آیت‌الله سید علی خامنه‌ای، رهبر معظم انقلاب اسلامی ایران، در دیدارهای متعدد و در سخنرانی‌های خود، همواره بر اهمیت و نقش کلیدی حوزه‌های علمیه به‌ویژه حوزه علمیه قم تأکید کرده‌اند. حوزه علمیه قم به عنوان یکی از بزرگ‌ترین و معتبرترین مراکز آموزشی فقه و علوم اسلامی در ایران و جهان تشیع، در طول تاریخ خود نقشی اساسی در تربیت عالمان و فقیهان ایفا کرده است. در این نوشتار به نکات مهم و جالبی که آیت‌الله خامنه‌ای درباره حوزه علمیه قم مطرح کرده‌اند، پرداخته می‌شود.
یکی از محورهای اساسی در سخنان رهبر انقلاب، ضرورت روزآمدی علوم دینی و انطباق آن با نیازهای جامعه معاصر است. آیت‌الله خامنه‌ای همواره بر این نکته تأکید کرده‌اند که حوزه‌های علمیه باید با توجه به تحولات روز دنیا و نیازهای جدید به‌ویژه در عرصه‌های اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی، ظرفیت‌های خود را بروزرسانی کنند. ایشان معتقدند که فقه و علوم اسلامی باید از چارچوب‌های سنتی خود فراتر رفته و به بررسی مسائل جدید و چالش‌های امروزی پرداخته و راه‌حل‌های متناسبی را ارائه دهند.
رهبر معظم انقلاب به اهمیت تولید علم در قم اشاره کرده و تأکید دارند که حوزه علمیه باید به مرکز تولید نظریه‌های نو و مباحث فکری تبدیل شود. ایشان بیان کردند که فقه و علوم اسلامی نباید تنها به تکرار مبحث‌های قدیمی محدود شود بلکه باید به ایجاد تألیفات و نظریات جدید در حوزه‌های مختلف بپردازند. این امر، علاوه بر توجه به نیازهای فعلی، باید به‌نوعی به غنای فکری و علمی جامعه نیز کمک کند.
از دیگر موضوعات مهمی که آیت‌الله خامنه‌ای به آن اشاره کرده‌اند، مسأله تربیت دانش‌آموختگان متعهد و با بصیرت است. ایشان تأکید دارند که حوزه علمیه قم باید افرادی را تربیت کند که به‌دنبال حقیقت و صداقت باشند و توانایی‌های لازم برای حل مسائل جامعه را داشته باشند. ایشان بر این نکته تأکید کردند که هدف حوزه باید تربیت عالمانی باشد که در میدان‌های علم و عمل بتوانند به‌خوبی ایفای نقش کنند.
ایشان همچنین به اهمیت تعامل حوزه علمیه با سایر اقشار اجتماعی و فرهنگی اشاره کرده و بر ضرورت ارتباط مستمر با جامعه تأکید کرده‌اند. آیت‌الله خامنه‌ای مطرح کردند که علمای حوزه باید صدای جامعه باشند و در این راستا به نیازها و مشکلات مردم آگاهی پیدا کنند و به پاسخگویی آن اهتمام ورزند. تعامل با نخبگان علمی و فرهنگی و نیز هماهنگی با بخش‌های مختلف جامعه، می‌تواند به تقویت جایگاه حوزه در جامعه کمک قابل توجهی کند.
رهبری انقلاب اسلامی به نقش روحانیان در هدایت جامعه و ارشاد مردم نیز اشاره کرده و تأکید کردند که حوزه علمیه باید با روحانیانی که در عرصه‌های مختلف اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی فعال هستند، بیشتر آشنا شده و حمایت‌های لازم را از آن‌ها انجام دهد. این مسأله می‌تواند به ترویج آموزه‌های دینی و فرهنگی و ارتقای سطح آگاهی عمومی کمک شایانی کند.
در نهایت، آیت‌الله خامنه‌ای همواره بر وحدت درون حوزه علمیه تأکید دارند و وحدت میان طلاب و روحانیون را از جمله مؤلفه‌های اساسی در تقویت و پیشرفت حوزه می‌دانند. ایشان معتقدند که اختلافات جزئی نباید مانع از هم‌افزایی توانمندی‌ها و استعدادهای موجود در حوزه علمیه شود و روحانیون باید با یکدیگر همکاری کنند تا به اهداف مشترک خود برسند.
در کل، آیت‌الله خامنه‌ای با تأکید بر روزآمدی، تولید علم، تربیت عالمان متعهد، تعامل با جامعه و وحدت درون حوزه علمیه، نگاهی جامع و کلان به آینده حوزه علمیه قم دارند و همچنان بر نقش مؤثر آن در تحولات اجتماعی، فرهنگی و سیاسی تأکید می‌کنند. این نکات می‌تواند سرمشق و راهنمایی ارزشمندی برای طلاب و مدیران حوزه‌های علمیه به‌ویژه در قم باشد تا در مسیری صحیح و مؤثر به تحقق آرمان‌های اسلامی و انسانی گام بردارند.
