در سال‌های اخیر، یکی از مسائل مهم در زمینه آموزش و پرورش، زمان برگزاری امتحانات دانش‌آموزان بوده است. بسیاری از متخصصان و روانشناسان آموزشی بر این باورند که برگزاری امتحانات در ساعات اولیه‌تر می‌تواند تأثیرات مثبت زیادی بر عملکرد دانش‌آموزان داشته باشد. در این گزارش به بررسی دلایل این نکته مهم و اثرات آن بر روی یادگیری و یادسپاری دانش‌آموزان خواهیم پرداخت.
پژوهش‌های علمی نشان داده است که زمان برگزاری امتحانات، به طور مستقیم بر روی تمرکز، استرس و در نهایت نتایج آزمون تأثیر دارد. طبق تحقیقات انجام شده، مغز انسان در ساعات اولیه روز کارایی بالاتری دارد و توانایی یادآوری اطلاعات را بیشتر نشان می‌دهد. این موضوع به این معناست که دانش‌آموزان در ساعت‌های ابتدایی صبح، قادر به پردازش بهتر اطلاعات و یادآوری مباحث درسی هستند.
در دانشگاه‌های معتبر جهانی، از جمله دانشگاه هاروارد و استنفورد، مطالعاتی در این زمینه انجام شده است که نشان می‌دهد زمان برگزاری کلاس‌ها و همچنین امتحانات در صبح زود، به افزایش تمرکز و کاهش استرس دانشجویان کمک می‌کند. به عنوان مثال، نتایج این پژوهش‌ها نشان می‌دهد که دانشجویانی که در ساعات اولیه صبح کلاس دارند، نمرات بالاتری را نسبت به همتایان خود که کلاس‌هایشان در بعد از ظهر برگزار می‌شود، کسب می‌کنند.
به طور مشابه، این نتایج در مورد دانش‌آموزان نیز صادق است. انجام امتحانات در نیمه اول روز، به خصوص قبل از ساعت ۱۳، می‌تواند به کاهش اضطراب امتحانی و افزایش اعتماد به نفس دانش‌آموزان منجر شود. به همین دلیل، بسیاری از مدارس و نهادهای آموزشی در نظر دارند تا زمان امتحانات را به گونه‌ای تنظیم کنند که در ساعات اولیه روز برگزار شود.
همچنین، برگزاری امتحانات پیش از ساعت ۱۳ می‌تواند به دانش‌آموزان فرصتی برای استراحت و تجدید قوا در ساعات بعد از ظهر ارائه دهد. به عنوان مثال، پس از یک امتحان سخت و چالش‌برانگیز، دانش‌آموزان می‌توانند به راحتی به فعالیت‌های فوق برنامه بپردازند یا به مرور مطالبی که در امتحان به آن‌ها پرداخته شده، بپردازند. این موضوع به نوبه خود می‌تواند منجر به یادگیری عمیق‌تر و درازمدت‌تر اطلاعات شود.
با توجه به اهمیت این موضوع، برخی از کشورها اقدام به تغییر زمان برگزاری امتحانات کرده‌اند. به عنوان مثال، در فنلاند، که یکی از نظام‌های آموزشی پیشرفته و موفق در جهان به شمار می‌آید، امتحانات در صبح زود برگزار می‌شوند. این تغییر همچنین با استقبال زیاد دانش‌آموزان و والدین مواجه شده است. در حال حاضر، بسیاری از خانواده‌ها از این که فرزندانشان می‌توانند در یک محیط آرام و بدون فشار اضافی به تحصیل و امتحان بپردازند، ابراز رضایت کرده‌اند.
همچنین، از جنبه‌های روانشناختی نیز می‌توان به این نکته اشاره کرد که ساعت برگزاری امتحانات بر روی وضعیت احساسی دانش‌آموزان تأثیر مستقیم دارد. قبل از ساعت ۱۳، سطح هورمون‌های استرس در بدن انسان به طور طبیعی پایین‌تر است و این موضوع می‌تواند به افزایش حس آرامش و تمرکز در دانش‌آموزان منجر شود. به علاوه، خواب کافی و زمان مناسب برای مطالعه و مرور درسی پیش از امتحان نیز در این زمان‌ها فراهم می‌شود.
در نتیجه، می‌توان گفت که برگزاری امتحانات دانش‌آموزان قبل از ساعت ۱۳ نه تنها بر نتایج علمی آن‌ها تأثیر مثبت دارد، بلکه به افزایش کیفیت آموزشی و سلامت روان دانش‌آموزان نیز کمک می‌کند. با توجه به این نکات، پیشنهاد می‌شود که مسئولان آموزشی، معلمان و برنامه‌ریزان آموزشی، به این موضوع توجه بیشتری داشته و در راستای بهینه‌سازی زمان برگزاری امتحانات اقدام کنند.
این تغییرات می‌تواند به بهبود کیفیت آموزش و پرورش در کشورمان کمک شایانی کرده و به رشد و شکوفایی هر چه بیشتر نسل آینده منجر شود. بی‌شک توجه به این نکات و اعمال تغییرات لازم در نظام تعلیم و تربیت، سرمایه‌گذاری در آینده‌ای روشن برای جامعه خواهد بود.
