وقتی روانپزشکی از برایان ویلسون درس رستگاری می‌گیرد: سفری به اعماق التیام

آیا رستگاری تنها در ادیان معنا دارد؟ آیا روانپزشکی می‌تواند از مفاهیم رستگاری درس بگیرد؟ این مقاله به بررسی این موضوع می‌پردازد و با نگاهی به زندگی برایان ویلسون، موسیقیدان مشهور، و همچنین نمونه‌هایی از دنیای سیاست و ادبیات، تلاش می‌کند تا درک جدیدی از رستگاری در روانپزشکی ارائه دهد.

رستگاری فراتر از مذهب: تعریفی گسترده‌تر

دو بخش ابتدایی مقالاتی که به بررسی رستگاری در روانپزشکی می‌پردازند، نشان داده‌اند که مفهوم رستگاری می‌تواند فراتر از کاربردهای شناخته‌شده‌ی خود در ادیان مختلف باشد. تعریف گسترده‌تر رستگاری به جبران نوعی شکست یا کمبود اشاره دارد و بنابراین، می‌تواند به راحتی در جامعه به طور کلی و شاید در روانپزشکی نیز به کار رود.

به عنوان مثال، در اخبار اخیر شاهد بودیم که پس از بالا گرفتن درگیری بین رئیس جمهور ترامپ و ایلان ماسک، ماسک نوشت که در انتقاد از لایحه اقتصادی جدید ترامپ “زیاده‌روی کرده است”. به نظر می‌رسید که رئیس جمهور ترامپ از این پاسخ قدردانی کرده است. این عذرخواهی یا درخواست بخشش نبود، بلکه تلاشی برای رستگاری به معنای اعتراف به کمبود در انتقادات قبلی‌اش بود. هیچ چیز مذهبی یا معنوی در این مورد ذکر نشد.

برایان ویلسون و سفر رستگاری از دل بیماری

نمونه دیگری که در اخبار منتشر شد، مرگ اخیر برایان ویلسون، موسیقیدان مشهور و یکی از بنیانگذاران گروه بیچ بویز (Beach Boys)، در سن ۸۲ سالگی بود. ویلسون پس از آهنگ نوآورانه و موفق “Good Vibrations” در سال ۱۹۶۶، که دقیقاً زمانی منتشر شد که همسر من و من شروع به قرار گذاشتن کردیم، به سرعت به پرخوری، سوء مصرف مواد مخدر و تشخیص اختلال اسکیزوافکتیو مبتلا شد. پس از درمان‌های روانپزشکی فراوان، مدیریت شخصی و ازدواج دوم، او در حدود سال ۲۰۰۵ با تور آلبوم شاهکار ناتمام قبلی خود با عنوان “Smile” بازگشتی نسبتاً موفقیت‌آمیز داشت (هم‌اکنون که این متن را می‌نویسم، تیشرت اجرای او در میلواکی را پوشیده‌ام). ویلسون کمی بیش از یک سال پس از درگذشت همسر دومش درگذشت.

در مصاحبه نادری در سال ۲۰۰۶ با عنوان “برایان ویلسون – یک مصاحبه قدرتمند” برای مجله Ability Magazine، که به ارتباط دادن استعدادهای معتبر معلول اختصاص داده شده بود، ویلسون بخشی از آنچه را که شبیه رستگاری او به نظر می‌رسید، فاش کرد.^۱

برایان ویلسون: “اوه، من از همان ابتدا می‌دانستم که مشکلی وجود دارد. من مقداری داروی روانگردان مصرف کرده بودم و حدود یک هفته بعد از آن شروع به شنیدن صداهایی کردم و از آن زمان هرگز متوقف نشدم. مدت زیادی با خودم فکر می‌کردم، “اوه، من نمی‌توانم با آن‌ها کنار بیایم.” اما به هر حال یاد گرفتم.”

دکتر گیلیان فریدمن: “چه زمانی شروع به درمان کردید؟”

برایان ویلسون: “باور کنید یا نه، تا حدود ۴۰ سالگی این کار را نکردم. خیلی وقت‌ها افراد به اندازه کافی زود کمک نمی‌گیرند.”

