در دنیای دیپلماسی بینالمللی، تغییرات در سیاستها و راهبردهای یک کشور میتواند تأثیرات عمیق و گستردهای بر روابط با کشورهای دیگر و همچنین بر ثبات منطقهای و جهانی داشته باشد. در این راستا، ویتکاف، دیپلمات ارشد آمریکایی، روز سهشنبه در نشستی محرمانه با شورای امنیت سازمان ملل، به تشریح راهبرد جدید آمریکا در مذاکرات با ایران خواهد پرداخت. این اقدام نشاندهنده اهمیت رویکرد جدید واشنگتن به موضوع هستهای ایران و دیگر مسائل مرتبط با این کشور است که در سالهای اخیر، به یکی از مهمترین چالشهای سیاست خارجی ایالات متحده تبدیل شده است.
تشکیل این نشست به منظور بررسی تغییرات عمدهای است که ممکن است در سیاستهای آمریکا در قبال ایران به وجود آید. مذاکرات هستهای سالهای اخیر و توافقهای مربوط به برنامه هستهای تهران، همواره با چالشها و تنشهای فراوانی روبهرو بوده و تحولات منطقهای و بینالمللی نیز بر این مسأله تأثیرگذار بوده است. با توجه به وضعیت پیچیده فعلی، سیاستهای جدید آمریکا احتمالاً بر چند محور کلیدی تمرکز خواهد داشت که به بررسی آنها پرداخته میشود.
یکی از نکات اولیه و نیز مهمترین تغییرات، تغییر در رویکرد ایالات متحده به دیپلماسی چندجانبه خواهد بود. در گذشته، آمریکا بیشتر بر مذاکرات دوجانبه با ایران تمرکز کرده بود، اما با توجه به نیاز به همکاری نزدیکتر با دیگر کشورها در این زمینه، این بار ممکن است دیپلماسی چندجانبه، بهویژه با تأکید بر نقش کشورهای اروپایی و همچنین روسیه و چین، در دستور کار قرار گیرد. این تغییر میتواند به افزایش فشار بر تهران و همچنین به تنوع بخشی به راهکارهای پیشنهادی منجر شود.
نکته دیگر، بررسی تحریمها و سیاستهای اقتصادی منحصر به فرد ایالات متحده بر علیه ایران است. در سنوات گذشته، سیستم تحریمها به عنوان ابزاری مؤثر در مهار برنامه هستهای ایران عمل کرده است. اما با توجه به افزایش نارضایتیها در داخل ایران و فشارهای اقتصادی ناشی از این تحریمها، ممکن است ایالات متحده بخواهد به رویکرد متفاوتی در این فرایند برسد. این تغییر در نگرش میتواند به بازنگری در برخی از تحریمها و حتی ارائه مشوقهایی برای تهران جهت بازگشت به میز مذاکرات منتهی شود.
علاوه بر این، مسائل منطقهای نظیر نقش ایران در بحرانهای سوریه و یمن، همچنین حوثیها، حزبالله لبنان و دیگر گروههای مسلح تحت حمایت ایران، در سیاستهای جدید آمریکا نقش ویژهای ایفا خواهد کرد. اینکه آیا آمریکا میتواند با تغییر رویکرد خود در مذاکرات هستهای، همزمان به کنترل رفتارهای ایران در دیگر حوزهها نیز بپردازد، به یکی از چالشهای بزرگ در سیاستگذاریهای جدید تبدیل خواهد شد.
در این میان، انتظار میرود که شورای امنیت با نقد و بررسی این راهبرد جدید، همزمان با تأکید بر ثبات و امنیت جهانی، در زمینه ارائه پیشنهاداتی به ایالات متحده، نقش فعالی ایفا کند. به ویژه اینکه کشورهای منطقه خلیجفارس و همچنین قدرتهای شرقی مانند چین و روسیه نیز از ذینفعان اصلی این موضوع به شمار میآیند و واکنشهای آنها در برابر استراتژی جدید ایالات متحده میتواند تأثیر بسزایی در نحوه اجرای این سیاستها داشته باشد.
در نتیجه، نشست روز سهشنبه ویتکاف در شورای امنیت سازمان ملل، یک نقطه عطف در تاریخ روابط بینالملل به شمار میآید. در این جلسه، نه تنها به تشریح سیاستهای جدید آمریکا پرداخته میشود، بلکه به بررسی چالشها و فرصتهای موجود در این سیاستها و تأثیرات آنها بر ثبات منطقهای نیز پرداخته خواهد شد. اثرات این تحولات در عرصه سیاسی و اقتصادی در زمینه روابط ایران با کشورهای دیگر و همچنین در سیاستهای داخلی ایران، از جمله مسائلی است که نیاز به توجه ویژه دارد و به نظر میرسد باید به دقت مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد.