در حالی که منطقه خاورمیانه همچنان با چالش‌ها و تنش‌های گوناگون دست و پنجه نرم می‌کند، بار دیگر پایتخت عمان، مسقط، میزبان رایزنی‌های مهمی شده است. این مذاکرات که با حضور نمایندگان جمهوری اسلامی ایران و برخی کشورهای منطقه در حال انجام است، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بوده و به عنوان بستری برای تبادل نظر، کاهش سوءتفاهم‌ها و تقویت همکاری‌های منطقه‌ای تلقی می‌شود. این تحرکات دیپلماتیک نشان از رویکرد فعال و سازنده ایران در قبال همسایگان خود دارد و امید است که این گفت‌وگوها بتواند به تقویت پایه‌های صلح، ثبات و امنیت جمعی در منطقه کمک شایانی نماید. محتوای دقیق این مذاکرات و نتایج احتمالی آن، موضوعی است که از نزدیک مورد توجه ناظران و تحلیلگران منطقه‌ای و بین‌المللی قرار دارد.
تحلیلگر مسائل غرب آسیا: رایزنی‌های ایران و آمریکا گامی مثبت؛ اطلاع‌رسانی به همسایگان، اوج هوشمندی دیپلماتیک تهران
در پی برگزاری دور جدیدی از گفتگوهای غیرمستقیم میان ایران و ایالات متحده، یک کارشناس برجسته مسائل غرب آسیا، ضمن ارزیابی مثبت از این تحول، اقدام دستگاه دیپلماسی ایران در رایزنی و اطلاع‌رسانی به وزرای خارجه کشورهای منطقه را حرکتی هوشمندانه و در راستای تقویت تعاملات منطقه‌ای و بین‌المللی توصیف کرد.
ارزیابی مثبت از دور اول گفتگوها و کاهش نگرانی‌های منطقه‌ای
حسن هانی‌زاده، تحلیلگر مسائل غرب آسیا، با اشاره به فضای حاکم بر دور اول گفتگوهای اخیر ایران و آمریکا، اظهار داشت: “بر اساس آنچه مقامات دو کشور اعلام کرده‌اند، خروجی این دور از گفتگوها مثبت ارزیابی شده و هر دو طرف نسبت به امکان دستیابی به یک راه‌حل جامع و توافق نهایی، ابراز خوش‌بینی محتاطانه‌ای داشته‌اند.”
وی افزود: “طی ماه‌های گذشته، به دلیل برخی تنش‌ها، نگرانی‌هایی در میان کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس درباره احتمال افزایش درگیری بین ایران و آمریکا وجود داشت. اما برگزاری این گفتگوها توانست تا حد زیادی این نگرانی‌ها را برطرف کند و این اطمینان را به همسایگان بدهد که جمهوری اسلامی ایران با حسن نیت کامل و به طور جدی، دیپلماسی فعال را در راستای تأمین منافع ملی خود و همچنین ثبات و امنیت کل منطقه دنبال می‌کند.”
هانی‌زاده معتقد است که تهران با ورود مجدد به عرصه مذاکره و شکستن جو منفی ایجاد شده توسط رسانه‌های معاند، پیامی روشن به کشورهای منطقه ارسال کرده است مبنی بر اینکه ایران همواره به اصل گفتگو و دیپلماسی پایبند بوده و تمام تلاش خود را برای کاهش تنش‌ها در منطقه به کار می‌گیرد.
دیپلماسی فعال ایران علیرغم بی‌اعتمادی به آمریکا
این کارشناس مسائل غرب آسیا با یادآوری تجربیات گذشته، به ویژه در موضوع برجام، تأکید کرد: “تاریخچه رفتار آمریکا در قبال تعهدات بین‌المللی، به‌خصوص در مورد برجام و برخی مسائل دیگر، نشان داده است که این کشور شریک قابل اعتمادی نیست.” با این حال، وی اقدام ایران برای ورود مجدد به مذاکره با آمریکا را ناشی از یک نگاه راهبردی و اولویت‌بخشی به دیپلماسی دانست و گفت: “ایران بار دیگر نشان داد که مسیر گفتگو را باز نگه می‌دارد و از هیچ تلاشی برای حل‌وفصل مسائل از طریق دیپلماتیک فروگذار نمی‌کند. قطعاً تیم مذاکره‌کننده ایرانی با آگاهی کامل از بدعهدی‌های گذشته و با درس‌آموزی از تجارب پیشین، مسیر گفتگوها را با دقت و هوشمندی ادامه خواهد داد.”
اوج هوشمندی: اطلاع‌رسانی به همسایگان
نکته کلیدی و قابل توجه در تحلیل هانی‌زاده، تمجید وی از اقدام دستگاه دیپلماسی ایران پس از انجام دور اول گفتگوهای غیرمستقیم است. وی خاطرنشان کرد: “پس از پایان این دور از گفتگوها، آقای عراقچی با وزرای خارجه کشورهای مهم منطقه از جمله عربستان سعودی، بحرین، عراق، کویت، مصر، امارات متحده عربی و ترکیه تماس تلفنی برقرار کرد و آن‌ها را در جریان کلیات و فضای گفتگوهای انجام شده در مسقط قرار داد.”
هانی‌زاده این اقدام را بسیار هوشمندانه و در راستای سیاست اصولی همسایگی جمهوری اسلامی ایران ارزیابی کرد و گفت: “این اطلاع‌رسانی به موقع و شفاف، باعث جلب نظر مثبت کشورهای منطقه نسبت به روند گفتگوها و دیپلماسی فعال ایران شد و از بروز هرگونه سوءتفاهم یا تحلیل نادرست جلوگیری کرد.”
وی با تمجید از عملکرد تیم دیپلماتیک ایران، اظهار داشت: “آقای عراقچی و تیم همراهشان با هوشمندی، دقت نظر و حساسیت بالایی این مذاکرات را مدیریت می‌کنند. تعامل سازنده با کشورهای منطقه همزمان با پیشبرد گفتگوهای غیرمستقیم با آمریکا و مطلع ساختن آن‌ها از روند امور، نشان‌دهنده درایت و هوشمندی بالای وزیر امور خارجه و کل دستگاه دیپلماسی کشور است.”
این کارشناس مسائل غرب آسیا در پایان تأکید کرد: “این رویکرد شفاف و تعاملی، بستر لازم برای گسترش هرچه بیشتر همکاری‌ها و تعاملات مثبت ایران با کشورهای منطقه و حتی فراتر از آن، با جامعه جهانی را فراهم می‌آورد و نقش ایران را به عنوان یک بازیگر مسئولیت‌پذیر و کلیدی در منطقه تثبیت می‌کند.”