روانپزشکان اغلب داستانی مانند این را می‌شنوند. یک بیمار متوجه می‌شود که وقتی باید، کمک درستی نگرفته و سپس ممکن است تلاش کند تا با پیگیری آنچه که به احتمال زیاد کمک می‌کند، خود را رستگار کند.

رستگاری در ادبیات و روانپزشکی

مفهوم رستگاری در رمان‌ها، به ویژه رمان‌های معمایی نیز نمود پیدا می‌کند، که شاید جای تعجب نباشد، زیرا آن‌ها و شخصیت‌هایشان اغلب زندگی واقعی را منعکس می‌کنند.^۲ دی.ان. برین (D.N. Bryn) در وبلاگ خود در تاریخ ۱ سپتامبر ۲۰۱۸ با عنوان “عشق آشیل‌وار با نیش”، “نوشتن قوس‌های رستگاری” را توصیف کرد. او رستگاری را به این شکل گسترده‌تر تعریف می‌کند: “عملی برای رستگار کردن یا جبران یک خطا یا اشتباه”. ۴ مرحله عبارتند از:

1. شخصیت ابتدا باید نیازمند رستگاری باشد
2. رشد شخصیتی
3. آن‌ها باید تمام مزایایی را که از اقدامات اشتباه خود دریافت می‌کنند، در ازای متوقف کردن دردی که اقداماتشان برای دیگران ایجاد کرده است، رها کنند
4. شکل‌گیری آن به عنوان یک عادت به زمان و تلاش نیاز دارد

هنگامی که روشن‌تر شود که رستگاری در خارج از مذهب نیز رخ می‌دهد، مانند این مثال‌ها، می‌توانیم آن را در روانپزشکی نیز ببینیم، حتی اگر خود این اصطلاح استفاده نشود. مقیاس آسیب و پریشانی اخلاقی را از مرکز ملی PTSD در نظر بگیرید.^۳ نمونه‌های رایج شامل کارکنان مراقبت‌های بهداشتی هستند که تصمیمات بی‌اثر می‌گیرند. والدینی که با اولویت دادن به نیازهای خود به فرزندانشان آسیب می‌رسانند؛ غواصی بی‌احتیاط که منجر به تصادف می‌شود؛ و از نظر اعتراضات ملی فعلی ما، تردید در مورد اقدامات پس از پایان آن است. بنابراین، اولین مورد در مقیاس ۵ امتیازی عبارت است از:

1. “من به روش‌هایی عمل کردم که اخلاق یا ارزش‌های خودم را نقض می‌کرد.”
   1a. “من از کاری که انجام دادم ناراحتم.”

همکارانی که به درخواست من برای رستگاری پاسخ دادند، ذکر کردند که چگونه رستگاری بدون اینکه مستقیماً در کار روانپزشک و بازمانده اردوگاه کار اجباری، ویکتور فرانکل (Victor Frankl)، ذکر شود، به نظر می‌رسد.^۴ همچنین در مداخله در حال توسعه رفتار درمانی شناختی سازگار با مذهب،^۵ در ادبیات بخشش، در شکوفایی انسان و شفقت نیز این مفهوم به چشم می‌خورد.

رستگاری سازمانی: اصلاح اشتباهات گذشته

علاوه بر افراد، سازمان‌ها نیز اغلب دچار کمبود یا شکست می‌شوند. انجمن روانپزشکی آمریکا در مورد همجنس‌گرایی و نژادپرستی، در میان فرصت‌های دیگر، بسیار کوتاهی کرد، اما در طول زمان اصلاحاتی انجام داده است.

