میکروپلاستیکها در سفره شما!؟ راهکارهای حذف آلودگی پلاستیکی از رژیم غذایی
آیا میدانستید که همراه با غذاهای روزانهتان، ناخواسته میکروپلاستیکها را هم میخورید؟ این ذرات ریز پلاستیکی، به مهمانهای ناخوانده سفرههای ما تبدیل شدهاند. اما چگونه میتوان این آلودگی پنهان را از رژیم غذایی خود حذف کرد؟
در این مقاله، به بررسی منابع میکروپلاستیکها در غذاها و راهکارهای کاهش مصرف آنها میپردازیم. با ما همراه باشید تا قدمی در جهت سلامتی خود و سیارهمان برداریم.
میکروپلاستیکها از کجا سر و کلهشان در غذا پیدا شد؟
مطالعات نشان میدهند که ما به طور متوسط، 3 تا 5 گرم پلاستیک در هفته میخوریم! این میزان پلاستیک، در هر وعده غذاهای دریایی و فرآوری شده وجود دارد. اما میکروپلاستیکها دقیقاً از کجا وارد زنجیره غذایی ما میشوند؟
- بستهبندی: بستهبندیهای پلاستیکی، یکی از منابع اصلی آلودگی غذاها به میکروپلاستیکها هستند.
- آب: میکروپلاستیکها در آب لولهکشی و حتی آبهای بستهبندیشده هم یافت میشوند.
- غذاهای دریایی: موجودات دریایی، میکروپلاستیکها را از طریق آب و غذای خود جذب میکنند و وارد بدن آنها میشود.
- فرآوری غذا: در طول فرآوری مواد غذایی، ممکن است میکروپلاستیکها از طریق تجهیزات و ظروف پلاستیکی وارد غذا شوند.
تحقیقات در استرالیا نشان داده که به طور معمول، در هر وعده غذایی دریایی، 3 تا 5 میلیگرم پلاستیک و در هر وعده غذاهای پرمصرف، تا 11 میلیگرم پلاستیک وجود دارد. همچنین، میکروپلاستیکها در نمکهای بستهبندیشده هم یافت میشوند، زیرا نمک دریا، بیشترین میزان میکروپلاستیک را دارد. این ذرات ریز پلاستیکی، نهایتاً در دریاچهها، مخازن و اقیانوسها جمع میشوند.
به گفته پژوهشگران دریایی، شستن سبزیجات میتواند 20 تا 80 درصد از میکروپلاستیکهای موجود در آنها را کاهش دهد، اما بهطور کامل از بین نمیبرد.
چگونه ردپای پلاستیک را از غذای خود پاک کنیم؟
حالا که با منابع آلودگی آشنا شدیم، وقت آن است که راهکارهایی برای کاهش مصرف میکروپلاستیکها را بررسی کنیم:
1. خداحافظی با غذاهای فرآوری شده!
غذاهای فرآوریشده به دلیل استفاده از بستهبندیهای پلاستیکی و مراحل تولید، بیشتر در معرض آلودگی با میکروپلاستیکها هستند. به عنوان مثال، نمکهای بستهبندی به دلیل فرآیند استخراج و فرآوری، حاوی میکروپلاستیک هستند.
مطالعهای در سال 2017 نشان داد که از بین 17 برند نمک بررسیشده، 16 مورد حاوی میکروپلاستیک بودند. نمک دریا به دلیل آلودگی بیشتر دریاها، بیشترین میزان میکروپلاستیک را دارا بود. این یعنی، میکروپلاستیکها میتوانند به طور بالقوه از طریق ظروف پلاستیکی و دریاچهها وارد آبزیان شوند.
ساتيانارايا و آنالیز آدرین، کارشناسان علوم مواد در صندوق جهانی حیات وحش (WWF)، پیشنهاد میکنند تا حد امکان، مصرف غذاهای تازه را جایگزین غذاهای فرآوریشده کنید. او میگوید هر چه غذا بیشتر فرآوری شود، احتمال آلودگی پلاستیکی آن بیشتر است، زیرا در کارخانهها، مراحل تماس بیشتری با پلاستیک دارد.
2. ظروف پلاستیکی، ممنوع!
اگر میخواهید میزان آلودگی پلاستیکی در زنجیره غذاییتان را کاهش دهید، تغییرات کوچک در آشپزخانه فردیتان هم موثر است. به عنوان مثال، ظروف پلاستیکی که در معرض حرارت قرار میگیرند، ذرات بیشتری از خود آزاد میکنند.
آدرین توصیه میکند: اگر مجبور به استفاده از ظروف پلاستیکی هستید، آنها را تا 50 درصد کمتر در معرض محیط قرار دهید.
ویلده اسنکویست، زیستشناس دریایی در مؤسسه تحقیقات نروژی NIVA، میگوید: “پلاستیک مادهای ارزان و عالی است. مشکل این است که ما بیش از حد از آن استفاده میکنیم.”
