دیوان محاسبات ایران در اقدامی نوآورانه، پیشنهاد تشکیل یک کمیته ویژه حسابرسی آب را مطرح کرده است. این پیشنهاد با تاکید بر ضرورت “همگرایی نوین منطقه‌ای” و بهره‌گیری از ابزار “دیپلماسی حسابرسی”، به دنبال ایجاد سازوکاری مؤثر برای مدیریت پایدار منابع آب در سطح منطقه است. این رویکرد نه تنها بر اهمیت همکاری‌های فرامرزی در مواجهه با چالش‌های آبی مشترک تاکید دارد، بلکه نقش حسابرسی را به عنوان یک ابزار دیپلماتیک برای ایجاد شفافیت، اعتمادسازی و پیشبرد مذاکرات سازنده در این حوزه برجسته می‌سازد.
حضور فعال ایران در اجلاس سران دیوان محاسبات شانگهای؛ / پیشنهاد تشکیل «کمیته ویژه حسابرسی آب» در دوشنبه
در چارچوب تقویت همکاری‌های منطقه‌ای و نقش‌آفرینی فعال ایران در سازمان‌های بین‌المللی، مشارکت هیئت دیوان محاسبات کشور در هفتمین اجلاس سران سازمان دیوان محاسبات کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای (SCOSAIs) در تاجیکستان، توجه رسانه‌ها و جستجوهای مرتبط را به خود جلب کرده است. ارائه پیشنهادهای مهمی چون تشکیل کمیته ویژه حسابرسی آب و تأکید بر دیپلماسی حسابرسی، از نکات برجسته حضور ایران در این نشست بود.
هفتمین اجلاس عالی‌رتبه سازمان دیوان محاسبات کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای (SCOSAIs)، با حضور هیئت نمایندگی دیوان محاسبات جمهوری اسلامی ایران، در شهر دوشنبه، پایتخت جمهوری تاجیکستان، برگزار شد.
هیئت ایرانی حاضر در این اجلاس شامل دکتر سید احمدرضا دستغیب (رئیس کل دیوان محاسبات کشور)، سید نجیب حسینی و محسن بیگلری (اعضای کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی)، دکتر حسن زمانی (معاون حقوقی، امور مجلس و تفریغ بودجه دیوان) و مقداد ذکی‌زاده (مدیرکل روابط عمومی و امور بین‌الملل دیوان) بود.
در مراسم افتتاحیه، دکتر حسن زمانی، معاون حقوقی دیوان محاسبات ایران، طی سخنانی با اشاره به اهمیت و جایگاه سازمان همکاری شانگهای به عنوان یک سازمان متشکل از کشورهای مهم با جمعیتی بالغ بر سه میلیارد نفر و سهم قابل توجه در اقتصاد جهانی (۲۵٪ تولید ناخالص ملی و ۲۰٪ تجارت جهانی)، بر لزوم شکل‌گیری «همگرایی نوین منطقه‌ای» میان اعضا تأکید کرد. وی خاطرنشان ساخت که این همگرایی، به‌ویژه بین دیوان‌های محاسبات عضو، باید نمادی از یک الگوی تعاملی هدفمند و فراگیر باشد و از ظرفیت‌های چشمگیر شانگهای برای پیشبرد چندجانبه‌گرایی و تأمین منافع اعضا استفاده شود.
دکتر زمانی همچنین بر ضرورت افزایش همکاری‌های تخصصی میان دیوان‌های محاسبات عضو برای مقابله با زیاده‌خواهی برخی کشورها تأکید کرد و گفت این همکاری‌ها باید در راستای ترسیم نظم آینده سازمان، تأمین منافع نسل‌های آتی و مقابله با تهدیدها علیه صلح، امنیت و رفاه مردم کشورهای عضو باشد.
پیشنهاد ایران: کمیته ویژه حسابرسی آب
یکی از مهم‌ترین دستاوردهای حضور ایران در این اجلاس، ارائه پیشنهاد تشکیل «کمیته ویژه حسابرسی آب» توسط دیوان محاسبات جمهوری اسلامی ایران بود. دکتر زمانی در تشریح این پیشنهاد اظهار داشت: «ما پیشنهاد تشکیل این کمیته را در سطح عالی فنی دیوان‌ها برای حفظ پایداری آب در کشورهای درگیر کم‌آبی و خشکسالی ارائه می‌کنیم.» اهداف متصور برای این کمیته شامل ایجاد کارگروه حسابرسی زیست‌محیطی شانگهای، تهیه دستورالعمل‌های منطقه‌ای حسابرسی پروژه‌های زیربنایی، راه‌اندازی سامانه اشتراک داده‌های حسابرسی زیست‌محیطی، استفاده از هوش مصنوعی و سنجش از دور در حسابرسی‌های زیست‌محیطی، تدوین شاخص‌های کلیدی عملکرد زیست‌محیطی و تشکیل بانک اطلاعاتی تخصصی می‌شود.
دیپلماسی حسابرسی؛ مکملی برای چندجانبه‌گرایی
معاون دیوان محاسبات در پایان سخنان خود، با اشاره به سابقه ۱۲۰ ساله این نهاد نظارتی در ایران و انتخاب شعار «شفافیت و انضباط مالی» توسط دکتر دستغیب (رئیس کل دیوان محاسبات ایران و رئیس سازمان دیوان محاسبات اکو – اکوسای)، بر گسترش مناسبات بین دیوان‌های عضو در قالب «دیپلماسی حسابرسی» تأکید کرد. وی این نوع دیپلماسی را مکملی برای دیپلماسی پارلمانی و اقتصادی، نقطه عطفی در فعالیت‌های بین‌المللی شانگهای در راستای چندجانبه‌گرایی و مقابله با یکجانبه‌گرایی دانست که دستاوردهای مثبتی برای مردم کشورهای عضو به ارمغان خواهد آورد.
دیدارهای دوجانبه
در حاشیه اجلاس، هیئت ایرانی دیدارهای دوجانبه‌ای با رؤسای دیوان محاسبات کشورهای چین، تاجیکستان، بلاروس و همچنین رؤسای هیئت‌های روسیه، قزاقستان، هند و ازبکستان داشت. در این دیدارها بر توسعه تعاملات فنی، برگزاری دوره‌های آموزشی، انتقال تجارب، تعریف پروژه‌های حسابرسی مشترک و نهایی‌سازی یادداشت‌های تفاهم همکاری تأکید شد و اهتمام رئیس کل دیوان محاسبات ایران در دوره جدید برای گسترش این همکاری‌ها مورد اشاره قرار گرفت.
شایان ذکر است سازمان دیوان محاسبات کشورهای عضو شانگهای (SCOSAIs) در سال ۲۰۱۰ تأسیس شده و کشورهای چین، روسیه، هند، قزاقستان، پاکستان، قرقیزستان، تاجیکستان، ازبکستان، بلاروس و جمهوری اسلامی ایران اعضای اصلی آن هستند.