ارزش افزوده رستگاری در روانپزشکی

در نهایت، دلیل اینکه رستگاری را در روانپزشکی صریح‌تر کنیم، افزایش مطالعه تأثیر و ارتباطات احتمالی آن و همچنین افزایش تقاطع مذهب و روانپزشکی است، جایی که هر کدام می‌توانند ارزش افزوده داشته باشند. اما این سوال را مطرح می‌کند: آن ارزش افزوده‌ای که روانپزشکی، ادیان و معنویت به اشتراک می‌گذارند که باید تلاش‌ها برای رستگاری را هدایت کند، چیست؟ به عبارت دیگر، رستگاری می‌تواند به شکست یا کمبود انواع ارزش‌ها اشاره داشته باشد.

ارزش اساسی واضح روانپزشکی، سلامت روان است. هر یک از ادیان مختلف اهداف مشترکی دارند، برخی ندارند، به همین دلیل است که ما جنگ‌های مذهبی داشته‌ایم و داریم. باورهای معنوی شخصی‌تر و فردی‌تر هستند. برخی از ارزش‌های سکولار نیز با ارزش‌های مذهبی و معنوی همپوشانی دارند. آیا در آن حس همپوشانی و احتمالاً غالب، صلح و ارزش‌های بشردوستانه می‌تواند یک هدف جمعی اصلی برای رستگاری در روانپزشکی و مذهب باشد؟

دکتر مافیک (Dr Moffic)

دکتر مافیک روانپزشکی برجسته و متخصص در جنبه‌های فرهنگی و اخلاقی روانپزشکی است که اکنون بازنشسته شده و به عنوان روانپزشک اجتماعی خصوصی طرفدار حقوق بازنشستگان فعالیت می‌کند. او نویسنده و سخنران پرکار است و از زمان ظهور همه‌گیری COVID-19، ستون روزانه‌ای با عنوان “دیدگاه‌های روانپزشکی در مورد اخبار روزانه” و یک ویدیوی هفتگی با عنوان “روانپزشکی و جامعه” را منتشر کرده است. او برای دریافت جایزه بشردوستانه آبراهام هالپرن در سال ۲۰۲۴ از انجمن روانپزشکی اجتماعی آمریکا انتخاب شد. پیش از این، او در سال ۲۰۱۶ جایزه اداری را از انجمن روانپزشکی آمریکا، عنوان یک‌باره قهرمان روانپزشکی عمومی را از سخنران مجمع APA در سال ۲۰۰۲ و جایزه روانپزشک نمونه را از اتحاد ملی برای بیماران روانی در سال ۱۹۹۱ دریافت کرد. او سومین سخنرانی خاخام جفری بی. استیفمن را در اجتماع شعری امث در سنت لوئیس در روز یکشنبه، ۱۹ مه ۲۰۲۴ ارائه کرد. او مدافع و فعال در زمینه مسائل بهداشت روان مربوط به بی‌ثباتی آب و هوا، فرسودگی شغلی پزشکان و بیگانه‌هراسی است. او در حال حاضر در حال ویرایش آخرین کتاب از یک مجموعه ۴ جلدی در مورد ادیان و روانپزشکی برای Springer است: اسلام‌هراسی، یهودستیزی، مسیحیت و اکنون ادیان شرقی و معنویت. او در هیئت تحریریه نشریه Psychiatric Times خدمت می‌کند.

منابع

1. Brian Wilson — a powerful interview. Ability Magazine. 2006. Accessed June 13, 2025. https://abilitymagazine.com/brian-wilson-a-powerful-interview/
2. Bryn DN. Order Still (No Man’s Lander). Kraken Collective; 2022.
3. Norman SB, Griffin BJ, Pietzrak RH, et al. The Moral Injury and Distress Scale: psychometric evaluation and initial validation in three high-risk populations. Psychol Trauma. ۲۰۲۴;۱۶(۲):۲۸۰-۲۹۱.
4. de Abreu Costa M, Moreira-Almeida A. Religion-adapted cognitive behavioral therapy: a review and description of techniques. J Relig Health. ۲۰۲۲;۶۱(۱):۴۴۳-۴۶۶.
5. Moreira-Almeida A. Mental health and spirituality: the contemporary relevance of the work of Viktor Frankl. Journal of Judaism and Civilization. ۲۰۲۲;۱۶:۴۰-۵۴.

منبع