعیت‌هایی کمیک خلق می‌شود. اما از آن جا که شیمی بین بازیگران چندان کار نمی‌کند، نمی‌توان فیلم «عملیات فورچون: نیرنگ جنگ» را در رتبه‌ای بهتر از این از آثار فهرست بهترین فیلم‌های گای ریچی قرار داد. نقطه‌ی قوت فیلم سکانس‌های اکشن آن است که خوب از کار درآمده‌اند.

۱۱. علاءالدین (Aladdin)

گفته شد که گای ریچی دوست دارد در هر ژانری طبع‌آزمایی کند. حال سری به قصه‌های فانتزی چون داستان «علاءالدین» و غول چراغ جادو زده و کمی هم از حال و هوای ژانر موزیکال به آن بخشیده تا با متفاوت‌ترین فیلم از فهرست بهترین فیلم‌های گای ریچی سر و کار داشته باشیم. تیم بازیگری فیلم عجیب و غریب است. ویل اسمیت در نقش غول چراغ جادو از کار درنیامده و همین به فیلم تا حدودی زیادی ضربه زده است.

نکته‌ی دیگر این که «علاءالدین» یک اقتباس لایو اکشن از آن داستان معروف است که همه می‌شناسیم و البته مانند اکثر فیلم‌های گای ریچی لحنی کمدی دارد. شهری خیالی با الهام از بغداد در فیلم وجود دارد که در آن جوانی به نام علاءالدین به شاه دختری دل می‌بازد. بقیه موارد هم که کاملا مشخص هستند. ویل اسمیت در نقش غول چراغ جادو جذاب از کار درنیامده و همین به فیلم تا حدودی زیادی ضربه زده است.

۱۰. وزارت جنگ ناجوانمردانه (The Ministry Of Ungentlemanly Warfare)

اگر قرار باشد قصه‌هایی از جنگ جهانی دوم هم در اختیار گای ریچی قرار گیرند و او آن‌ها را به فیلم تبدیل کند، باز هم باید منتظر اتفاقات عجیب و غریب و کمدی بود. گرچه در فیلم «پیمان گای ریچی»، که اثری جنگی است، به خاطر حال و هوای متفاوت آن خبری از این کارها نیست.

پس تیمی از افراد خبره دور خود جمع می‌کند که البته هر کدام از آن‌ها به نحوی خلافکار هم هستند و با تعدادی پیچش داستانی و غافلگیری در این جا و آن جا و در نهایت ساختن شخصیت‌هایی دل‌چسب که در دل هر موقعیتی می‌توانند کم بیاورند و البته شیوه‌هایی برای به اجرا درآوردن کارهایشان دارند که از واقعیت الهام گرفته شده است. مردی قرار است خطوط تامین سلاح آلمان نازی از طریق آفریقا را منهدم کند. او باید این کار را بی‌ سرو صدا انجام دهد.

۹. شرلوک هلمز: بازی سایه‌ها (Sherlock Holmes: A Game Of Shadows)

وقتی «شرلوک هلمز» به کارگردانی گای ریچی در سال ۲۰۰۹ بر پرده افتاد، همه متوجه شدند که این کارگردان می‌خواهد تازه از داستان‌های سر آرتور کانن دویل ارائه دهد و قهرمان قصه با آن قهرمان همیشگی که همه با آن آشنا هستند، زمین تا آسمان تفاوت دارد. فروش خوب آن قسمت هم این اطمینان را داد که ادامه‌هایی در کار خواهد بود.

ریچی با انتخاب بازیگرهایش نشان داده که تمایلی به پیروی از الگوهای تثبیت شده‌ی قصه‌های معمایی و وابسته به ادبیات اواخر قرن نوزدهم انگلستان ندارد. نه شرلوک هلمز با بازی رابرت داونی جونیور آن مرد آشنای همیشگی است و نه دکتر واتسون با بازی جود لا آن انسان محافظه‌کاری است که فقط همراه شخصیت اصلی قدم می‌زند و گهگاه هم کاری می‌کند. در داستان گای ریچی این دو بیشتر ماجراجو هستند تا کارآگاه. گفتنی است که همین فیلم مورد بحث ما در فهرست بهترین فیلم‌های گای ریچی است.