3. آب لولهکشی، همیشه پاک نیست
آب (هم آب لولهکشی و هم آبهای بستهبندیشده) یکی دیگر از منابع قابلتوجه ورود میکروپلاستیکها به بدن است. مطالعات نشان داده که حتی سادهترین کار، مانند باز و بستهکردن درب پلاستیکی بطری، میتواند میزان میکروپلاستیکهای موجود در آب را افزایش دهد.
مطالعات جدید نشان میدهند که آب بطری حاوی میکرو و نانوپلاستیکهایی به مراتب بیشتر از آن چیزی است که قبلاً تصور میشد.
آدرین میگوید اگر دسترسی به آب سالم دارید و آب شهر شما سالم است، نوشیدن آب لولهکشی سالم، راه بهتری برای کاهش مواجهه با میکروپلاستیکها است. او پیشنهاد میکند که از یک فیلتر مناسب استفاده کنید. حتی یک فیلتر ساده کربنی میتواند میکروپلاستیکها را از آب حذف کند و تا 95 درصد از آنها را از بین ببرد.
نکته مهم اینجاست که استفاده از چایکیسهایهای پلاستیکی هم میتواند حدود 11.6 میلیارد ذره میکروپلاستیک و 3.1 میلیارد ذره نانوپلاستیک وارد فنجان چای شما کند. بهجای آنها، از چایهای فلهای که اغلب از کاغذ ساخته شدهاند، استفاده کنید.
4. مراقب بستهبندی و ظروف پلاستیکی باشید
بخش بزرگی از مشکل، پلاستیکی است که با مواد غذایی در تماس است. ساتیانارایانا پیشنهاد میکند هر چه بیشتر از ظروف شیشهای یا استیل استفاده کنید.
ظروف بستهبندی مواد غذایی در تماس مستقیم با غذاها هستند.
- از خرید مواد غذایی با بستهبندی پلاستیکی غیرضروری خودداری کنید.
- به دنبال جایگزینهای بستهبندی پایدارتر مانند شیشه، فلز یا کاغذ باشید.
- از نگهداری مواد غذایی در ظروف پلاستیکی به مدت طولانی خودداری کنید.
5. تابه نچسب، دشمن پنهان!
بخش دیگری از مشکل، ظروف آشپزی هستند. ساتیانارایانا میگوید هر چه بیشتر از وسایل چوبی و شیشهای استفاده کنید، بهتر است.
تابههای نچسب تفلون، در هر بار استفاده، هزاران ذره پلاستیک آزاد میکنند.
مطالعات در مالزی نشان دادهاند که خراشهای ناشی از شستوشوی مکرر ظروف ملامینی، باعث آزاد شدن میکروپلاستیکها میشوند. پس از 500 بار شستوشو، میزان آزاد شدن میکروپلاستیکها بیشتر از شستوشوی اولیه ظرف خواهد بود.
از ظروف چدنی، شیشهای یا استیل ضد زنگ به عنوان جایگزین استفاده کنید. به یاد داشته باشید، حتی خراشهای کوچک هم میزان آزادسازی پلاستیک را افزایش میدهند.
6. شستن، اما با دقت
شستن کامل مواد غذایی پیش از مصرف، به کاهش میزان آلودگیهای سطحی از جمله میکروپلاستیکها کمک میکند.
تحقیقات در چین نشان داده که در هشت نوع ظرف غذای آماده، افرادی که ماهانه پنج تا ده وعده غذای آماده مصرف میکنند، ممکن است بین 1300 تا 5200 ذره میکروپلاستیک از ظرفها دریافت کنند.
بهطور کلی، شستوشوی دقیق سبزیجات و میوهها میتواند به کاهش آلودگی سطحی کمک کند، اما از بینبردن کامل میکروپلاستیکها غیرممکن است.
به یاد داشته باشید، میزان آزادسازی میکروپلاستیک به نوع تابه، قدمت آن و میزان خراشیدگی سطح آن بستگی دارد؛ بنابراین، تعویض دورهای ظروف کهنه با نمونههای سالمتر را در نظر بگیرید.
اسنکویست میگوید: «وقتی دقیقتر نگاه کنید، متوجه میشوید که لایههای روی تابه در حال جدا شدن هستند و آن پلاستیک قطعاً به جایی خواهد رفت.»
کاهش میکروپلاستیکها: یک مسئولیت جمعی
میکروپلاستیکها به یک چالش جدی در زنجیره غذایی تبدیل شدهاند. با اتخاذ تدابیر آگاهانه در انتخاب مواد غذایی، نحوه آمادهسازی و ظروف مورد استفاده، میتوانیم گامی مهم در جهت کاهش مصرف این آلایندههای مضر برداریم.
تغییر عادات مصرفی و حمایت از تولیدکنندگان پایدار، گامی اساسی در کاهش آلودگی پلاستیکی و حفظ سلامت خود و محیط زیست است.
