ناگفته‌های جالب حسن روحانی از مذاکرات سعدآباد: آیا ایالات متحده واقعا قصد داشت پرونده هسته‌ای را به شورای امنیت ببرد؟ و چه برنامه‌ای بوش پسر برای ایران داشت؟
حسن روحانی، رئیس‌جمهور سابق ایران و یکی از چهره‌های مهم سیاسی کشور در عرصه مذاکرات هسته‌ای، اخیراً در بخشی از گفت‌وگویی خود به مسائل پیچیده و حساس مربوط به مذاکرات هسته‌ای سعدآباد پرداخته است. این مذاکرات که در اوایل دهه ۲۰۰۰ میلادی برگزار شد، نقطه عطفی در روابط ایران با کشورهای غربی به‌خصوص ایالات متحده بود. روحانی در این مصاحبه با اشاره به جوانب مختلف مذاکرات، به برخی از نکات ناگفته و جالب توجه پرداخته است که می‌تواند قابل تأمل باشد.
یکی از نکات برجسته‌ای که روحانی مطرح کرده، مسئله تهدید ایالات متحده به ارجاع پرونده هسته‌ای ایران به شورای امنیت بود. وی تأکید کرد که در آن زمان، آمریکایی‌ها به ویژه دولت جورج بوش پسر، تهدید کرده بودند که در صورت عدم توافق، ممکن است پرونده هسته‌ای ایران را به شورای امنیت سازمان ملل برده و به دنبال تحریم‌های بین‌المللی علیه کشور ما برآیند. روحانی با اشاره به اینکه چنین تهدیدهایی در فضایی بسیار متشنج و غیرقابل پیش‌بینی به وقوع پیوسته است، بر این نکته تأکید کرد که مقامات ایرانی تلاش کردند تا با به‌کارگیری دیپلماتیک و روش‌های عاقلانه، از بروز این بحران جلوگیری کنند.
حسن روحانی نیز در این مصاحبه به خاطرهای خود از مذاکرات سعدآباد اشاره‌ای خاص داشت. وی توضیح داد که تیم مذاکره‌کننده ایرانی تحت فشارهای زیادی از سوی جامعه جهانی و به‌خصوص آمریکا قرار داشت، اما بر این باور بودند که با پذیرش برخی از شرایط می‌توانند به توافقی مناسب دست یابند که هم به منافع ملی اطرافیان خود و هم به نیازهای بین‌المللی جواب دهد.
همچنین روحانی به برنامه‌های دولت بوش پسر در قبال ایران اشاره کرد و خاطرنشان کرد که این برنامه‌ها شامل چندین مرحله مختلف بود که از جمله آنها می‌توان به تلاش برای براندازی نظام جمهوری اسلامی، تحریم‌های اقتصادی و فشار به کشورهایی که با ایران همکاری می‌کردند، اشاره کرد. روحانی اظهار داشت که در این راستا، دیپلمات‌های ایرانی توانستند با استفاده از مذاکرات عاقلانه، مانع از تحقق این برنامه‌ها شوند و برای مدتی فضای تنش‌آمیز را کاهش دهند.
بسیاری از تحلیلگران بر این باورند که مذاکرات سعدآباد یکی از بهترین فرصت‌ها برای دیپلماسی در تاریخ معاصر ایران بود. روحانی به‌طور خاص بر اهمیت دیپلماسی تأکید کرد و گفت که اگرچه شرایط در آن زمان سخت بود، اما توانستند با هوشیاری و دقت، موانع را پشت سر بگذارند. این مذاکرات نه تنها نشانه‌ای از تلاش‌های دیپلماتیک ایران برای حل و فصل مسائل هسته‌ای بود، بلکه نشان‌دهنده تمایل به گفتگو و تعامل با جامعه جهانی نیز بود.
در نهایت، روحانی به آینده مذاکرات هسته‌ای نیز اشاره کرد و گفت که هنوز هم دیپلماسی و گفتگو کلید حل مشکلات بین‌المللی ایران است. او تأکید کرد که بیشتر از هر زمان دیگری، نیاز به همکاری و تعامل میان کشورها حس می‌شود و تنها از طریق مذاکره می‌توان به توافق‌های پایداری دست یافت.
نکته‌ای که باید به آن توجه کرد این است که روحانی در این مصاحبه به‌طور کارآمد توانسته است ابعاد مختلف این مذاکرات را روشن کند و به مخاطبان نشان دهد که ایران همیشه در پی حفظ منافع ملی خود بوده و از هیچ تلاشی برای دستیابی به صلح و آرامش دریغ نمی‌کند. این مسأله یادآور این نکته است که دیپلماسی تنها راه‌حل مناسب برای حل و فصل مسائل باقی‌مانده در تاریخ روابط ایران و امریکا خواهد بود.