۸. مردی از یو.ان.سی.ال (The Man From U. N. C. L. E)

گای ریچی همواره نشان داده که دلبستگی خاصی به قصه‌های جاسوسی دارد. او روش خود را برای تبدیل کردن این قصه‌ها به فیلم دارد. به این گونه که در داستان او همه چیز توامان هم بسیار خشن و جدی است و هم کاملا شوخی و گاهی اصلا ابزورد. او در این جا سراغ دوران جنگ سرد رفته و مامور روس را در کنار مامور آمریکایی قرار داده تا داستانی تازه تعریف کند. البته قصه‌های که الهام گرفته از واقعیت بوده شده است.

البته قصه‌ها همان قصه‌های قدیمی است؛ دنیا با خطری جدی روبه‌رو است و باید کاری کرد و طبیعتا قهرمانان این فیلم بیش از همه خود را به آب و آتش می‌زنند تا گرهی از مشکلات باز کنند.

۷. خشم مردانه (Wrath Of Man)

این یکی بیشتر اثری اکشن متعلق به جیسون استاتهام است تا فیلمی متعلق به گای ریچی. وقتی جیسون استاتهام با گای ریچی دوباره آغاز به کار کرد، بازیگری تازه کار بود. رفته رفته به ستاره تبدیل شد و به یکی از مهم‌ترین قهرمانان سینمای اکشن این روزها تبدیل گشت. از آن سو گای ریچی هم در هالیوود نامی برای خود دست و پا کرده بود و حال این دو پس از سال‌ها دوباره به هم می‌رسیدند.

این دو رفیق قدیمی اثری سراسر اکشن با محوریت انتقام ساختند که هم از توانایی‌های تازه‌ی جیسون استاتهام استفاده می‌کند و هم از این موضوع آگاه است که در حال حاضر برای مخاطبش کم نمی‌گذارد و اصلاً توقعی بیشتر از این هم ندارد. از آن سو گای ریچی هم در هالیوود نامی برای خود دست و پا کرده بود و حال این دو پس از سال‌ها دوباره به هم می‌رسیدند.

۶. راکنرولا (Rocknrolla)

گای ریچی در دهه اول قرن تازه هنوز از حال و هوای فیلم‌های اولیه خود فاصله نگرفته بود و به تمامی غرق در رویای هالیوود نبود. «راکنرولا» یکی از آخرین تلاش‌های او برای بازگشت به حال و هوای شوخ و شنگ فیلم‌های اولیه کارنامه‌اش بود. گرچه آن قدر موفق از کار درنیامد اما اثر قابل بحثی شد.

داستان فیلم در دل تشکیلات تبهکاری شهر لندن می‌گذرد که با ورود یک تاجر روس دست‌خوش تغییرات عجیب و غریب می‌شود. هرج و مرج وارد شده به دل تشکیلات تبهکاری شهر دقیقا همان چیزی است که گای ریچی می‌تواند از دلش آثاری منحصر به فرد به فرد درآورد و کاری کند که «راکنرولا» به یکی از بهترین فیلم‌های گای ریچی تبدیل شود.

۵. پیمان گای ریچی (Guy Ritchie’s The Covenant)

این غم‌انگیزترین و جدی‌ترین اثر در فهرست بهترین فیلم‌های گای ریچی است. دلیل آن هم واضح است؛ این قصه‌ای تازه است از زمانی تازه که هنوز هوز هم جای زخم‌هایش التیام پیدا نکرده، زمانی که آمریکا ناگهان مردان مردمی افغانستان را به امان خدا رها کرد و رفت. حال گای ریچی قصه‌ی سربازی را تعریف کرده که توسط یک سرباز افغان نجات داده شده اما بعداً توسط آمریکایی‌ها رها می‌شود.

این داستان نمی‌تواند با همان لحن کمدی همیشگی گای ریچی در هم آمیزد و گرنه تاثیرش را از دست می‌دهد. از این روایتی فهمی فعلی هم بیش از هر چیزی می‌تواند مخاطب فیلم‌های فانتزی را راضی کند تا کسی دیگری.

۴. آقایان (The Gentlemen)

«آقایان» تا به امروز گل سرسبد کارهای گای ریچی در دهه ۲۰۲۰ است. اثری سرخوش که همان رایحه‌ی مطبوع فیلم‌های قدیمی او را دارد. گرچه آن قدرت جسور نیست تا با همه چیز بازی کند و هیچ‌کلیشه‌ای را جدی نگیرد. حضور بازیگران بزرگ حاظر در قاب و تعدادی سکانس به یاد ماندنی که در دل تشکیلات تبهکاری لندن می‌گذرند، از «آقایان» فیلمی مهم ساخته که هم قابل بحث است و هم می‌توان با تماشایش سرگرم شد.