پیشگیری از آلودگی هوا: ضرورت اقدام جدی و مسئولانه
کیفیت هوا به عنوان یکی از مهم‌ترین فاکتورهای سلامت محیط زیست و زندگی شهروندان، همواره مورد توجه رسانه‌ها و کارشناسان قرار دارد. در این میان، مقوله آلودگی هوا به ویژه در کلان‌شهرها، به یکی از معضلات جدی تبدیل شده است. در این رابطه، «محسن پیرهادی»، عضو شورای شهر تهران، بر ضرورت اقدامات پیشگیرانه در مواجهه با این بحران تأکید کرده و از رویکرد و عملکرد برخی مسئولان در این زمینه انتقاد می‌کند.
پیرهادی در گفتگو با رسانه‌ها با نگرانی از وضعیت کنونی آلودگی هوای تهران گفت: «برای مقابله با آلودگی هوا باید از روش‌های پیشگیرانه بهره‌برد. متأسفانه در حال حاضر، برخی مسئولان به‌گونه‌ای عمل می‌کنند که گویی هیچ مسئولیتی در این زمینه ندارند، درست مانند افرادی که در خواب به سر می‌برند.» این اظهارات نشان‌دهنده عمق بحران و بی‌توجهی بخشی از مدیران به نیازهای اساسی شهروندان و سلامتی آن‌ها است.
یکی از اصلی‌ترین عوامل آلودگی در کلان‌شهرها، افزایش روزافزون خودروهای شخصی و به‌ویژه اتومبیل‌های دیزلی است که در فصل‌های سرد سال، تشدید کننده مشکلات بهداشت هوایی می‌شوند. پیرهادی در این زمینه افزود: «ما باید از سیاست‌های تشویق به استفاده از حمل و نقل عمومی، دوچرخه‌سواری و پیاده‌روی حمایت کنیم. این امر نه تنها به کاهش آلودگی کمک خواهد کرد، بلکه موجب ارتقاء کیفیت زندگی شهروندان و سلامت اجتماعی خواهد شد.»
تجربه کشورهایی که به موفقیت‌هایی در کاهش آلودگی هوا دست یافته‌اند، می‌تواند الگوهایی برای ما باشد. برای مثال، کشورهایی مانند دانمارک و هلند با اتخاذ سیاست‌های پایدار نظیر بهبود زیرساخت‌های حمل و نقل عمومی و ترویج استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر، موفق شده‌اند تا سطح آلودگی هوای خود را به میزان قابل توجهی کاهش دهند. در حالی که در ایران، مخصوصاً در تهران، این مسأله به شکل فعالیت‌های مقطعی و بی‌برنامه‌ای مدیریت می‌شود.
پیرهادی همچنین به لزوم فرهنگ‌سازی در راستای حفاظت از محیط زیست تأکید کرد و گفت: «آموزش و اطلاع‌رسانی به عموم مردم باید در اولویت قرار گیرد. شهروندان باید از معضلات ناشی از آلودگی هوا آگاه شوند و بدانند که مشارکت آن‌ها در فعالیت‌های محیط زیستی چیست.» او خاطرنشان کرد که بدون این تغییر در نگرش و رفتار، دستیابی به اهداف کاهش آلودگی بسیار دشوار خواهد بود.
در سال‌های اخیر، آمار مربوط به بیماری‌ها و مرگ‌ومیرهای ناشی از آلودگی هوا در ایران، به ویژه شهرهای بزرگ، به شکل نگران‌کننده‌ای افزایش یافته است. بر اساس گزارش‌های سازمان بهداشت جهانی، آلودگی هوا سالانه موجب مرگ میلیون‌ها نفر در سراسر جهان می‌شود و ایران نیز از این قاعده مستثنی نیست. بدین ترتیب، این موضوع نه تنها یک چالش زیست‌محیطی، بلکه یک بحران بهداشتی است که نیاز به واکنش سریع و کارآمد دارد.
پیرهادی در انتها به این نکته نیز اشاره کرد که نقش مردم در کاهش آلودگی هوا بسیار تعیین‌کننده است و شهروندان باید آگاه باشند که با کوچک‌ترین اقدام می‌توانند در ارتقاء کیفیت هوا تأثیرگذار باشند. از جمله این اقدامات می‌توان به کاهش استفاده از خودروهای شخصی، افزایش استفاده از وسایل نقلیه عمومی، کاشت درخت و بهره‌وری از انرژی‌های پاک اشاره کرد.
در مجموع، به نظر می‌رسد که تنها راه‌حل مؤثر در برابر آلودگی هوا، اتخاذ رویکردی پیشگیرانه و همکاری صمیمانه میان مسئولان و شهروندان است. اگرچه اقدامات کنونی در این زمینه به‌طور قطع کافی نیست، اما ایجاد هم‌افزایی و همگرایی در این دو بخش می‌تواند گامی مؤثر در راستای کاهش آلودگی و بهبود کیفیت زندگی شهری باشد. در این راستا، آگاهی بخشی و فرهنگ‌سازی به عنوان کلیدهای اساسی، می‌تواند ما را به سوی آینده‌ای پاک‌تر و سالم‌تر هدایت کند.
