در تاریخ ۱۸ اردیبهشت ۱۳۵۵، ایران شاهد وقایعی مهم و تأثیرگذار بر تاریخ معاصر خود بود که همچنان موضوع بحث و بررسی‌های گوناگون قرار دارد. این روز در حالی به وقوع پیوست که جمهوری اسلامی هنوز به وجود نیامده بود و جامعه ایران در دوره‌ای حساسی از تحولات اجتماعی، سیاسی و فرهنگی به سر می‌برد.
در روز مذکور، مهم‌ترین واقعه‌ای که توجه رسانه‌ها و مردم را به خود جلب کرد، تجمعات و تظاهراتی بود که در اعتراض به رژیم شاهنشاهی برگزار شد. از آن زمان به بعد، حرکت‌های اعتراضی علیه رژیم پهلوی در جامعه ایران افزایش یافت و این تحولات در نهایت به شکل‌گیری انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷ منجر شد.
این روز به‌خصوص برای قشر جوان و دانشجویان ایران از اهمیت جدی برخوردار بود. دانشجویان با برگزاری تظاهرات و جلسات عمومی، نقدهایی به نظام حاکم و سیاست‌های آن وارد کردند. اعتراضات دانشجویی که در این روز شکل گرفت، ادامه‌ی اعتراضات پیشین بود و بخشی از جنبش‌های اجتماعی بود که در سال‌های پایانی دهه ۵۰ میلادی شکل گرفتند.
یکی دیگر از اتفاقات مهم این روز، برگزاری نشست‌های سیاسی و فرهنگی در دانشگاه‌های کشور بود که در آن فعالان سیاسی به بحث و تبادل نظر در مورد وضعیت موجود و راه‌حل‌های احتمالی پرداخته و سعی کردند در فضای خفقان‌آور آن دوره، چشم‌اندازهایی برای تغییر وضعیت ترسیم کنند. این نوع فعالیت‌ها از جهتی به ایجاد همبستگی میان اقشار مختلف جامعه و تقویت روحیه مقاومت کمک شایانی کرد.
علاوه بر این، در این روز یکی از نشریات مستقل ایران تحت نام «صوت الحق» به چاپ رسید که در آن انتقادات تندی به رژیم و سیاست‌های نادرست آن مطرح شد. هدف این نشریه، آگاه‌سازی مردم و ایجاد بستر برای تبادل نظر درباره مسائل سیاسی و اجتماعی آن زمان بود. این اقدام، خود نشانه‌ای از رشد آگاهی اجتماعی و ناخشنودی مردم از وضعیت حاکم بر کشور بود.
پس از گذشت چندین سال از این رویداد، در اوایل دهه ۶۰ میلادی، جامعه ایران بار دیگر به تصورات و آمال خود در زمینه تغییر و تحول بازنگری کرد و بر همین اساس، شاهد شکل‌گیری نهادها و گروه‌های سیاسی تازه‌ای بود که به دنبال تحقق مطالبات مردم بودند.
لازم به ذکر است که در سال‌های بعد از ۱۸ اردیبهشت ۱۳۵۵، فشارها بر فعالان سیاسی و اجتماعی افزایش یافت و بسیاری از آن‌ها تحت پیگرد قانونی و حتی سرکوب قرار گرفتند. این سرکوب‌ها هرچند موجب خاموشی موقت صدای معترضان شد، اما به تدریج زمینه‌ساز بروز تحولات جدید و شکل‌گیری جنبش‌های مقاومتی در سال‌های آتی گردید.
جمع‌بندی این رخدادها نشان می‌دهد که ۱۸ اردیبهشت ۱۳۵۵ نه تنها یک تاریخ عادی در تقویم، بلکه نقطه عطفی در تاریخ معاصر ایران به شمار می‌آید که به روشنی نقش جوامع مدنی و بخصوص قشر جوان در تحولات سیاسی و اجتماعی را به تصویر کشید. این روز فقط یادآور تهدیدها و چالش‌ها نبود، بلکه نماد امید و آرزوهایی بود که مردم برای ایجاد یک جامعه آزاد و دموکراتیک داشتند.
از آن زمان به بعد، درس‌هایی که از این روز تاریخ‌ساز گرفته شد، به تحلیل‌گران و پژوهشگران، ایده‌ها و درک بهتری از تاریخ معاصر ایران و مبارزات سیاسی آن دوره را ارایه کرد. به‌طوری که این روز به عنوان بخشی از فرهنگ تاریخی ملت ایران، همچنان در ذهن‌ها باقی مانده و بر پژوهش‌ها و آثار هنری و ادبی تأثیرگذار بوده است.
تاریخ ۱۸ اردیبهشت ۱۳۵۵، به ما یادآوری می‌کند که همواره باید در پی حفظ آرمان‌ها و ارزش‌های انسانی، اجتماعی و سیاسی خود باشیم و از تاریخ درس بگیریم تا بتوانیم راهی بهتر برای آینده بسازیم.