دانشمندان ایرانی موفق به تولید نانوالیاف زیست‌تخریب‌پذیر از گلوتن گندم شده‌اند که می‌تواند به عنوان حامل دارویی برای رساندن داروی سرطان به سلول‌های هدف مورد استفاده قرار گیرد. این دستاورد، گامی مهم در جهت توسعه روش‌های نوین و کم‌تهاجمی درمان سرطان محسوب می‌شود.
در تلاش برای کاهش عوارض جانبی داروهای شیمی درمانی، پژوهشگران به دنبال روش‌هایی هستند که بتوانند دارو را به طور مستقیم به بافت سرطانی برسانند. در این میان، نانوالیاف به دلیل اندازه کوچک و قابلیت بارگذاری دارو، به عنوان حامل‌های دارویی مناسبی شناخته می‌شوند. گلوتن گندم، به عنوان یک پلیمر طبیعی و زیست‌تخریب‌پذیر، گزینه‌ای مناسب برای تولید این نانوالیاف است.
این نانوالیاف می‌توانند داروهای ضدسرطان را به طور موثر به سلول‌های هدف برسانند و از آسیب به سلول‌های سالم جلوگیری کنند. همچنین، زیست‌تخریب‌پذیر بودن این نانوالیاف، خطر تجمع دارو در بدن را کاهش می‌دهد.
این پژوهش، که توسط محققان ایرانی انجام شده است، نشان می‌دهد که نانوالیاف گلوتن گندم می‌توانند به عنوان یک سیستم دارورسانی موثر برای درمان سرطان مورد استفاده قرار گیرند. با این حال، لازم است تحقیقات بیشتری برای بررسی ایمنی و کارایی این نانوالیاف در مدل‌های حیوانی و انسانی انجام شود.
امیدهای تازه برای مبارزه با سرطان سینه: نانوالیاف گلوتنی داروی ضدسرطان را به بافت هدف می‌رسانند
پژوهشگران ایرانی با استفاده از نانوالیاف زیست‌تخریب‌پذیر تهیه‌شده از گلوتن گندم، راهی نوین برای انتقال داروی ضدسرطان ارائه کرده‌اند که می‌تواند انقلابی در درمان سرطان سینه باشد.
سرطان سینه، ناشی از رشد بی‌رویه سلول‌ها در بافت سینه، یکی از شایع‌ترین انواع سرطان در جهان و از عوامل اصلی مرگ‌ومیر در میان زنان است. درمان‌های رایج مانند جراحی، شیمی‌درمانی و پرتودرمانی، اگرچه مؤثرند، اما اغلب با عوارض جانبی شدیدی همچون آسیب به بافت‌های سالم، خستگی شدید و مشکلات سیستم ایمنی همراه هستند. شیمی‌درمانی، یکی از روش‌های اصلی درمان، با استفاده از داروهای خاص، رشد سلول‌های سرطانی را مهار می‌کند، اما بسیاری از این داروها، مانند دوکسوروبیسین، علاوه بر سلول‌های سرطانی، به سلول‌های سالم نیز آسیب می‌زنند و عوارضی مانند آسیب قلبی و تضعیف سیستم ایمنی را به دنبال دارند.
دانشمندان به دنبال روش‌هایی هستند که بتوانند داروهای شیمی‌درمانی را مستقیماً به بافت سرطانی برسانند و اثر منفی آن‌ها بر سایر قسمت‌های بدن را به حداقل برسانند. نانوذرات و نانوالیاف، حامل‌هایی دارویی هستند که دارو را به صورت کنترل‌شده آزاد می‌کنند. گلوتن گندم، پلیمری زیست‌تخریب‌پذیر، به دلیل انعطاف‌پذیری و تجزیه بدون ایجاد ترکیبات سمی در بدن، گزینه‌ای مناسب برای تولید این نانوالیاف است.
در همین راستا، الهام ارکان از مرکز تحقیقات دارورسانی نانو، پژوهشکده فناوری سلامت، دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه، و همکارش، پژوهشی را برای بررسی امکان استفاده از نانوالیاف گلوتنی در انتقال داروی دوکسوروبیسین انجام داده‌اند. آن‌ها به دنبال روشی نو برای دارورسانی کم‌تهاجمی از طریق پوست بودند.
در این پژوهش، ابتدا نانوالیاف از ترکیب گلوتن گندم و پلی‌وینیل الکل تولید شد. سپس این نانوالیاف با داروی ضدسرطان دوکسوروبیسین ترکیب شدند تا به عنوان یک پچ پوستی عمل کنند. ویژگی‌های این نانوالیاف با روش‌هایی مانند میکروسکوپ الکترونی روبشی و طیف‌سنجی فروسرخ بررسی شد و عملکرد آن‌ها در انتقال دارو و تأثیرشان بر سلول‌های سرطانی نیز مورد مطالعه قرار گرفت.
نتایج نشان داد که قطر نانوالیاف تولید شده حدود ۱۸۰ نانومتر است و این الیاف توانایی بالایی در حمل دارو دارند. داروی دوکسوروبیسین از این نانوالیاف به صورت تدریجی و کنترل‌شده آزاد می‌شود که باعث افزایش اثر دارو و کاهش عوارض جانبی آن خواهد شد. آزمایش‌ها بر روی سلول‌های سرطانی سینه (MCF-7) نشان داد که نانوالیاف گلوتنی حاوی دوکسوروبیسین، رشد این سلول‌ها را به طور چشمگیری مهار می‌کنند. این روش می‌تواند جایگزینی کم‌تهاجمی برای دارورسانی مستقیم به بافت سرطانی باشد، بدون نیاز به تزریق وریدی یا مصرف خوراکی.
این یافته‌ها راه را برای تولید پچ‌های پوستی حاوی داروهای ضدسرطان هموار می‌کنند. پچ‌های پوستی، روشی ساده‌تر، کم‌دردتر و کارآمدتر برای انتقال دارو نسبت به تزریق‌های رایج هستند و با آزاد کردن تدریجی دارو، احتمال کاهش عوارض جانبی داروهای شیمی‌درمانی را افزایش می‌دهند.
نتایج این مطالعه در فصلنامه «پژوهش‌های سلولی مولکولی» وابسته به انجمن زیست‌شناسی ایران منتشر شده‌اند که نشریه‌ای معتبر در زمینه تحقیقات زیستی و پزشکی است و یافته‌های آن می‌تواند به توسعه روش‌های نوین درمانی کمک کند.
