خیابان و میدان فردوسی تهران، یکی از نقاط مرکزی و مهم پایتخت ایران به شمار می‌آید. این مکان جذاب و تاریخی، با ویژگی‌های خاص خود، تجلی‌گر هویت فرهنگی و اجتماعی شهر تهران است. اما چگونه این خیابان و میدان شکل گرفت و چه تحولاتی را طی کرده است؟
میدان فردوسی در سال ۱۳۳۰ هجری شمسی (۱۹۵۱ میلادی) به عنوان بخشی از طرح‌های توسعه شهری و به منظور گرامیداشت یاد و نام فردوسی، شاعر بزرگ ایرانی و سراینده شاهنامه، توسط معماران و طراحان ایران طراحی و ساخته شد. این میدان، که در نزدیکی میدان امام خمینی واقع شده، به عنوان یکی از دروازه‌های ورود به هسته تاریخی شهر تهران شناخته می‌گردد. هدف از احداث میدان، تجلیل از هنر و ادبیات فارسی و هماهنگی با رشد سریع شهر تهران در آن دوره بود.
پیش از ایجاد میدان فردوسی، این منطقه کاربری‌های متفاوتی داشت. به ویژه در دوران قاجار، این ناحیه به عنوان یک مرکز اداری و تجاری شناخته می‌شد. با گسترش جمعیت و نیاز به فضاهای عمومی، نیاز به بازطراحی این ناحیه به وضوح احساس می‌شد. بنابراین، برنامه‌ریزی برای ساخت این میدان و خیابان‌های اطراف آن آغاز گردید.
خود میدان فردوسی با طراحی خاص و نمادین خود، نمایانگر فرهنگ ایرانی است. در مرکز این میدان، مجسمه فردوسی قرار دارد که به نظر می‌رسد از سنگ مرمر سفید ساخته شده است. این مجسمه توسط هنرمند برجسته، ابوالحسن صدیقی، در سال ۱۳۳۷ هجری شمسی (۱۹۵۸ میلادی) به اتمام رسید و به عنوان نماد ملی و فرهنگی کشور مورد توجه قرار گرفت. مجسمه فردوسی در حالی که شاهد تحولات تاریخی و اجتماعی شهر تهران از زمان ساختش بوده، اکنون محلی برای تجلیل از فرهنگ و هنر ایرانی به شمار می‌رود.
در اطراف میدان فردوسی، خیابان‌های اصلی و فرعی متعددی به وجود آمده‌اند که به شبکه حمل و نقل عمومی و ترافیک شهری کمک کرده و به یک فضای زنده اجتماعی تبدیل شده‌اند. همچنین، امکانات و خدمات عمومی شامل کافه‌ها، رستوران‌ها، کتابفروشی‌ها و سایر مکان‌های فرهنگی و تفریحی در این منطقه به رونق اقتصادی آن افزوده است.
میدان فردوسی به عنوان یک نقطه تلاقی مهم بین مناطق مختلف تهران از جمله میدان امام خمینی، خیابان انقلاب و خیابان حافظ، نقش ویژه‌ای در تسهیل جریان ترافیک و دسترسی به نقاط مختلف شهر ایفا می‌کند. با گسترش ناوگان حمل و نقل عمومی، این میدان به مرکزی برای تجمع مردم و برگزاری مراسمات فرهنگی و اجتماعی تبدیل شده است.
در سال‌های اخیر، میدان فردوسی به عنوان محلی برای برگزاری جشنواره‌ها، کنسرت‌ها و نمایشگاه‌های هنری نیز مورد استفاده قرار گرفته است. این رویدادها به زنده نگه داشتن فضای فرهنگی و اجتماعی میدان کمک کرده و آن را به یکی از مقاصد گردشگری محبوب در تهران تبدیل نموده است.
در مجموع، می‌توان گفت که خیابان و میدان فردوسی نه تنها یک مکان تاریخی و فرهنگی مهم بلکه نماد هویت اجتماعی و فرهنگی تهرانی‌هاست. این منطقه با غنای فرهنگی خود و پیوندش به تاریخ ادبیات ایران، ارزش ویژه‌ای برای شهروندان و گردشگران دارد. با نگاهی به تحولات این میدان و خیابان‌های اطراف آن، می‌توان به سادگی از دلایل اهمیت این مکان برای شهر تهران و فرهنگ ایرانی پی برد.
در نهایت، میدان و خیابان فردوسی نمایانگر رویکرد دیرینه مردم ایران به هنر، ادبیات و فرهنگ است. این منطقه نه تنها مکانی برای تردد و عبور و مرور به شمار می‌رود، بلکه فضایی است که در آن می‌توان تاریخ و هنر ایرانی را در کنار هم دید و از آن لذت برد. به همین دلیل، توجه به حفظ، نگهداری و توسعه این میدان و خیابان همواره اهمیت دارد و باید به عنوان یکی از اهداف کلان شهری مورد توجه قرار بگیرد.
