عنوان: بررسی چالشهای پیش روی مذاکرات ایران و آمریکا: فقدان تیم فنی چه تبعاتی دارد؟
در دوران حاضر، مذاکرات میان ایران و ایالات متحده آمریکا در کانون توجهات جهانی قرار گرفته است. این مذاکرات، که به منظور بررسی مسائل مختلف از جمله توافق هستهای، تحریمها و روابط دوجانبه برگزار میشود، با چالشهای جدی همراه است. یکی از این چالشها، عدم حضور تیم فنی در این مذاکرات است که میتواند تبعات عمیق و غیرقابل پیشبینی را به دنبال داشته باشد.
در تاریخ ۱۴ ژوئیه ۲۰۱۵، ایران و گروه ۱+۵ (آلمان و پنج کشور دائمی شورای امنیت سازمان ملل) به توافق هستهای معروف به برجام دست یافتند. این توافق به ایران اجازه میداد که برنامه هستهای خود را تحت نظارت آژانس بینالمللی انرژی اتمی پیش ببرد و در عوض، تحریمهای اقتصادی سنگین علیه تهران کاهش یابد. با این حال، خروج ایالات متحده از این توافق در سال ۲۰۱۸ بهطور جدی روند مذاکرات بعدی را تحت تأثیر قرار داد و باعث بروز بیاعتمادی و تنشهای فزاینده در روابط دو کشور شد. با وجود این، روند مذاکرات در سالهای اخیر دوباره آغاز شده است و به شدت تحت فشارهای داخلی و خارجی قرار دارد.
یکی از مسائلی که در این مذاکرات به ویژه مورد توجه قرار گرفته، عدم حضور تیم فنی و تخصصی در کنار دیپلماتها است. در شرایطی که موضوعات پیچیده و فنی وجود دارند، عدم وجود کارشناسان و متخصصان در جلسات مذاکرات میتواند به تصمیمگیریهای نادرست و برداشتهای اشتباه منجر شود. گفته میشود که بسیاری از موضوعات فنی در زمینه هستهای، تحریمها و تکنولوژیهای مرتبط با آنها نیازمند دانش تخصصی و تجربه است که در غیاب تیم فنی، نمیتوان به درستی به آنها پرداخت.
به عنوان مثال، مسائل مرتبط با غنیسازی اورانیوم، فناوریهای هستهای پیشرفته و ایمنی تأسیسات هستهای نیازمند بررسیهای دقیق و فنی هستند. همچنین، تجربههای گذشته نشان داده است که اقدامات نادرست میتواند به بحرانها و تنشهای بیشتری منجر شود. برای درک بهتر اهمیت حضور تیم فنی، باید به دقت به پیامدهای گرفته شده از مذاکرات پیشین توجه کرد. در توافقهای قبلی، کارشناسان فنی توانسته بودند در حل و فصل اختلافات و ابهامات موثر باشند و شرایط بهتری را برای هر دو طرف فراهم کنند.
باید در نظر داشت که هرگونه توافقی بین ایران و آمریکا نهتنها تحت تأثیر مسائل سیاسی و دیپلماتیک قرار دارد، بلکه باید از منظر فنی نیز مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد. با توجه به شرایط کنونی، مذاکرات تنها از طریق دیپلماتیک و سیاسی انجام گیرد، میتواند به نتایج پایدار و مؤثرتری منجر نشود. از طرف دیگر، نبود تیم فنی میتواند به بروز نگرانیهای امنیتی و فنی منجر شود که نهتنها بر روابط دو کشور تأثیرگذار است، بلکه میتواند ثبات منطقه را نیز به خطر اندازد.
برخی تحلیلگران بر این باورند که بدون مشاورههای فنی، فرایند تصمیمگیری در مذاکرات به شدت آسیبپذیر خواهد شد. بیتوجهی به ابعاد فنی مباحث، میتواند موجب سوءتفاهمها و تفسیرهای نادرست شود که در نهایت به یک توافق ناکارآمد یا حتی شکست مذاکرات منجر خواهد شد.
علاوه بر این، فقدان هیئتی متشکل از کارشناسان میتواند به نارضایتی در داخل کشور نیز منجر شود، به خصوص اگر نتایج مذاکرات پس از نهایی شدن، نتایج غیرقابل قبولی به همراه داشته باشد. در این راستا، مسئولان باید به راهکارهای مؤثری اندیشیده و تیمهای فنی را در کنار جریان دیپلماتیک قرار دهند تا ضمن بررسی تمامی جوانب فنی و فکری، زمینهساز توافقهای معتبرتر و پایدارتر شوند.
در نهایت، باید گفت که مذاکرات ایران و آمریکا به یک نقطه عطف رسیده است. چنانچه این مذاکرات بخواهد به سمت موفقیت پیش برود، ضروری است که تمامی ابعاد فنی و تخصصی لحاظ شود. به همین خاطر، انتظار میرود که مسئولان هر چه سریعتر تدابیر لازم را اتخاذ کرده و تیمهای فنی و کارشناسان را وارد فرایند مذاکرات نمایند تا از بروز چالشهای جدید جلوگیری گردد و منافع ملی کشور به درستی تأمین شود.