وزیر دارایی اسرائیل به تازگی اعلام کرده است که دولت این کشور از تمامی توان خود برای جلوگیری از پیشرفت برنامه هستهای ایران استفاده خواهد کرد. اظهارات این مقام عالی-ranking در پی افزایش نگرانیهای بینالمللی درباره قابلیتهای هستهای ایران و تأثیر آن بر ثبات منطقه منتشر شد.
با توجه به تاریخچه تنشها میان ایران و اسرائیل در زمینه هستهای، این بیانیه نه تنها تأکیدی بر موضع قاطع اسرائیل است، بلکه نشاندهنده عزم راسخ این کشور برای مواجهه با آنچه که تهدیدهای ناشی از برنامه هستهای ایران خوانده میشود، نیز میباشد. وزیر دارایی اسرائیل تصریح کرده است: “ما هر چیزی که در توان داریم انجام خواهیم داد تا برنامه هستهای ایران را متوقف کنیم.” این سخنان در شرایطی مطرح میشود که اخیراً ایران اقدامات قابل توجهی در زمینه توسعه برنامه هستهای خود انجام داده است.
در این راستا، وزیر دارایی اسرائیل اشاره کرد: “توسعه توانمندیهای هستهای ایران نه تنها امنیت ملی اسرائیل را به خطر میاندازد بلکه تهدیدی جدی برای ثبات منطقه به حساب میآید.” او همچنین بر لزوم همکاری جهانی برای جلوگیری از این پیشرفتها تأکید کرد و گفت: “جامعه جهانی باید متحد شود تا از وقوع یک بحران هستهای بزرگ جلوگیری کند.”
همچنین، مقامات اسرائیلی به برنامههای خود برای افزایش فشارهای اقتصادی بر ایران اشاره کردهاند. بر اساس اطلاعات منتشر شده، دولت اسرائیل در حال کار بر روی تحریمهای جدید و تقویت همکاریهای اطلاعاتی با متحدان خود، به ویژه ایالات متحده و کشورهای اروپایی است. به طور خاص، کارشناسان اسرائیلی به این نکته اشاره کردهاند که استفاده از ابزارهای اقتصادی میتواند بهعنوان یک راهبرد مؤثر برای کاهش منابع مالی ایران و در نتیجه محدود کردن برنامه هستهای این کشور عمل کند.
شایان ذکر است که در چند سال گذشته، گفتگوها در مورد توافق هستهای ایران بهشدت دچار تنش شده است. توافق هستهای که در سال ۲۰۱۵ میان ایران و گروه ۱+۵ به امضا رسید، به تدریج با خروج ایالات متحده از آن توافق در سال ۲۰۱۸ و افزایش موارد نقض آن توسط ایران تحت فشار قرار گرفته است. این وضعیت به رغم تلاشهای دیپلماتیک برای احیای توافق و کاهش تنشها ادامه داشته است.
در این میان، مواضع اسرائیل در قبال برنامه هستهای ایران همواره به لحاظ استراتژیک حائز اهمیت بوده و نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، در گذشته نیز بارها از لزوم مقابله جدی با این تهدید سخن گفته است. به عنوان بخشی از این استراتژی، اسرائیل به عملیاتهای جاسوسی و حملات سایبری علیه تأسیسات هستهای ایران معروف است که هدف آن محدود کردن توانمندیهای هستهای این کشور بوده است.
گفتنی است که تأسیسات هستهای ایران، بهویژه تأسیسات نطنز و فردو، به دلیل میزان غنیسازی اورانیوم و فعالیتهای دیگر، به طور مکرر مورد توجه و نگرانی جامعه بینالمللی قرار گرفته است. در این راستا، نمایندگان کشورها و سازمانهای بینالمللی از جمله آژانس بینالمللی انرژی اتمی (IAEA) نیز به نظارت بر فعالیتهای هستهای ایران ادامه میدهند.
در پایان، وزیر دارایی اسرائیل با تجدیدنظر در استراتژیها و اتخاذ رویکردهای جدید، بر لزوم توافق و عمل هماهنگ با سایر کشورهای منطقه تأکید کرده و افزوده است: “برای مقابله با تهدیدات هستهای، نه تنها به تلاشهای خود ادامه خواهیم داد، بلکه نیازمند همکاری جامعه جهانی هستیم تا از حقوق خود دفاع کنیم و امنیت را به منطقه بازگردانیم.”
با توجه به شرایط موجود، باید دید که آیا این بیانیهها و تدابیر عملیاتی میتوانند به واقعیّتهای میدانی و دیپلماتیک منجر شوند یا خیر. آنگونه که بهنظر میرسد، برنامه هستهای ایران کماکان یک چالشی بزرگ برای کشورهای منطقه و جامعه جهانی باقی مانده است.